ستون فقرات، تکیه‌گاه اصلی بدن شماست که به شما امکان می‌دهد بایستید، حرکت کنید و به دنیای اطراف واکنش نشان دهید. حال تصور کنید این ستون مستحکم به دلایلی مانند ضربه‌های شدید، پوکی استخوان یا بیماری‌های دیگر دچار شکستگی شود. چنین اتفاقی نه‌تنها حرکت شما را مختل می‌کند، بلکه در صورت عدم درمان به‌موقع، می‌تواند آسیب‌های جدی و حتی جبران‌ناپذیری به نخاع وارد کند. تشخیص و درمان سریع شکستگی مهره‌های کمر اهمیت بسیاری دارد، چرا که هرگونه تأخیر می‌تواند عوارض پیچیده‌ای مانند فشردگی یا تخریب نخاع را به همراه داشته باشد.
اگر به دنبال اطلاعات کامل‌تر درباره علت، تشخیص و درمان شکستگی مهره‌های کمر هستید، پیشنهاد می‌کنیم با دکتر محمد صمدیان، متخصص برجسته جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، مشورت کنید. در این مقاله همراه ما باشید تا پاسخ تمام سؤالات خود را بیابید.
شکستگی مهره‌های کمر چگونه اتفاق می‌افتد؟
شکستگی مهره کمر، اتفاقی ناخوشایند است که می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد. این شکستگی‌ها اغلب در اثر ضربات شدید مانند تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع یا حوادث ورزشی رخ می‌دهند. اما جالب است بدانید که گاهی اوقات، بدون ضربه مستقیم و تنها به دلیل پوکی استخوان نیز ممکن است مهره‌های کمر دچار شکستگی شوند. این اتفاق بیشتر در زنان مسن‌تر رخ می‌دهد. همچنین، تومورها، عفونت‌ها و برخی بیماری‌های استخوانی نیز می‌توانند احتمال شکستگی را افزایش دهند. در واقع، ستون فقرات ما مانند یک برج استوار است که هر مهره آن نقشی کلیدی در حفظ تعادل و حرکت بدن ایفا می‌کند. با این حال، گاهی اوقات این برج استوار نیز تحت تاثیر نیروهای بیرونی یا عوامل داخلی آسیب می‌بیند و شکستگی مهره‌ها رخ می‌دهد. در ادامه به بررسی علت‌ها، علائم و تشخیص و درمان این مشکل خواهیم پرداخت.
علائم شکستگی مهره‌های کمر
شکستگی مهره‌های کمر می‌تواند در اثر عوامل مختلفی مانند تصادفات، سقوط، پوکی استخوان و یا بیماری‌های زمینه‌ای رخ دهد. این آسیب می‌تواند منجر به درد شدید، محدودیت حرکتی و حتی عوارض جدی‌تری شود. تشخیص زود هنگام این مشکل و شروع درمان مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به بررسی علائم شکستگی مهره‌های کمر می‌پردازیم:
- درد شدید در ناحیه کمر: درد در ناحیه کمر معمولا ناگهانی اتفاق می‌افتد و با شدت بسیاری همراه است. کمردرد از شایع‌ترین نشانه‌های این مشکل است.
- کاهش تحرک: افرادی که دچار شکستگی می‌شوند، معمولا در خم شدن، چرخیدن و بلند کردن اجسام دچار مشکل هستند و به صورت کلی تحرک آن‌ها کاهش می‌یابد.
- تغییر شکل ستون فقرات: شکستگی در مهره‌های کمر باعث تغییر در شکل ستون فقرات شده و آن‌ها را از حالت عادی خارج می‌کند.
- بی‌حسی یا ضعف در پاها: در صورتی که شکستگی به نخاع یا ریشه‌های عصبی آسیب برساند، ممکن است فرد احساس بی‌حسی یا ضعف در پاها داشته باشد.
- اختلال در کنترل روده و مثانه: در موارد شدید و زمانی که نخاع به شدت آسیب ببیند، ممکن است فرد دچار اختلال در کنترل روده و مثانه شود.
علت شکستگی مهره‌های کمر چیست؟
شکستگی مهره‌های کمر، یک مشکل جدی است که می‌تواند در اثر عوامل مختلفی رخ دهد. درک این علل، به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم از این مشکل پیشگیری کنیم و در صورت بروز، درمان مناسب‌تری را انتخاب نماییم. البته توصیه می‌کنیم که ابتدا علت شکستگی را جویا شوید تا بتوانید درمان مناسب خود را پیدا کنید. در ادامه به بررسی رایج‌ترین دلایل شکستگی مهره‌های کمر می‌پردازیم:
پوکی استخوان (استئوپروز): یکی از شایع‌ترین علل شکستگی مهره‌ها، پوکی استخوان است. در این بیماری، تراکم استخوان‌ها کاهش می‌یابد و استخوان‌ها شکننده‌تر می‌شوند. حتی ضربه‌های خفیف مانند سرفه یا بلند کردن اجسام سبک نیز می‌تواند باعث شکستگی مهره در افراد مبتلا به پوکی استخوان شود.
ضربه مستقیم: تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع، ضربات ورزشی و حوادث صنعتی از شایع‌ترین علل شکستگی مهره‌ها هستند. در این موارد، نیروی وارد شده به ستون فقرات به قدری زیاد است که می‌تواند منجر به شکستگی یک یا چند مهره شود.
