جراحی دیسک گردن چگونه انجام میشود؟ انواع ، عوارض و مراقبت ها

جراحی دیسک گردن ، همه ما با شنیدن این جمله ترس سراسر وجودمان را فرا می‌گیرد. اکثریت قریب به اتفاق مردم، حدودا بیش از ۹۰ درصد افراد، با درد ناشی از بیماری دیسک گردن ، مواجه می‌شوند که به مرور زمان و  با درمان های ساده و استراحت بهبود می‌یابد.
با این حال، در بعضی از مواقع تنها راه درمان و خلاص شدن از دردهای شدید ناحیه گردن، جراحی دیسک گردن است. بیماری دیسک گردن در اثر پارگی یا جابه‌جایی یک یا چند دیسک که بین مهره‌های گردن قرار دارند، ایجاد می شود.
هنگامی که بر اثر تصادف، ورزش، ضربه دیدگی، زمین خوردن، آرتروز و یا هر علت دیگری که دیسک‌ آسیب ببیند، باعث به وجود آمدن التهاب یا اسپاسم عضلانی و فشار به کانال‌های عصبی یا نخاع می‌شود. در مواردی که دیسک گردن شدید باشد، درد‌های مزمن و بی حسی تنها محدود به ناحیه گردن نشده بلکه به کتف، دست، بازو و انگشتان سرایت می‌کند.
پزشک ابتدا روش‌های کم خطر و غیر تهاجمی مانند استراحت، فیزیوتراپی، ورزش‌های سبک، درمان‌های دارویی همراه با یک برنامه غذایی مناسب را تجویز می‌کند. اما در مواردی که پزشک به این نتیجه برسد خطر خاصی بیمار را تهدید می‌کند، استفاده از عمل جراحی دیسک گردن را توصیه می‌کند.

نحوه جراحی دیسک گردن

جراحی دیسک گردن به طور معمول شامل از بین بردن قسمتی از دیسک که بر روی کانال‌های عصبی یا نخاع فشار وارد کرده، می‌باشد. این نوع عمل ، دیسککتومی (Discectomy) نامیده می شود. بسته به جایی که دیسک در آن قرار دارد ، جراح می تواند آن را از طریق یک برش کوچک در قسمت جلویی (دیسککتومی قدامی) یا پشت گردن (دیسککتومی خلفی) با بیهوش کردن بیمار، خارج کند.
یک روش دیگر برای این عمل وجود دارد که میکرودیسکتومی نامیده می‌شود و با استفاده از میکروسکوپ و وسایل خاصی، دیسک را از طریق یک برش کوچکتر نسبت به روش دیسککتومی قدامی یا خلفی، بیرون می‌آورند.

انواع روش های جراحی دیسک گردن

روش های متفاوتی برای جراحی دیسک گردن وجود دارد این روش ها شامل : روش قدامی یا روش از جلو، روش خلفی یا روش جراحی از عقب گردن میباشد. هر یک از روش های جراحی بسته به شرایط بیمار مورد استفاده قرار می گیرد. 

جراحی دیسک گردن از جلو

گاهی بیماران از جلو گردن یا آنتریور جراحی میشوند و در برخی از موارد فرد از پشت جراحی یا پستریور شود. افرادی که جراحی دیسک از جلو انجام خواهند داد افرادی هستند که دیسک گردن بر روی ریشه عصبی یا در یک یا دو قسمت نخاع فشار زیادی وارد کرده است. این روش جراحی به این صورت است که جراح توسط  انسزیون های حدود ۲ تا ۳ سانتی متر است وارد قسمت جلویی گردن میشود و بعد از جدا کردن عضلات و عروقی که در جلو گردن قرار دارد و به آسانی با دست جدا میشود، جراح به قسمت جلویی ستون فقرات دسترسی پیدا خواهد کرد. همچنین در این زمان جراح با رادیوگرافی که در زمان جراحی مشخص شده است محل ضایعه را مشخص می کند و سپس توسط میکروسکوپ دیسک تخلیه می شود. 
در زیر میکروسکوپ جراح لبه های معره را در بالا و پایین قرار داده و استخوان هایی که بر روی نخاع و ریشه وارد کرده است را آزاد می کند و قطعاتی که بر روی نخاع فشار وارد کرده را خارج می کند و فضا توسط وسیله ای با نام کیج از جنس های مختلف می باشد را پر می کند. گااهی نیز دیسک های مصنوعی یا آرتیپیشیال قرار داده میشوند. 
بهبودی در این جراحی سریع است. بیمار فردای روز جراحی از بیمارستان مرخص میشود. در این جراحی ۱ الی ۳ دیسک را میتوان بررسی کرد. این روش عارضه کمی دارد.

