عمل جراحی صرع یا جراحی تشنج را در این مقاله به طور کامل بررسی خواهیم کرد. صرع یک بیماری مغزی است که افراد مبتلا به آن معمولا تشنج‌های مکرر و بدون تحریک را تجربه می‌کنند. این تشنج‌ها به دلیل اختلال در فعالیت الکتریکی مغز رخ می‌دهد و به طور موقت سیستم پیام رسانی بین سلول‌های مغز را مختل می‌کند. صرع طیف گسترده‌ای از انواع تشنج را دربر می‌گیرد که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همچنین بیش‌تر افراد مبتلا به صرع بیش از یک نوع تشنج دارند و ممکن است علائم دیگری از مشکلات عصبی را نیز داشته باشند.
صرع چیست ؟
صرع نوعی اختلال مغزی با تشنج های مکرر مشخص خواهد شد که گاهی با از دست دادن هوشیاری و عملکرد غیرارادی روده یا ادرار همراه خواهد بود. این عمل در اثر افزایش میزان فعالیت الکتریکی سلول های عصبی واقع در نقاط مختلف مغز ایجاد خواهد شد. شدت و دفعالت تشنج در افراد مختلف متفاوت میباشد.
جراحی صرع
جراحی صرع روشی است که در آن ناحیه‌ای از مغز که منشا تشنج است را از بین می‌برند یا تغییر می‌دهند. جراحی تشنج اولین روش درمان نیست اما زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که حداقل دو داروی ضد تشنج نتوانسته‌اند تشنج را کنترل کنند. هدف از جراحی صرع از بین بردن تشنج یا محدود کردن شدت آن در صورت تجربه ناموفق استفاده از داروها است. در صورتی که صرع کنترل نشود منجر به تعدادی از عوارض و خطرات سلامتی می‌شود، از جمله موارد زیر:
- صدمات جسمی هنگام تشنج
- افسردگی و اضطراب
- کاهش مهارت‌های تفکر
- تأخیر در رشد کودکان
بنابراین لازم است که بدون هیچ نگرانی پروسه درمان را سریع‌تر آغاز کنید تا تیم پزشکی شما، توسط درمان دارویی یا جراحی خطرات احتمالی را کاهش داده یا بطور کامل برطرف کنند. همچنین تعدادی از ارزیابی‌ها قبل از جراحی برای تعیین صلاحیت شما، برای جراحی صرع و چگونگی انجام عمل انجام می‌شود.
تیم جراحی صرع بیمارستان لقمان و بیمارستان دی به عنوان قدیمی ترین مراکز جراحی صرع شناخته شده و دارای درمانگاه ویژه هستند این تیم متشکل از برترین روانپزشکان، رادیولوژی تخصصی، نورومانیتورینگ، متخصص مغز و اعصاب و فوق تخصص صرع می باشد این تیم حرفه ای پس از مشاوره با بیمار تعیین می کنند آیا بیمار برای درمان صرع و تشنج کاندید جراحی است یا باید از روش های دیگر استفاده گردد. در صورت نیاز به جراحی دکتر محمد صمدیان با مهارت هرچه تمام با تکیه بر سالها تجربه و علم روز جراحی تشنج را انجام خواهند داد.
انواع مختلف جراحی برای درمان صرع کدامند؟
حملات صرعی در نتیجه فعالیت غیر طبیعی سلول‌های خاص مغز (نورون ها) رخ می‌دهند. نوع جراحی تا حد زیادی به محل نورون‌های محرک تشنج و سن بیمار بستگی دارد. جراحی‌های مختلفی برای انواع مختلف صرع در دسترس است.
- برداشتن کانونی تشنج
- برداشتن لوب تمپورال
- برداشتن خارج از زمان (پیشانی، جداری و پس سری )
- لیزونکتومی
- تراکنش Subpial
- درمان حرارتی بینابینی لیزر
- نیم کره سلولی و نیم کره آناتومیک یا عملکردی
- جراحی کالوزوتومی
- رادیو جراحی استریوتاکتیک
- کاشت دستگاه تحریک عصبی، از جمله تحریک عصب واگوس (VNS) و تحریک واکنشی مغز (RNS)
در ادامه به بررسی انواع جراحی صرع میپردازیم:
برداشتن کانون تشنج
این نوع جراحی ناحیه ای از مغز را که باعث تشنج می‌شود از بین می‌برد. ناحیه خارج شده از مغز، به عنوان “کانون تشنج” یاد می‌شود، به معنی مکانی که تشنج از آن نشات می‌گیرد. از بین بردن کانون تشنج رایج‌ترین نوع جراحی صرع است. این عمل یک گزینه درمانی عالی برای افرادی است که تشنج آنها ناشی از یک ناحیه مغز است. در این نوع جراحی از آنجا که در واقع از بین بردن بخشی از مغز است، مخصوص افرادی است که دچار تشنج در مناطق غیر بحرانی مغز هستند و برداشتن کانون تشنج آسیبی به عملکرد مغز وارد نکند سلامتی بیمار در انتخاب هر روش درمان همیشه اولویت اول جراح مغز و اعصاب خوب و حاذق است.
