سرخوردگی مهره گردن ( اسپوندیلولیستزیس )، عارضه ای در مهره های ستون فقرات ناحیه گردن است. سرخوردگی مهره گردن، اختلالی پنهان بوده، که بعد از گذشت زمان ( ماه ها یا شاید هم سال ها )، امکان دارد علائمی از جمله درد و سوزش در نواحی گردن و اطراف آن، و نیز بی حس شدن دست ها، کتف ها و نقاط پشتی سینه و کمر، را بروز دهد. سرخوردگی مهره گردن ، معمولا در مهره ۵ و ۶ بخش گردنی ستون مهره ها، ایجاد می شود.
ستون مهره ها
ستون فقرات ( مهره ها )، از ۲۴ مهره جداگانه، تشکیل شده است. ستون فقرات به بخش های گردنی، سینه ای، کمری و خاجی تقسیم می شود. در ناحیه گردنی ستون مهره ها، هفت مهره قرار دارد. ستون فقرات، علاوه بر اینکه پایه استحکام اسکلت بدن است، کانالی برای گذر طناب نخاعی، به عنوان بخش اصلی ارتباطی بین سیستم عصبی محیطی و مرکزی، و نیز عصب رسانی و کنترل حسی – حرکتی اندام های مختلف بدن، فراهم می کند.
سرخوردگی مهره ها، عارضه ای است که در مهره های ستون فقرات رخ می دهد و به این صورت است که یکی از مهره ها، بر روی مهره زیرین به جلو یا عقب ( اکثرا به جلو ) می لغزد. این سرخوردگی، در هر بخشی از ستون فقرات، مانند سرخوردگی مهره گردن، ممکن است رخ دهد.
سرخوردگی مهره ها امری است که باید به آن اهمیت داد، زیرا ستون مهره ها محل نگهداری نخاع بوده و اهمیت و حساسیت سلامتی نخاع، بر همگان آشکار است.
سرخوردگی مهره ها چیست؟
سرخوردگی ستون فقرات جز اختلالات ستون فقرات است، به این صورت که یکی از مهره های ستون فقرات از محل اصلی خود خارج می شود و بر روی مهره پایینی قرار خواهد گرفت. این اختلال باعث میشود فرد درد زیادی را تحمل کند. زیرا زمانی که مهره از جای اصلی خود خارج میشود فشار زیادی به اعصاب ناحیه کمر وارد خواهد شد. در این حالت بیمار درد قسمت پایین کمر و پا را تجربه خواهد کرد. در مواردی حتی بیمار ممکن است کنترل مثانه و روده را از دست دهد که در این حالت فرد باید سریعا به پزشک مراجعه نماید.
سرخوردگی مهره ها ، علاوه بر ایجاد عارضه تنگی کانال نخاعی ، به دیسک مهره ها هم آسیب می رساند. سرخوردگی مهره ها، بیشتر در ورزشکاران بدن سازی دیده می شود. وقتی پدیکول های مهره ( پایه مهره) در اثر فشار یا ضربه، بشکند، احتمال لغزیدن مهره روی مهره پایینی، یا به عبارتی لق شدگی مهره، حاصل می شود. این عارضه ممکن است باعث فشردگی طناب نخاعی یا ریشه های عصبی شود. سرخوردگی مهره به دو صورت کلی رخ می دهد:
- اسپوندیلولستیز رشدی : به طور مادرزادی وجود دارد، اما تا اواخر دوران کودکی و بزرگسالی مشخص نمی شود
- اسپوندیلولستیز اکتسابی : که از دو طریق ایجاد می شود:
اول، به دلیل فشار های وارده در طول روز، مثل حمل اجسام سنگین، و … مهره ها دچار سایش و فرسودگی می شوند، که در نتیجه مهره ها را لق می کند. و دوم، وارد آمدن یک نیروی حاد یا تکرار شونده سنگین، مثل ضربه حاصل از پریدن از بلندی، یا وزنه برداری.
