بارداری مهمترین و پرمخاطره‌ترین مرحله از زندگی هر مادری می‌باشد. در این دوران به خاطر تغییرات هورمونی و آناتومیکی بدن، وضعیت فیزیولوژیکی مادران تغییر کرده و دردهای متفاوتی را تجربه می‌کنند. یکی از این دردهای آزاردهنده، کمردرد می‌باشد که در پی افزایش وزن و بزرگ شدن سایز شکم ایجاد می‌گردد. در این مقاله به بررسی علت کمردرد در بارداری می‌پردازیم و راه‌های کاهش این درد را برای شما شرح می‌دهیم. اگر از کمر درد در بارداری رنج می‌برید یا نگران هستید که به آن دچار شوید، این بخش را با دقت مطالعه فرمایید.
علت کمردرد در بارداری
اگر در دوران بارداری کمردرد و کمردرد را تجربه می‌کنید، تنها نیستید. گزارش‌های مربوطه نشان می‌دهد که ۵۰ تا ۷۰ درصد زنان باردار در دوران بارداری کمردرد و کمردرد را تجربه می‌کنند.
علت کمردرد در دوران بارداری متفاو است. برخی از زنان به محض شروع بارداری درد در ناحیه کمر خود را تجربه می‌کنند. علاوه بر این، کمردرد در دوران بارداری در زنانی که اضافه وزن دارند یا قبل از بارداری کمردرد داشتند، بیشتر دیده می‌شود. علل اصلی کمردرد در دوران بارداری به شرح زیر است:
افزایش هورمون‌ها
هورمون‌های ترشح شده در دوران بارداری باعث نرم شدن بافت همبند در ناحیه لگن و شل شدن مفاصل به منظور آمادگی برای فرآیند زایمان می‌شوند. این تغییر در بافت همبند و مفاصل ممکن است بر نقاط حمایتی در پشت شما تأثیر بگذارد.
تغییبرات مرکز ثقل بدن
همانطور که رحم و جنین شما رشد می‌کنند، مرکز ثقل شما به تدریج به جلو منتقل می‌شود. این باعث می‌شود موضع شما تغییر کند. در چنین شرایطی ایجاد کمر درد دیده می‌شود.
اضافه وزن
بارداری شما و جنین شما فشار بیشتری به کمر شما وارد می‌کنند. در صورتی که اضافه وزن داشته باشید، بدن و ستون فقرات ناچار است که وزن بیشتری را حرکت دهد و در نتیجه کمر درد ایجاد می‌شود.
حالت بدنی
وضعیت نامناسب، ایستادن بیش از حد طولانی، یا خم شدن به جلو می‌تواند باعث ایجاد یا افزایش درد در کمر شود. همچنین استفاده از کفش نا مناسب یا پاشنه بلند باعث بدتر شدن این وضعیت می‌شود.
استرس
استرس معمولاً در نقاط ضعف بدن جمع می‌شود. تغییرات در ناحیه لگن و دوره‌های پر استرس بارداری ممکن است باعث افزایش کمردرد شود.
همچنین بخوانید: سیاتیک در بارداری +علائم، علت و درمان آن
آیا در روز‌های اول بارداری کمردرد وجود دارد؟
عوامل مختلفی ممکن است در درد کمر و کمر که پس از شروع بارداری رخ می‌دهد، نقش داشته باشند. در برخی از بارداری‌ها با شروع روند بارداری ممکن است کمردرد و کمردرد رخ دهد.
این عارضه در زنانی که باردار می‌شوند در حالی که وزن آن‌ها بیشتر از وزن‌ایده‌آل است، بیشتر دیده می‌شود. اگر اضافه وزن، عادات روزمره و شرایط زندگی فرد در دوران قبل از بارداری باعث کمردرد و کمردرد شده باشد، ممکن است این وضعیت در دوران بارداری نیز ادامه یابد. این ممکن است نشانه یک بارداری دردناک و دشوار باشد.
کمر درد در سه ماه اول بارداری
در سه ماهه‌ی اول، مقادیر بالای پروژسترون می‌تواند بر وضعیت مفاصل تاثیر گذارد. در صورت بروز کمردرد، مشورت با پزشک مفید است، زیرا جنین هنوز در حال شکل‌گیری است و باعث ایجاد وزن و انبساط نمی‌شود که فشار وارد کند. بر روی مادر کمردردی که زنان باردار در ۳ ماهه اول تجربه می‌کنند ممکن است هیچ ارتباطی با دوره بارداری نداشته باشد و ممکن است نشانه اختلال دیگری باشد. علاوه بر این، از آنجایی که این درد‌ها ممکن است مربوط به دوران قبل از بارداری باشد یا به دلیل سبک زندگی، زندگی کاری و حرکات فرد ایجاد شود، نباید ارتباط مستقیم با بارداری برقرار کرد و باید با پزشک مشورت کرد.
