آنوریسم یا Aneurysm به بزرگ شدن یا بیرون زدگی دیواره یکی از سرخرگ‌های بدن است که در اثر ضعف دیواره سرخرگ ایجاد میشود و این بیماری هر جای بدن را که دارای سرخرگ باشد می‌تواند درگیر کند از سرخرگ آئورت که از قلب خارج میشود، گرفته تا سرخرگ‌هایی که مغز، پاها، یا دیواره قلب را تغذیه می‌کنند. آنوریسم مغزی، یکی از انواع آنوریسم بوده که در این مقاله به‌طور مفصل به آنوریسم مغزی ، عوارض بعد از عمل جراحی آنوریسم مغزی و همچنین مراقبت‌های بعد از جراحی آنوریسم مغزی خواهیم پرداخت.
آنوریسم مغزی چیست ؟
آنوریسم داخل جمجمه نوعی اختلال عروق مغزی است که در آن ضعف در دیواره شریان مغزی یا ورید موجب گشاد شدن موضعی در رگ ها خواهد شد. آنوریسم ها به لحاظ اندازه و شکل دارای دسته بندی هستند. آنوریسم کوچک قطری کمتر از ۱۵ میلی متر ، آنوریسم های بزرگ حدود ۱۵ تا ۲۵ میلی متر ، آنوریسم های غول پیکر حدود ۲۵ الی ۵۰ میلی متر و آنوریسم های فوق غول پیکر بیش از ۵۰ میلی متر قطر دارند.
آنوریسم مغزی زمانی تشکیل میشود جدار سرخرگ‌های مغزی دچار ضعف شوند و رفته‌رفته به علت بالا بودن فشار در داخل عروق مغزی، برجستگی‌ها، بیرون‌زدگی‌ها و حباب‌هایی تشکیل میشود که به علت ضعیف‌تر بودن جدار این عروق از جدار طبیعی شریان‌ها، ممکن است عروق مغزی پاره شده و سبب خونریزی مغزی شود.
فشارخون بالا، مصرف سیگار و استعمال تنباکو خطر ابتلا به آنوریسم مغزی را افزایش می‌دهد.
انواع آنوریسم
انواع آنوریسم بر اساس میزان و نوع بیرون زدگی و بزرگ شدن دیواره سرخرگ‌های بدن متفاوت است . معمولاً انواع آنوریسم به‌صورت زیر دسته‌بندی میشود.
- آنوریسم کیسه‌ای: در یک طرف دیواره رگ خونی، بیرون زدگی به‌صورت یک کیسه تشکیل میشود.
- آنوریسم دوکی شکل: در این نوع آنوریسم، دیواره سرخرگ در تمام جهت‌ها دچار تورم و اتساع شده و سرخرگ شکل دوک مانند به خود می‌گیرد.
- آنوریسم پاره شده: در این حالت، سرخرگ در اثر بزرگ شدن زیاد دچار ترکیدگی شده و خونریزی به بافت‌های اطراف انتشار پیدا می‌کند.
علائم آنوریسم مغزی
آنوریسم هایی که دارای اندازه کوچکی هستند در صورت وجود علائم کمی هم ایجاد می کنند. قبل از پارگی آنوریسم بزرگتر ممکن است فرد علائمی مانند موارد زیر را تجربه کند. آنوریسم مغزی دارای علائم گوناگونی است که بر اساس شدت بیماری بروز پیدا می‌کنند. این علائم عبارت‌اند از:
- علائم خونریزی شامل : سردرد بسیار شدید و ناگهانی و معمولاً بدون سابقه قبلی
- خواب آلودگی ، سردرگمی و یا از بین رفتن هوشیاری
- تغییر سطح هوشیاری
- از دست دادن هوشیاری
- اختلال در بینایی
- اختلالات حرکتی در دست و پا
- فلج اعصاب مغزی
- استفراغ و تشنج
- مننژیسم
- کُما
- تهوع
اگر آنوریسم سبب پارگی رگ ها شود ، خون به فضای اطرف مغز نشت می کند. به این نوع خونریزی زیر سلولی گفته می شود.
قبل از جراحی آنوریسم
- اگر داروی خاصی مصرف می کنید حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
- اگر الکل و دخانیات مصرف می کنید حتما به پزشک مراجعه کنید.
- از استعمال دخانیات خودداری کنید.
- از پزشک خود درباره دارویی هایی که نباید مصرف کنید سوال کنید.
بعد از جراحی آنوریسم مغزی
- بیماران جراحی مغز باز ، ۴ الی ۶ روز بعد از جراحی برای چکاپ باید در بیمارستان بمانید. در صورتی که مشکلی ایجاد شود باید برای ۱ الی ۲ هفته در بیمارستان بمانید.
- نکاتی که پزشک به فرد توصیه می کند باید جز به جز اجرا شود.
