سردرد میگرنی معمولاً درد متوسط تا شدید، ضربان‌دار است. و امکان دارد در یک یا هر دو طرف سر ظاهر شود. سردردهای میگرنی اغلب با فعالیت بدنی، نور، صدا یا بو تشدید می‌شوند و با حالت تهوع و استفراغ و حساسیت مفرط به صداها، نور و یا بوها همراه هستند. میگرن میتواند در اثر کمبود خواب، تغییرات آب و هوا، گرسنگی، تحریک بیش از حد، استرس یا عوامل دیگر ایجاد شود. هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد، اما داروهایی برای توقف زودهنگام، تسکین درد و کاهش تعداد و شدت حملات میگرنی وجود دارد.
سردرد میگرنی یک بیماری مزمن عصبی است. مهم‌ترین علائم آن سردردهای شدید همراه با حالت تهوع و حساسیت به نور، صدا و بو است. اما میگرن در هر فردی خود را متفاوت نشان می‌دهد. حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از مبتلایان نیز دارای علائم عصبی (سوسو زدن چشم، اختلالات حسی یا کلمه یاب) هستند. ما در این مقاله به بررسی سردردهای میگرنی، علت و علائم آن پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
علت سردردهای میگرنی چیست؟
علت سردردهای میگرنی و فرآیندهای پیچیده‌ای که در طول حمله در مغز رخ می‌دهد هنوز به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است. اما شایع‌ترین علت سردردهای میگرنی استعداد ژنتیکی است. به همین دلیل در بسیاری از خانواده‌ها این بیماری در طول نسل‌ها گسترش یافته است. تغییرات ژنتیکی مسئول یک اختلال متابولیک در سلول‌های مغزی خاصی است که با مکانیسم درد خاصی فعال می‌شود و به محرک‌های داخلی و خارجی بسیار حساس هستند.
سردرد میگرنی بیشتر در افرادی رخ می‌دهد که سیستم عصبی نسبتاً حساس‌تری نسبت به سایرین دارند. در این افراد سلول‌های عصبی مغز به راحتی تحریک می‌شوند و فعالیت الکتریکی تولید می‌کنند. همانطور که فعالیت الکتریکی در مغز منتشر می‌شود، عملکردهای مختلفی مانند: بینایی، حس، تعادل، هماهنگی عضلات و گفتار، موقتاً مختل شده است. این اختلالات باعث ایجاد علائمی می‌شوند که قبل از شروع سردرد ظاهر می‌شوند (به نام هاله). سردرد زمانی رخ می‌دهد که عصب پنجم جمجمه (عصب سه قلو) تحریک شود. این عصب تکانه‌هایی (از جمله تکانه‌های درد) را از چشم‌ها، پوست سر، پیشانی، پلک‌های فوقانی، دهان و فک به مغز می‌فرستد.
تحریک عصب میتواند منجر به آزاد شدن موادی شود که باعث التهاب دردناک رگ‌های خونی در مغز (رگ‌های مغزی) و لایه‌های بافتی که روی مغز قرار دارند (مننژها) می‌شود. این التهاب مسئول سردرد ضربان دار، حالت تهوع، استفراغ و حساسیت مفرط به نور و صدا است.
سایر علت سردرد میگرنی
به نظر می‌رسد استروژن، هورمون اصلی زنانه، میتواند حملات میگرنی را تحریک کند. همچنین میگرن گاهی اوقات میتواند با افزایش یا نوسان سطح استروژن ایجاد شود. در دوران بلوغ، زمانی که سطح استروژن افزایش می‌یابد، حملات میگرن در دختران بسیار شایع‌تر از پسران است. برخی از زنان میگرن را درست قبل، در حین یا درست بعد از پریود تجربه می‌کنند. حملات میگرنی در سه ماه آخر بارداری که سطح استروژن نسبتاً ثابت است کمتر اتفاق می‌افتد، اما پس از تولد کودک که سطح استروژن به سرعت کاهش می‌یابد، تشدید می‌شود. هنگامی که زنان یائسه می‌شوند و سطح استروژن در نوسان است، کنترل میگرن دشوار می‌شود.