جراحی دیسک گردن از پشت

این روش جراحی عموما برای بیمارانی مورد استفاده قرار می گیرد که به جز دیسکوپاتی دیسک گردن، دچار تنگی کانال سرویکال یا بیماری opll شده باشند. این روش جراحی به این صورت است که فرد بر روی تخت قرار می گیرد و بعد از بیهوشی به میزان ۱۰ سانتی متر از پشت گردن فرد باز میشود. 
بعد از جدا کردن عضلات، لامینا و استخوان هایی که بر روی نخاع و ریشه فشار وارد کرده اند از محل کامل برداشته شده و نخاع آزاد میشود. در صورت لزوم دیسک پاره که بر روی نخاع فشار می آورد از روی ریشه برداشته خواهد شد. گاهی بیماران نیاز به فیوژن و یا کارگذاری پیچ و یا پیوند استخوان از پشت مهره پیدا خواهند کرد و گاهی نیز ممکن است نیاز پیدا نکنند. تا ۲۴ الی ۴۸ ساعت بعد عمل بیمار مرخص خواهد شد. این روش جراحی بیشتر برای بیمارانی مناسب می باشد که دچار تنگی کانال نخاعی شده اند.

جراحی ۳۶۰ درجه

این روش جراحی پرخطر و سنگین تر از دو روش قبلی است. جراحی ۳۶۰ درجه یا جراحی همزمان جراحی سنگین تر می باشد که عموما اعمال جراحی ۳۶۰ درجه قدامی و خلفی می باشد. عموما افرادی که تنگی بسیار شدید دیسک گردن دارند و نخاع سفید شده و همزمان دیسک های گردن بر روی نخاع فشار وارد می کنند بیمارانی پرخطر و پر ریسک می باشند. در این موارد جراح تصمیم خواهد گرفت که علاوه بر جراحی از پشت و فیکس کردن آن، از جلوی گردن نیز دیسک ها را تخلیه کند و بیمار از ۳۶۰ درجه یا از دو طرف جراحی را میپذیرد. 
بهبود این بیماران برای مدت ۱ تا ۲ روز می باشد که بعد از آن با تشخیص پزشک بیمار میتواند از بیمارستان ترخیص شود.

