همی فاسیال اسپاسم یا اسپاسم یا انقباض عضلات صورت

این بیماری خیلی شایع نیست ولی نادر هم نیست . این بیماران دچار انقباضات غیر ارادی و مکرر نصف صورت خود هستند. این بیماری تیک نیست و بیمار نمی تواند اگر بخواهد دقایقی کاملا آنها را کنترل نماید. همی فاسیال اسپاسم صورت گونه ای اختلال حرکتی می باشد که به علت فشرده شدن یا تحریک اعصاب صورت اتفاق می افتد.  این اختلال، با انقباضات سریع و غیر عادی در یک طرف صورت همراه است. همی فاسیال اسپاسم نیمه صورت در هر دو جنسیت رخ می دهد ولی این امر در زنان بالای ۴۰ سال شایعتر می باشد.
ماهیچه‌ های صورت توسط اعصاب موجود در صورت کنترل خواهند شد که در هر طرف صورت یک عصب وجود خواهد داشت. این عصب از عمق مغز شروع و بعد از عبور از ساختارهای بسیار پیچیده مغز به صورت میرسد. اعصاب صورت سیگنال ‌هایی را از مغز دریافت خواهند کرد که موجب منقبض شدن یا ریلکس شدن ماهیچه ‌های صورت می‌شوند. به این صورت که توسط این اعصاب، فرد قادر است چشمک بزند، بینی خود را منقبض کند. در صورتی که چیزی در زمان فعالیت این اعصاب بر روی آنها فشار ایجاد کند ، انتقال سیگنال‌ ها به صورت تحت تأثیر این فشار تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. این تأثیر می‌تواند به صورت انقباض و گرفتگی غیر ارادی ماهیچه‌ها و در نتیجه اسپاسم صورت خود را نشان دهد.

انقباض عضلات صورت یا همی فاسیال اسپاسم 

اسپاسم عضلات صورت بر اثر آسیب یا تحریک عصب صورت ایجاد می شود که عصب جمجمه هفتم نام دارد. اسپاسم صورت زمانی رخ می دهد که عضلات به علت این تحریک عصبی به صورت غیر ارادی منقبض شود. اسپاسم همی فاسیال با عنوان تیک تشنج نیز شناخته شده اند که ابتدا به صورت تیک های ریز در اطراف پلک، گونه یا دهان ایجاد می شود. با گذشت زمان تیک ها به قسمت های دیگر صورت گسترش پیدا خواهد کرد. این اسپاسم همانطور که اشاره شد در مردان و زنان می تواند اتفاق بیفتد ولی عموما در زنان بالای ۴۰ سال دیده می شود و احتمال اینکه بیشتر در قسمت چپ صورت ایجاد شود زیاد است. 
انقباض عضلات صورت به خودی خود خطرناک نیستند. اما کشیدگی مداوم در صورت می تواند نگران کننده باشد. در موارد شدید هم این اسپاسم می تواند در بینایی یا صحبت کردن فرد اختلال ایجاد نماید. 

عملکرد همی فاسیال اسپاسم

این بیماری اغلب از یک قسمت صورت شروع میشود که بیشتر از ناحیه یک چشم است. بیمار در طرف مبتلا پلک بیشتری میزند و اگر دقت کنید چشم مبتلا به اندازه طرف سالم باز نمیشود (مثل اینکه فرد چشمک میزند). به اشتباه ممکن است بگویند افتادگی پلک دارد ولی اگر دقت شود میبینید که پلک شل و افتاده نیست بلکه منقبض و جمع شده است و موقع انقباض با دست هم باز نمی شود. سپس انقباضات به اطراف دهان هم کشیده شده و صورت هم در آنطرف جمع و منقبض میشود و به اصطلاح صورت کج میشود.
در روزهای اول ابتلا ممکن است گاهی خود به خود برطرف شود ولی معمولا روز به روز بیشتر می شود . انتشار این انقباضات گاهی به گردن و اطراف گوش و حتی پوست پیشانی و جلو سر هم در همان طرف منتشر میگردد.
برخلاف فلج نیمه صورت یا بلز در این حالت خطر مهمی متوجه شخص نیست بلکه از جهت زیبایی و ناخوشایندی چهره اهمیت دارد.
این بیماری درد یا بی حسی در صورت ندارد. علائم دیگر مانند دوبینی و تهوع و مشکل بلع همراه ندارد. اختلال واضحی در تکلم ایجاد نمی شود.