آیا کمردرد نشانه زایمان زودرس است؟
در دوران بارداری، درد کمر ممکن است ثابت باشد یا هر از چند گاهی بیاید و از بین برود. تغییر موقعیت‌هایی که در آن درد رخ می‌دهد شما را تسکین می‌دهد. اگرچه تسکین کوتاه مدت به این معنی نیست که درد و انقباضات به طور کامل از بین می‌روند، اما می‌توانید با انجام منظم یوگا و پیلاتس بارداری به تسکین درد و انقباضات بدن خود کمک کنید.
همانطور که اشاره کردیم، هر کمردردی نشانه زایمان زودرس نیست. کمردرد که به طور معمول در سطوح خفیف دیده می‌شود، ممکن است ناشی از خستگی، سبک خوابیدن و نحوه نشستن باشد یا ممکن است به دلیل پیشرفت بارداری و افزایش وزن رخ دهد. شدت درد نسبتاً خفیف است و با استراحت قابل تسکین است.
با این حال، دردی که با انقباضات از پشت به شکم همراه است و فواصل درد کوتاهی دارد، حتی اگر زمان زایمان برنامه‌ریزی شده نرسیده باشد، می‌تواند منادی زایمان زودرس باشد. اگر این مثال را به طور مکرر تجربه می‌کنید، ابتدا می‌توانید از پزشک خود اطلاعاتی در مورد کار‌هایی که باید در این لحظات انجام دهید دریافت کنید. با این حال، اگر شدت درد با وجود رعایت دستورات پزشک کاهش پیدا نکرد، توصیه می‌شود با پزشک خود مشورت کنید زیرا ممکن است زایمان زودرس رخ دهد.
همچنین بخوانید: تنگی کانال نخاعی کمر و بارداری
درمان کمردرد در بارداری
شناخت علت کمردرد در بارداری بسیار مهم است. با توجه به علت کمردرد در بارداری می‌توان از روشهای مختلفی مثل کاهش وزن تا فیزیوتراپی کمک گرفت. به طور کلی اگر قبل از بارداری به کمردرد دچار نبوده‌اید، می‌توانید با انجام اقدامات زیر درد کمر خود را کاهش دهید.
تغییر وضعیت بدن
اگر علت کمردرد در بارداری شما حالت بدنی باشد، می‌توانید با تغییر وضعیت آن را درمان کنید. در حالت نشسته، شانه‌ها را عقب و در حالت استراحت قرار دهید. همچنین، یک حوله را پیچیده و پشت کمرتان قرار دهید و پای خود را بر روی یک چهارپایه بگذارید. در هنگام برخاستن، سر خود را صاف نگه داشته، قفسه‌ی سینه را بالا نگه دارید، شانه‌ها به سمت عقب باشند و زانوها را قفل نکنید. در زمان خواب، به پهلو بخوابید. از تشکی استفاده کنید که کمی سفت باشد. یک بالش زیر شکم و یک بالش را بین دو زانو قرار دهید. برای بیرون آمدن از رختخواب، به یک سمت بچرخید و با دست خود، کمی فشار به رختخواب وارد کرده، بنشینید و به آرامی بلند شوید.
ورزش در بارداری
ورزش به صورت منظم و سبک باعث تقویت عضلات و افزایش انعطاف بدن شده و به کاهش فشار وارد بر کمر کمک کرده و درد آن را کم می‌کند. ورزش‌هایی که برای زنان باردار توصیه می‌گردند شامل پیاده‌روی، شنا و پا زدن روی دوچرخه‌ی ثابت است. یوگا پریناتال نیز می‌تواند استرس و فشار وارد شده به مفاصل را کاهش داده و حالت بدن را تصحیح نماید.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی علت کمردرد در بارداری شناسایی شده و با بسیج مفصل و بافت‌های نرم، انجام تمرین‌های مناسب و خاص و آموزش استفاده از مکانیک مناسب بدن باعث بهبود وضعیت بدن و کاهش دردهای کمر می‌گردد. نکات ریز و مهم دیگری هم می‌تواند به کاهش درد کمر شما کمک کند:
- به پشت نخوابید و به خصوص در سه ماهه‌ی سوم، به پهلوی چپ بخوابید.
- از پوشیدن کفش پاشنه بلند یا پاشنه کوتاه با کف تخت پرهیز نمایید.
- برای برداشتن اجسام، به جلو خم نشوید و از پای خود کمک بگیرید.
- از کمربندهای طبی مخصوص بارداری به مدت محدود در طول روز استفاده کنید.