- اگر جراحی آنوریسم پاره شده موفقیت آمیز باشد، احتمال خونریزی بسیار پایین است.
درمان آنوریسم مغزی
دو نوع درمان برای آنوریسم مغزی انجام می‌گیرد که عبارت‌اند از:
دارو درمانی
دارو درمانی جز گزینه های درمانی برای درمان آنوریسم پاره نشده می باشد. همچنین استراتژی های درمانی می تواند شامل مراقبت هایی مانند ترک سیگار و کنترل فشار خون باشد. زیرا عوامل ذکر شده جز عوامل شناخته شده هستند که می توانند بر روی تشکیل ، رشد و پاره شدن آنوریسم تاثیر بگذارند. عموما افراد مبتلا به فشار خون بالا پزشک درمان را با داروهای کاهنده فشار خون یا رژیم
درمان با عمل جراحی باز
جراحی باز یا کرانیوتومی توسط باز کردن جمجمه انجام میشود و زمان بهبود آن برای مدت ۴ الی ۶ هفته می باشد.
درمان با روش اندوواسکولار
پزشک متخصص از آنژیوگرافی برای تشخیص آنوریسم استفاده می کند. در این حالت لوله ای وارد شریان می شود. کوییلینگ اندوواسکولار گزینه مناسبی برای درمان آنوریسم ها می باشد زیرا نیازی به شکافتن جمجمه نمی باشد و عموما در زمان کوتاه تری انجام و دوره نقاهت آن نیز کمتر خواهد بود. همچنین داروی بیهوشی کمتری به بیمار تزریق میشود. زمان بهبودی معمولا دو تا چهار روز خواهد بود.
عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی
چون آنوریسم مغزی همان‌طور که از نامش پیداست مغز یعنی سیستم عصبی مرکزی بدن را درگیر می‌کند و جراحی روی مغز دارای ریسک‌ها و خطراتی است معمولاً عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی در ارتباط با موارد آسیب به سیستم عصبی مرکزی بوده و شامل موارد زیر است:
- عفونت در مغز و یا قسمت های اطراف مغز مانند جمجمه یا پوست سر
- اشکال در توجه به چیزهایی که در اطراف شماست
- مشکلات بینایی (از نابینایی تا مشکلات دید جانبی)
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- تغییر در رفتار، گفتار، حافظه
- واکنش نسبت به داروها
- ایجاد مشکلات تنفسی
- ضعف عضلانی
- مشکلات گفتاری
- تغییر در رفتار
- گیجی
- بی حسی
- ضعف
- تشنج
- بی حسی
- خونریزی
- تورم مغزی
- لخته شدن خون
- سکته مغزی
برای کاهش عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی بهتر است به بهترین جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید.
مراقبت‌های بعد از عمل آنوریسم مغزی
مراقبت‌های بعد از عمل آنوریسم مغزی بسیار حیاتی و مهم بوده چراکه در این بیماری مغز درگیر میشود و هرگونه آسیب جدی به مغز می‌تواند باعث صدمات جبران ناپذیری شود. برخی از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از عمل آنوریسم مغزی شامل موارد زیر هستند:
- فشارخون بیماران بعد از عمل حتماً توسط همراهان بیمار به‌طور مرتب کنترل شود
- سیگار کشیدن و مصرف دخانیات و تنباکو التیام زخم را به تعویق می‌اندازد
- داروهایی مثل داروهای کنترل فشارخون یا دیگر داروهایی که پزشک تجویز کرده را به‌موقع و سروقت مصرف کنند.
- بیماران یا همراهان آن‌ها باید به‌طور روزانه محل برش جراحی را ازنظر عفونت و روند التیام زخم بررسی نمایند.
- تعویض پانسمان باید حتماً با نظر پزشک معالج انجام شده تا زمانی که زخم هیچ ترشحی نداشته باشد
- اگر بعد از عمل، بیمار دچار عوارض بعد از عمل آنوریسم مغزی مثل مشکلات حرکتی شود باید برنامه فیزیوتراپی را به‌طور مداوم ادامه دهد تا اعضایی که دچار مشکل شده‌اند حرکت داده شوند و بیمار به فعالیت‌های روزانه خود بپردازد.
- از وسایل کمک حرکتی مانند واکر برای بیمارانی که دچار مشکل حرکتی هستند استفاده شود.
- در بیمارانی که دچار بی حرکتی هستند و سطح هوشیاری آن‌ها کاهش یافته است در صورت امکان از تشک‌های مواج استفاده شود و هر ۳ ساعت تغییر وضعیت انجام شود تا بیمار دچار زخم بستر نشود.
- بیمارانی که دچار مشکل بینایی شده‌اند باید همراهان آن‌ها توجه داشته باشند که وسایل مورد نیاز این بیماران را در دسترس ایشان بگذارند یا در محل‌هایی که قبلاً توسط بیمار شناخته شده است، قرار دهند
دیدگاه کاربران