برداشتن لوب تمپورال
این نوع جراحی، برداشتن بخشی از لوب گیجگاهی مغز است. یکی دیگر از رایج‌ترین انواع جراحی تشنج، لوبکتومی تمپورال است. که بالاترین میزان موفقیت را دارد. خوشبختانه در افرادی که کاندیداهای خوبی برای لوبکتومی گیجگاهی هستند، بیش از ۸۵٪ آنها، بهبود چشمگیری در کنترل تشنج خواهند داشت. برخی افراد نیاز به ادامه مصرف داروهای ضد تشنج دارند. البته غالباً، با گذشت زمان و با راهنمایی تیم پزشکی، آنها می‌توانند دوز داروی مورد نیاز خود را کاهش دهند. حدود ۲۵٪ از افرادی که دچار تشنج می‌شوند در نهایت می‌توانند تمام داروهای تشنج خود را قطع کنند.
برداشتن لوب فرونتال
برداشتن لوب فرونتال به برداشتن ناحیه‌ای در لوب فرونتال اشاره دارد که در آن تشنج شروع می‌شود. این دومین مکان شایع برای جراحی صرع است. لوب‌های پیشانی در کنترل اعمالی در مغز همچون انگیزه، توجه، تمرکز، سازماندهی، برنامه ریزی و خلق و خو نقش دارند. افرادی که دچار تشنج در لوب پیشانی هستند، ممکن است با این عملکردها مشکل داشته باشند. بیش‌تر این افراد پس از جراحی پیشرفت خوبی در کنترل تشنج خواهند داشت. در این متد نیز حدود ۷۰٪ افراد پیشرفت چشمگیری در کنترل تشنج دارند. در این روش نیز برخی افراد نیاز به ادامه مصرف داروهای ضد تشنج دارندکه دوز مصرفی آن ها به مرور با نظارت و حمایت متخصص مغز و اعصاب کاهش پیدا خواهد کرد.
برداشتن لوب آهیانه و اکسیپیتال
لوب‌های جداری و پس سری در قسمت خلفی (پشتی) مغز قرار دارند. که برداشتن لوب جداری یا پس سری جراحی، برای برداشتن بخشی یا یکی از این لوب‌ها (آهیانه و اکسیپیتال) است. در بیش‌تر موارد، این نوع جراحی زمانی انجام می‌شود که مشخص شود ناحیه‌ای در این لوب‌ها دارای ساختار غیرطبیعی یا ضایعه است. این نوع جراحی صرع هنگامی که شامل یک ناهنجاری ساختاری مانند تومور باشد، موفقیت آمیزتر است.
لیزونکتومی
لیزونکتومی یعنی از بین بردن ضایعه‌ای که باعث تشنج کانونی می‌شود. افرادی که دارای ناهنجاری ساختاری کانونی (کاملاً مشخص) در مغز هستند و باعث تشنج آنها می‌شود، مانند تومور یا ناهنجاری عروقی، این جراحی برایشان مناسب است. این عمل شامل برداشتن ضایعه و ناحیه بافت اطراف مغز است که تشنج فرد از آن قسمت نشات می‌گیرد.
تراکنش‌های چندگانه متعدد (MST)
برداشتن چندگانه subpial نوعی جایگزین جراحی است که در صورت شروع تشنج در ناحیه‌ای از مغز استفاده می‌شود. این قسمت شامل مناطقی در مغز است که گفتار یا حرکت را کنترل می‌کنند. این روش جراحی صرع شامل باز کردن جمجمه توسط جراح مغز و اعصاب و ایجاد یک سری برش‌های کم عمق (تراشه) در ماده خاکستری مغز است. pia غشای ظریفی است که سطح مغز را احاطه کرده است. برش‌ها با قطع الیافی که تصور می‌شود در گسترش فعالیت تشنج الکتریکی نقش دارند، انجام می‌شود. گاهی اوقات MST در ترکیب با برداشتن جراحی انجام می‌شود وقتی که بخشی از کانون تشنج در یک منطقه بحرانی (گفتار یا حرکت) مغز باشد و برداشتن کامل کانون تشنج امکان پذیر نباشد.