طبقه بندی سرخوردگی مهره های گردن
معمولا سرخوردگی مهره ها در ۵ درجه رخ می دهد:
- گرید ۱ : ۲۵-۰%
- گرید ۲ : ۵۰-۲۵%
- گرید ۳ : ۷۵-۵۰%
- گرید ۴ : ۱۰۰-۷۵%
- گرید ۵ : بیش از ۱۰۰ درصد
استخوان مهره کلا از جای خود بیرون آمده است که به ” اسپوندلوپتوزیس ” معروف است.
سرخوردگی مهره گردن
در بخش گردنی ستون فقرات، هفت مهره، قرار دارد. یکی از اختلالات مهره های گردن، پدیده سرخوردگی مهره گردن است. اکثرا، سرخوردگی در مهره پنجم روی ششم، رخ می دهد.
سرخوردگی مهره گردن مانند هر عارضه دیگری که به ستون فقرات، به خصوص ناحیه گردنی، وارد شود، با درد و سوزش حاد یا مزمن در اندام های حرکتی، همراه است. سرخوردگی مهره گردن، می تواند درجات مختلفی از خفیف تا حاد را شامل شود.
سرخوردگی مهره گردن، عارضه ای است که معمولا در مراحل ابتدایی، تشخیص داده نمی شود؛ زیرا علائم آن، بعد از گذشت مدت زمان، کم کم، با درد گردن ، سوزش و بی حسی، مشخص می گردد. در اوایل شروع علائم عارضه سرخوردگی مهره گردن، ممکن است به نظر برسد که این درد ها، ناشی از یک مشکل ساده مانند خستگی یا گرفتگی عضلات بوده و گذرا است. اما تاکید می شود که این گونه دردهای نواحلی مختلف ستون مهره ها را جدی گرفته و حتما به یک متخصص ارتوپد، مراجعه نمایید؛ تا در صورت نیاز، برای تشخیص دقیق و معاینه واضح، امکان تصویر برداری به روش اشعه ایکس فراهم شود.
به یاد داشته باشید که مانند هر عارضه و بیماری دیگری، تشخیص زودرس علائم و نحوه درمان سرخوردگی مهره گردن، باعث می شود که روند درمان و بهبود، سریع تر و آسان تر انجام شود. البته در میان انواع سرخوردگی های مهره ستون فقرات، سرخوردگی مهره گردن خیلی شایع نیست.
علائم سرخوردگی مهره گردن
علائم سرخوردگی مهره با شدت سرخوردگی مرتبط است. و عموما بیمار علائمی مانند درد، ناراحتی، سفتی و اسپاسم عضلات پایین کمر را تجربه خواهد کرد.
در صورت شدید بودن سرخوردگی مهره کمر فشار زیادی به اعصاب ستون فقرات وارد می کند که همین امر باعث ایجاد علائم سندروم دم اسبی خواهد شد. این علائم شامل موارد زیر است:
- درد
- سوزن سوزن شدن
- بی حسی در قسمت کشاله ران یا ساق پا
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- بی اختیاری ادرار
- اختلال در تعادل و راه رفتن
در صورتی که هر یک از این علائم و نشانهها را تجربه می کنید باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص سرخوردگی مهره گردن
برای تشخیص درست علائم و نحوه درمان سرخوردگی مهره های گردن به شیوه مناسب، از تصویر برداری ایکس ری ( اشعه ایکس ) استفاده می شود، در صورت تشخیص پدیده سرخوردگی مهره گردن، برای تعیین میزان آن و درجه وخامت و بررسی وضعیت کانال نخاعی، از روش تصویر برداری سی. تی. اسکن و گاهی نیز، ام. آر. آی استفاده می شود.