دیسک های مصنوعی گردن

در جراحی دیسک گردن به طور کلی از دو روش برای پر کردن فضای خالی به ‌وجود آمده بر اثر جراحی دیسک گردن استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل جایگزینی با دیسک مصنوعی یا همجوشی دیسک گردن می‌شود.
در سال ۲۰۰۷، سازمان بهداشت و درمان ایالات متحده امریکا اولین دیسک مصنوعی که دیسک Prestige  نامیده می‌شد، را تایید کرد. این دیسک مصنوعی از لحاظ ظاهری بسیار شبیه به دیسک واقعی بود و قابلیت حرکت و جابجایی را داشت. اما مشکل اساسی آن این بود که از فلز ساخته شده است. پس از آن مطالعات پزشکان ادامه داشت و توانستند چندین دیسک گردن مصنوعی بسازند که تاییدیه سازمان بهداشت و درمان امریکا را بگیرد.
تحقیقات پزشکان نشان داد در کسانی که دیسک با دیسک مصنوعی جایگزین شده است، علائم کمتری از درد گردن و کتف نسبت به کسانی که از روش همجوشی استفاده کرده بودند، مشاهده می‌شود. علاوه بر بهبود چشمگیر درد و التهاب، بیمار پس از استفاده از روش دیسک مصنوعی نسبت به روش دیگر، دامنه حرکتی مناسب‌تری خواهد داشت. همچنین این افراد اغلب قادر به بازگشت سریع‌تر به کار خود هستند و نیاز کمتری به استراحت پس از جراحی  دارند. درحالیکه استفاده از روش همجوشی دیسک نیاز به مدت زمان نقاهت بیشتری داشته و در بعضی موارد علائمی از خونریزی در بیمار مشاهده می‌شود.
از طرفی دیگر مدت زمان دقیق برای همجوشی دیسک گردن مشخص نیست و افرادی که از دیسک مصنوعی استفاده می کنند بعداً در صورت نیاز می‌توانند از روش همجوشی دیسک گردن استفاده کنند. اما در صورت استفاده اولیه بیمار از روش همجوشی دیسک گردن، دیگر نمی‌توان دیسک مصنوعی را در آن ناحیه قرار داد. با این حال، از روش دیسک مصنوعی برای جراحی تمامی بیمارها نمی‌توان استفاده کرد. استفاده از این روش در افراد مبتلا به پوکی استخوان، بیماری مفاصل، عفونت، التهاب در محل دیسک یا حساسیت به فولاد، همراه با محدودیت‌های خاصی است.
نتایج یک مطالعه نشان داده است که حدود ۱۲درصد از بیماران که اقدام عمل دیسک گردن کرده‌اند پس از گذشت حدود ۲۰ سال از اولین جراحی، علائم دیسک گردن جدید در آن‌ها مشاهده شده است که نیاز به عمل جراحی دیسک گردن برای مرتبه دوم دارند. البته هنوز مشخص نیست که آیا استفاده از دیسک مصنوعی همین مشکل را ایجاد خواهد کرد یا خیر.
از موارد مهم دیگر در این عمل جنس و کیفیت دیسک مصنوعی است. دیسک مصنوعی علاوه بر استحکام بالا باید دارای انعطاف پذیری مناسبی باشد تا عوارض جراحی کاهش پیدا کند. برخی مطالعات نشان داده است که پس از جراحی ، بیماری بعضی از قابلیت‌های حرکتی گردن خود را از دست داده است.

نکات بعد از عمل جراحی دیسک گردن 

برای جراحی دیسک گردن از بخیه قابل جذب استفاده خواهیم کرد که نیازی به کشیدن ندارند و ممکن است از نوارهای کوچکی استفاده شود تا زخم را بسته نگهدارد و به آن اجازه دهند که تحت فشار کمتری بهبود پیدا کنند.
بعد از حمام نیز میتوانید زخم خود را به آرامی با حوله تمیز کنید. زیرا از زخم خون یا مایع ترشح می شود. باید با دقت بسیار پانسمان را عوض کنیدو در صورتی که مایع برای ۱ یا ۲ روز وجود داشت باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید. 
هر چه بیمار برای درمان خود سریعتر به پزشک مراجعه نماید شانس موفقیت بیشتری برای بهبود دارد. 
حرکات گردن باید محدود شود زیرا بهبود کامل عضلات و بافت های دیگر آن چند هفته زمان میبرد. حرکات دیگر نیز باید با احتیاط انجام شود. مخصوصا اگر این حرکات تکرار شونده یا ناگهانی باشند. 
باید یکی یکی از پله ها بالا بروید، با احتیاط مسواک بزنید یا صورت خود را بشویید. 
بلند کردن اجسام تا وزن ۳.۵ کیلوگرم مشکلی ندارد، به طوری که اجسام را در نزدیک بدن خود نگه دارید و حرکت تکراری نباشد. 
سر خود را بالا نبرید.
در زمان انجام کارهای ساده مانند پانسمان و غذاخوردن باید جوانب احتیاط را رعایت کنید. 
برای رانندگی از جراح خود اجازه بگیرید، عموما بعد از ۱ الی ۲ هفته می توانید رانندگی کنید. زیرا به علت اینکه باید حرکات گردن شما محدود شود، دید شما از جاده محدود می شود. 
از گردنبند طبی استفاده کنید.
بعد از جراحی دیسک گردن بلافاصله درد دست ها از بین خواهد رفت و درد محل جراحی و حلق بسیار خفیف می باشد که عموما ۲۴ ساعتع به طول خواهد انجامید. 
بعد از جراحی بیمار ۲ الی ۳ هفته گردنبند دارد اما میتواند به روال زندگی خود بازگردد.
پانسمان روزانه محل جراحی برای ۱ هفته باید انجام شود. 
برای مدت ۱ هفته باید آنتی بیوتیک مصرف کنید.
بعد از جراحی باید برای مدت ۵ روز غذای نرم مصرف کنید.
فیزیوتراپی می تواند از آسیب بیشتر به دیسک گردن جلوگیری کند. 