درمان حرارتی بینابینی لیزر (LITT)
در حین این جراحی، از MRI ( تصوبرداری تشدید مغناطیسی) برای ترسیم دقیق ناحیه مغز برای عمل استفاده می‌شود. سپس لیزر با دقت مشخص به این قسمت داده می‌شود تا کانون تشنج از بین برود. همه این‌ها بدون نیاز به باز کردن جمجمه انجام می‌شود.
جراحی نیمکره سلولی و نیمکره آناتومیک یا عملکردی
این نوع از جراحی صرع تقریباً به طور انحصاری در کودکان مبتلا به تشنج از یک ناحیه بزرگ در یک طرف مغز (نیمکره) انجام می‌شود. این روش‌ها شامل جدا کردن ناحیه شروع تشنج از بقیه مغز است. این روش به طور معمول برای کودکان با مناطق بسیار بزرگ تشنج اختصاص دارد.
جراحی کالوزوتومی
جراحی کالوزوتومی نوعی جراحی می باشد که در طی آن جسم پینه ای مغز تقسیم می شود. این جسم پینه ای فیبری است که دو بخش چپ و راست مغز را به هم متصل می کند. عملکرد پینه ای در مغز سالم به این صورت است که فعالیت الکتریکی توسط جسم پینه ای از یک سمت مغز به سمت دیگر آن جریان می یابد. مقدار این جریان غیرطبیعی از یک سمت مغز به سمت دیگر آن با تقسیم کردن همه یا بخشی از جسم پینه ای مغز کاهش خواهد یافت.
رادیو جراحی استریوتاکتیک
برای بعضی از انواع صرع ، زمانیکه عمل جراحی باز بیش از حد خطرناک باشد، کند و سوز لیزی استریوتاکتیک یا جراحی رادیولوژیک استریوتاکتیک ممکن است درمان های موثری باشند. در این عمل های جراحی پزشکان برای کنترل بهتر تشنج ها اشعه را بر روی ناحیه منشا تشنج می تابانند تا آن بافت را تخریب کنند.
کاشت دستگاه تحریک عصبی
کاشت دستگاه تحریک کننده عصب میتواند به یک روش مناسب برای کاهش تعداد دفعات بروز تشنج تبدیل شود و به افرادی که مشکل آنها با مصرف دارو کنترل نمیشود کمک خواهد کرد. تحریک عصب میتواند برای افرادی که بدن آنها به خوبی به درمان افسردگی و مصرف داروهای ضد افسردگی، مشاوره روانشناختی و روش درمان با ضربه الکتریکی تشنج آور یا شوک الکتریکی پاسخ نداده اند مفید است. استفاده از روش تحریک عصب برای افرادزیر مجاز است :
- افرادی که چهار سال به بالا سن
- افرادی که دچار صرع خفیف می باشند.
- مشکل صرع در آنها به کمک دارو درمانی کنترل نمیشود.
نتیجه جراحی چه خواهد شد؟
نتایج جراحی صرع بسته به نوع جراحی انجام شده متفاوت است. اما به طور کلی، بهبودی صرع پس از جراحی میتواند هفته‌ها تا ماه‌ها طول بکشد. اما در اکثر بیماران نتایج بسیار رضایت بخش بوده و پس از گذراندن دوره نقاهت مشخص باعث رهایی بیماران از آسیب های جسمی، روحی و اجتماعی ناشی از تشنج می گردد
- معمولاً بعد از جراحی به افراد دارو داده می‌شود تا دوره نقاهت پس از عمل را کاهش دهد.
- بیش‌تر افراد ۴ تا ۶ هفته به زندگی عادی خود باز می‌گردند و به مدرسه می‌روند یا کار می‌کنند.
- بسته به نوع صرع و جراحی مناسب آن، میزان دقیق زمان بهبودی و نحوه بهبودی هر فرد متفاوت خواهد بود.
- پس از جراحی اگر حداقل یک سال بدون تشنج باشید، ممکن است پزشک مصرف داروی ضد تشنج را کاهش داده و در نهایت داروها را به طور کامل حذف کند.
به این ترتیب جراحی صرع میتواند گزینه بسیار مناسبی برای درمان تشنج باشد و پس از عمل جراحی فرد درمان شده و به زندگی نرمال خود باز می‌گردد و بهبود می‌یابد.
دیدگاه کاربران