نحوه درمان سرخوردگی مهره گردن
عارضه سرخوردگی مهره، در ۵ درصد جمعیت جهان شایع است؛ که اکثرا نیازی به درمان ندارند. زیرا این عارضه، معمولا پیش رونده نیست. اما در صورتی که منجر به درد و اختلالات حرکتی شود، توسط راهکار هایی، تحت نظر ارتوپد و فیزیوتراپ، می توان آن را بهبود بخشید. از جمله درمان های معمول این موارد شامل:
- استفاده از آتل گردن
- استفاده از گرما برای باز کردن گرفتگی عضلات، و یا یخ برای کاهش درد به صورت موضعی و موقت
- انجام حرکات کششی ریتمیک، که از حرکات آرام و ساده شروع شده و کم کم، بیشتر می شود. مانند تمرینات یوگا و یا تایچی
- مصرف داروهای کاهش دهنده اسپاسم و التهاب برای رفع درد
- مگنت تراپی
- طب سوزنی
- و غیره
لازم به ذکر است که تمام این درمان ها، موجب توقف یا کاهش درد و سوزش می شوند و برای برگشت مهره به حالت نرمال، بسته به درجه سرخوردگی، نیاز به فیزیوتراپی تخصصی و در موارد شدید تر حتی نیاز به جراحی است.
تاثیر ورزش در سرخوردگی مهره ها
ورزش منظم و اصولی، می تواند به پیشگیری از پدیده سرخوردگی مهره، کمک کند. همچنین ورزش های مخصوصی نیز به عنوان درمان، با صلاح دید فیزیوتراپ و زیر نظر متخصص ارتوپد، وجود دارد.
فیزیوتراپی سرخوردگی مهره ها
از گوش سپردن به توصیه های افراد غیر متخصص، اکیدا خودداری کنید. تنها کسی که می تواند برای تشخیص درست و درمان مناسب سرخوردگی مهره گردن، به شما کمک کند، فیزیوتراپ است. زیرا بعد از وقوع سرخوردگی مهره گردن، بسیاری از حرکات، ماساژها و حتی ورزش های توصیه شده توسط افراد غیرمتخصص و نیز مربی های ورزشی، می تواند باعث حاد تر شدن عارضه و وخامت اوضاع شود.
حرکات مناسب برای درمان سرخوردگی مهره گردن، توسط فیزیوتراپ و به وسیله بررسی و ارزیابی وضعیت مهره های ستون فقرات در نوای مختلف، با مدت زمان مناسب، تعیین و انجام می شود.
اسپوندیلولستیز سرویکال، یا همان سرخوردگی مهره گردن، معمولا به صورت تدریجی و پیش رونده، به مرور زمان، با تغییر شکل مهره ها و طرز قرار گیری آن ها، همراه می شود که در نتیجه منجر به دژنراسیون و تخریب دیسک های بین مهره ای، چرخش استخوان و یا فتق دیسک، می گردد. آرتریت ( التهاب ) مهره های گردنی، عارضه ای است که معمولا در سالمندان رخ داده و می تواند موجب سرخوردگی مهره شود.
درجات خفیف سرخوردگی مهره ها، به درمان های محافظه کارانه، جواب می دهد. در روند فیزیو تراپی، تمرینات ورزشی که باعث ثبات بیشتر ستون مهره ها می شود، به عنوان تمرینات ثبات دهنده، که تقویت عضلات اطراف ستون مهره ها را در پی دارد، انجام می شود.
جراحی، راهکار نهایی برای سرخوردگی مهره گردن با درجات حاد
یکی دیگر از راه های درمان سرخوردگی مهره گردن، جراحی است، به خصوص وقتی سرخوردگی مهره گردن، منجر به تنگی کانال نخاعی شود. البته افراد زیادی، از جراحی ستون مهره ها، ترس دارند.
پس بهتر است تا حد ممکن با ورزش منظم و مراقبت درست از بدن، به واسطه انجام حرکات مناسب و طرز صحیح نشستن و ایستادن، از مهره ها، و دیسک بین مهره ها مراقبت نمود؛ تا دچار به هم ریختگی ساختار و درنتیجه لق شدن مهره ها، نگردد.
دیدگاه کاربران