از محدودیت‌های خود آگاه باشید
بار‌های سنگین را بلند نکنید. اگر قصد دارید چیز سنگینی را با خم شدن از روی زمین بلند کنید، آن را با روش صحیح یعنی خم شدن روی زانو یا چمباتمه زدن بدون خم شدن کمر بردارید و به کمر خود فشار نیاورید. این یک عادت فیزیکی ساده اما مهم به نظر می‌رسد.
تمرینات وضعیت بدن برای درمان کمر درد در بارداری
رعایت نکات زیر به کاهش کمر درد در بارداری کمک می‌کند:
- از نشستن یا‌ایستادن طولانی مدت خودداری کنید، به یک پا تکیه نکنید، از صندلی استراحت استفاده کنید.
- اگر باید برای مدت طولانی بایستید، به طور منظم بنشینید.
- روی یک صندلی با تکیه گاه در پشت بنشینید یا از یک بالش برای نگه داشتن پشت خود استفاده کنید. سعی کنید در وضعیت عمودی بنشینید.
- صاف بایستید و‌شانه‌های خود را آرام نگه دارید.
- در محل کار و هنگام رانندگی از تکیه گاه روی صندلی و صندلی خود استفاده کنید و سعی کنید هنگام نشستن پای خود را روی پای دیگر خود قرار ندهید.
- بررسی کنید که آیا صندلی و صفحه کامپیوتر شما در موقعیت مناسب قرار دارند یا خیر. به طور منظم میز خود را ترک کنید و هنگام ناهار کمی هوای تازه بخورید.
- در انجام کار‌های خانه مراقب باشید، از کار‌های سنگین و طاقت‌فرسا خودداری کنید.
- برای راحتی، از یک حوله داغ یا پد گرم شده در محیط کم استفاده کنید.
خواب مناسب برای کاهش کمر درد در بارداری
برای کاهش کمر درد در بارداری، داشتن خواب مناسب بسیار کمک کننده است. به این منظور باید:
- به پهلو دراز بکشید و زانو‌های خود را نپوشانید.
- برای راحت‌تر شدن خواب، سعی کنید از یک بالش پشتیبان بین زانوها یا زیر شکم خود استفاده کنید. این کار مانع از خمیدگی بالای پای شما در طول خواب می‌شود.
- از تشکی استفاده کنید که برای خوابیدن به اندازه کافی سفت باشد.
- هنگام بلند شدن از رختخواب، به پهلو بغلتید و خود را فشار دهید تا بنشینید، سپس به آرامی بایستید.
- در مورد تمرینات ضربه‌ای ملایم مانند تمرینات کششی، شکم و تعادل که شما را ایمن نگه می‌دارد با پزشک متخصص زنان خود مشورت کنید. این تمرینات که به طور منظم انجام می‌دهید می‌توانند به کاهش کمردرد و افزایش انعطاف بدن کمک کنند.
- در صورت تأیید پزشک، یک ماساژ سبک انجام دهید.
- بدون مشورت با پزشک خود هیچ دارویی مصرف نکنید. دارو‌ها ممکن است عوارضی برای بارداری ایجاد کنند.
لباس مناسب بپوشید
لباس زیر بارداری با سایز مناسب بپوشید. دقت کنید که بند‌ها به اندازه کافی پهن و قسمت لباس به اندازه کافی بزرگ باشد تا فشار اضافی به‌شانه‌ها و قفسه سینه وارد نشود. لباسی بپوشید که شکم یا شلوار بارداری شما را با یک کمربند گشاد بپوشید که به اندازه کمر شما باشد.
از پوشیدن لباس‌های تنگ که می‌تواند گردش خون را محدود کرده و اکسیژن‌رسانی کافی به ماهیچه‌ها را که یکی دیگر از دلایل کمردرد در دوران بارداری است، کاهش دهد، خودداری کنید.
از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند خودداری کنید. شما باید مدتی از پوشیدن چنین کفش‌هایی استراحت کنید. پزشکان پوشیدن کفش‌هایی با پاشنه کم و ساپورت را توصیه می‌کنند.
چه زمانی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید؟
در صورت بروز موارد زیر، برای بررسی علت کمردرد در بارداری حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید:
- شروع ناگهانی درد و شدت گرفتن آن
- دردهای ریتمیک با کرامپ
- کمردردی که بیش از دو هفته طول بکشد
- کمردردی که در نتیجه‌ی ضربه ایجاد شده است
در دوران بارداری استفاده از انواع دارو برای تسکین درد کمر فقط با نظر پزشک متخصص صورت می‌پذیرد. توجه به این نکته هم اهمیت دارد که استفاده از پمادهای شل کننده‌ی عضلات در بارداری به ویژه در سه ماهه‌ی سوم بارداری ممنوع است و به جنین آسیب می‌رساند.
دیدگاه کاربران