تفاوت همی فاسیال اسپاسم با تیک

در تیک ما نمی گوییم حرکات غیرارادی هستند بلکه شخص بنا به عادت یا استرس یک حرکتی را بسیار تکرار میکند بطوریکه به شکل یک عادت ناخواسته هم در می آید.
اگر به فرد دچار تیک بگوییم این حرکت را تکرار نکن میتواند دقایق یا حتی ساعاتی آنها را تکرار نکند اما در همی اسپاسم این امر مقدور نیست.
حتی در موارد پیشرفته و نسبتا شدید در خواب هم تکرار میشود و شما میتوانید با مشاهده این انقباضات در صورت بیمار در زمان خواب عمیق آن را از تیک متمایز کنید.

عوارض انقباض عضلات صورت در صورت عدم درمان 

اسپاسم صورت نوعی عارضه ای طولانی مدت بوده که زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. احتمال درمان کامل بیماری توسط روش های درمانی موجود بسیار کم می باشد. در برخی از بیماران علائم اسپاسم بعد از تزریق بوتاکس به طور کامل برطرف خواهد شد. این در شرایطی است که برخی دیگر از افراد ممکن است به عمل جراحی برای از بین بردن علائم نیاز داشته باشند. 

تشخیص بیماری اسپاسم عضلانی صورت

برای تشخیص اسپاسم عضلانی صورت عموما سوابق بیماری فرد و آزمایش های نورولوژیک انجام می شود.
پزشک متخصص مغز و اعصاب ممکن است از آزمایش الکترومیوگرام (EMG) برای تشخیص اسپاسم و نبود بیماری های دیگر تجویز کند. 
در مواردی نیز MRI برای بررسی فشردگی عصب توسط رگ ها و رد کردن احتمال ضایعات ساختاری توسط پزشک متخصص تجویز خواهد شد.

درمان همی فاسیال اسپاسم

این بیماری متاسفانه درمان دارویی موثری ندارد و داروها اغلب عوارض بیشتری دارند.
تزریق بوتاکس در موارد خفیف و محدود به اطراف چشم و لب موثر است و برخی بیماران به همین درمان اکتفا کرده و راضی میشوند ولی در موارد شدید و به خصوص در مواردی که بوتاکس هم نتیجه خوبی نمی دهد جراحی می تواند بسیار موثر باشد.
البته باید یادآور شد که ابتدا لازم است با انجام ام آر آی از وجود ضایعات توموری یا فشارنده عصب صورت در مغز خاطر جمع شویم.
ما این بیماران را مورد عمل جراحی دکمپرسیون میکروواسکولار قرار می دهیم. در این عمل نیز بین عصب و شریان فشارنده عصب چربی، عضله یا بهتر از آنها مقداری نوار تفلون قرار داده می شود و دیگر شریان با عصب تماس پیدا نمیکند. در دستان جراحی که این عمل را بکرات انجام داده عارضه مهمی مشاهده نخواهد شد. این جراحان جراحان مغزی هستند که به اصطلاح دوره های تکمیلی آموزش جراحی قاعده جمجمه را دیده اند و این اعمال را بیشتر انجام داده اند.
از عوارض جراحی این بیماری میتوان به کاهش شنوایی اشاره کرد که به دلیل نزدیک بودن عصب شنوایی و عروق آن به عصب صورتی است. البته با مونیتورینگ شنوایی حین عمل این عارضه کمتر دیده میشود و ما خیلی بندرت دیده ایم.