سردردهای میگرنی چقدر شایع هستند؟
از هر ۱۰ نفر یک نفر به سردرد میگرنی مبتلا است. سردرد میگرنی در زنان دو برابر مردان دیده می‌شود. یکی از دلایل این امر میتواند هورمون‌های جنسی زنانه باشد. حدود ۶ درصد از زنان از سردرد میگرنی قاعدگی رنج می‌برند. در ۵۰ درصد دیگر از زنان این بیماری مربوط به قاعدگی است و عمدتاً در طول دوره قاعدگی رخ می‌دهد.
علائم سردرد میگرنی چیست؟
علائم معمول سردرد میگرنی عبارتند از:
- سردرد ضربان دار
- درد متوسط تا شدید که با تحرکت افزایش می‌یابد
- حالت تهوع
- حساسیت به نور، صداها و یا بوها
میگرن همچنین میتواند با یا بدون هاله رخ دهد. اکثر افراد مبتلا هیچ هاله‌ای ندارند. هاله زمانی است که علائم عصبی قبل از حمله میگرن ظاهر می‌شود. هالهها در درجه اول شامل اختلالات بینایی و سوسو زدن چشم است، اما حواس دیگر نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.
محرک‌های سردرد میگرنی
علت سردرد میگرنی به طور کامل شناخته نشده است. در بیشتر موارد، ترکیبی از چندین محرک منجر به حمله میگرنی می‌شود. شایع‌ترین محرک‌های میگرن عبارتند از:
- استرس
- نوسانات هورمونی (مانند قاعدگی)
- اختلال در چرخه خواب و بیداری
- مصرف ناکافی مایعات
- حذف وعده‌های غذایی
- داروهای خاص
تشخیص سردرد میگرنی به چه صورت است؟
برای تشخیص سردرد میگرنی، از بیمار در مورد شرح حال و سردرد و علائم او سؤال می‌شود. اگر سردرد جدید است و برای اولین بار با نقایص عصبی همراه است، یا اگر درد ماهیتی متفاوت از حالت معمول دارد، تشخیصات بیشتری برای رد عوامل دیگر انجام می‌شود. این تشخیصات شامل الکتروانسفالوگرام (EEG)، توموگرافی کامپیوتری (CT) و یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) باشد.
درمان سردردهای میگرنی به چه صورت است؟
در درمان میگرن، بین درمان حاد و پیشگیری تفاوت وجود دارد. پروفیلاکسی از سردرد جلوگیری می‌کند، در حالی که درمان حاد بر کاهش علائم تمرکز دارد.
در مورد درمان حاد، عمدتاً از مسکن‌ها و داروهای تهوع استفاده می‌شود. بسته به شدت، آسپرین، دافالگان، ایبوپروفن و تریپتان‌ها (داروهای مخصوص میگرن) استفاده می‌شوند. این داروها دارای اثرات ضد التهابی و تسکین دهنده درد هستند. تریپتان‌ها همچنین دارای اثر منقبض کننده عروق هستند و با علائم همراه مانند تهوع یا استفراغ مقابله می‌کنند، اما در برابر هالهها مقاومتی ندارند. برای پیشگیری، باید از عوامل محرک اجتناب شود. از سوی دیگر می‌توان از دارو برای پیشگیری نیز استفاده کرد.
علی‌رغم تمام اشتیاق به رویکردهای دارویی جدید و اثربخشی خوب آن‌ها، نباید این نکته را نادیده گرفت که پیشگیری از میگرن غیر دارویی حداقل به اندازه پیشگیری دارویی از میگرن مؤثر است. در حالت ایده آل، پروفیلاکسی دارویی و غیردارویی باید با هم ترکیب شوند.
دیدگاه کاربران