عوارض جراحی دیسک گردن

عوارض عمل دیسک گردن بسیار وابسته به مهارت جراح و نوع دیسک مصنوعی استفاده شده دارد. در برخی موارد بر اثر استفاده از وسایل آلوده و غیر استلریزه باعث ایجاد عفونت در بیمار می‌گردد. اگر جراحی  به روش مناسبی صورت نگرفته باشد احتمال خونریزی وجود دارد که بسته به میزان آن می‌تواند خطرات جدی داشته باشد. آسیب به اعصاب و نخاع از مهمترین و حساس‌ترین عوارض جراحی دیسک گردن می‌باشد که در صورت عدم تخصص کافی پزشک می‌تواند به‌ وجود آید. همچنین پس از جراحی دیسک گردن دردهای مزمن در ناحیه گردن و کتف به طور متناوب بیماران را اذیت خواهد کرد و در مواردی این دردها دائمی خواهند بود. به طور کلی عوارض جراحی دیسک گردن شامل :

• صدمه به عروق و یا تراشه و مری
• تغییرات صدا به صورت موقتی
• عوارض حرکتی یا حسی
• درد سرویکال
• عفونت 
• سرگیجه
• زخم

در صورتی که این جراحی توسط جراح دیسک گردن ماهر و به موقع انجام شود عوارض ایجاد شده بسیار نادر خواهد بود.

علت خطرات احتمالی جراحی دیسک گردن

• بیماری پیشرفته و اثر فشاری از دوطرف گردن
• عدم استفاده از میکروسرجری توسط جراح
• تاخیر در عمل جراحی از طرف بیمار
• تعدد دیسکوپاتی گردن
• انواع opll

دوران نقاهت جراحی دیسک گردن

جراحی دیسک گردن براساس عوارض و نحوه جراحی می‌تواند به مدت زمان‌های متفاوتی برای استراحت و دست‌یابی به بهبود کامل احتیاج داشته باشد. البته عوارض و نحوه جراحی خود به یک دیگر وابسته هستند و هر نوع جراحی، عوارض مخصوص به خود را دارد. در بسیاری از موارد یک دوره نقاهت ۶ ماهه پس از جراحی برای بیمار وجود خواهد داشت.
اگرچه بیمار می‌تواند بسیاری از کارهای روزمره خود را در این مدت انجام دهد، اما در این مدت ممکن است برخی از علائم در بیمار مشاهده شود. پزشک ممکن است استفاده از گردن بند طبی را برای چهار تا شش هفته اول پس از جراحی توصیه کند. البته استفاده مداوم و زیاد از این گردن بندها توصیه نمی‌شود زیرا باعث ضعیف‌تر شدن عضلات گردنی می‌شود. این امر می‌تواند خود زمینه‌ساز اختلالات جدید شود.
همچنین پزشک ممکن است یک رژیم غذایی سالم را برای بهبود عوارض جراحی توصیه کند. بیمار به منظور بهبود عوارض نیاز دارد که پس از جراحی  اقدام به انجام ورزش‌های سبک کند. البته باید توجه داشت که نیاز است این ورز‌ش‌ها زیر نظر متخصص صورت گیرد، زیرا ورزش سنگین باعث ایجاد مشکلات بسیار جدی و خطرناکی در بیمار خواهد شد. این پزشک متخصص است که می‌تواند مدت و شدت ورزش را برای بیمار تعیین کنند.
در بعضی موارد به منظور بهبود عوارض جراحی دیسک گردن و کاهش علائم آن استفاده از شنا کردن، کمپرسورهای گرم و سرد و فیزیوتراپی توصیه می‌گردد. باید در نظر داشت که عوارض و نحوه جراحی مهمترین پارامتر تعیین کننده دوران نقاهت است.