تومورها و عفونت‌ها: تومورهای ستون فقرات و عفونت‌هایی مانند استئومیلیت می‌توانند استحکام مهره‌ها را کاهش دهند و احتمال شکستگی را افزایش دهند. تومورها با ایجاد فشار بر روی استخوان و عفونت‌ها با تخریب بافت استخوانی، باعث ضعیف شدن مهره‌ها می‌شوند.
فشارهای تکراری: فعالیت‌های تکراری که فشار زیادی به ستون فقرات وارد می‌کنند، مانند بلند کردن اجسام سنگین به طور مکرر، می‌توانند در طولانی مدت باعث ایجاد میکرو شکستگی‌ها در مهره‌ها شوند. این میکرو شکستگی‌ها در ابتدا ممکن است بدون علامت باشند، اما در صورت ادامه فشار، می‌توانند به شکستگی‌های بزرگ‌تر تبدیل شوند.
بیماری‌های استخوانی: برخی بیماری‌های استخوانی مانند نرمی استخوان (راشیتیسم) و بیماری پاژه نیز می‌توانند خطر شکستگی مهره‌ها را افزایش دهند. این بیماری‌ها باعث اختلال در تشکیل و ترمیم استخوان‌ها می‌شوند و در نتیجه استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند.
پیری: با افزایش سن، تراکم استخوان‌ها به طور طبیعی کاهش می‌یابد و احتمال شکستگی افزایش می‌یابد. به ویژه در زنان یائسه، به دلیل کاهش هورمون استروژن، خطر پوکی استخوان و در نتیجه شکستگی مهره‌ها بیشتر می‌شود.
انواع شکستگی مهره‌های کمر
شکستگی مهره‌های کمر یکی از مشکلات رایج ستون فقرات است که به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. هر دلیل می‌تواند نوع خاصی از شکستگی را ایجاد کند و هر نوع نیز علائم متفاوتی دارد. در ادامه به بررسی انواع شکستگی مهره‌های کمر و مشکلاتی که برای فرد مبتلا ایجاد می‌کند، می‌پردازیم:
- شکستگی فشاری (Compression fracture): این نوع شکستگی، شایع‌ترین نوع شکستگی مهره‌های کمر است و معمولاً در اثر پوکی استخوان رخ می‌دهد. در این نوع شکستگی، قسمت جلویی مهره به سمت داخل فرو می‌رود و ارتفاع مهره کاهش می‌یابد. کاهش ارتفاع مهره‌های کمر باعث ایجاد درد در ناحیه کمر شده و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
- شکستگی ترکیدگی (Burst fracture): در شکستگی از نوع ترکیدگی، مهره به چندین قطعه کوچک شکسته شده و به اطراف پراکنده می‌شود. این نوع شکستگی معمولاً در اثر ضربه‌های شدید مانند تصادفات رانندگی رخ می‌دهد.
- شکستگی جابه‌جا شده (Displaced fracture): در این نوع شکستگی، قطعات شکسته شده مهره از جای خود جابه‌جا می‌شوند و ممکن است به نخاع یا ریشه‌های عصبی آسیب برسانند. جابه‌جایی و آسیب به نخاع می‌تواند درد زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد.
شکستگی چرخشی (Rotational fracture): در این نوع شکستگی، مهره علاوه بر شکستگی، حول محور خود می‌چرخد. این نوع شکستگی معمولاً در اثر پیچش شدید ستون فقرات رخ می‌دهد.
شکستگی انفجاری (Burst fracture): این نوع شکستگی، یک نوع شدید از شکستگی ترکیدگی است که در آن، تمام قسمت‌های مهره به شدت خرد شده و به اطراف پراکنده می‌شود. هرچه شدت ضربه وارد شده به ستون فقرات بیشتر باشد، احتمال شکستگی‌های پیچیده‌تر و شدیدتر بیشتر است.
روش‌های تشخیص شکستگی مهره‌های کمر
در بخش‌های قبلی متن به علت‌های بروز شکستگی مهره‌های کمر پرداختیم. لازم است بدانید که تشخیص شکستگی مهره‌های کمر روش‌های مختلفی دارد. بارزترین نشانه شکستگی، درد در ناحیه کمر است. در صورتی که درد در قسمت کمر غیر قابل تحمل شود و زندگی را برای فرد دچار اختلال کند، لازم است که فرد به دنبال روش‌های تشخیص و درمان برود. در ادامه برخی از روش‌های تشخیص شکستگی مهره‌های کمر را بررسی می‌کنیم:
معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی
پزشک متخصص ابتدا با پرسیدن سوالاتی از علائم، نحوه وقوع آسیب، شدت درد، محل دقیق درد و سایر علائم، اطلاعات جامعی را جمع‌آوری می‌کند. سپس به انجام معاینه فیزیکی می‌پردازد که این معاینه از سر، قفسه سینه، شکم، لگن، پاها و ستون فقرات خواهد بود. در واقع پزشک متخصص با معاینه فیزیکی شما، دامنه حرکتی ستون فقرات، قدرت عضلانی، حس لامسه و رفلکس‌های بیمار را بررسی می‌کند.
انجام تست مغز و اعصاب
اگر شما دچار شکستگی مهره شده‌اید و علائمی مانند بی‌حسی، ضعف، اختلال در کنترل روده و مثانه یا درد شدید دارید، پزشک ممکن است برای بررسی آسیب‌های عصبی، تست‌های مغز و اعصاب را برای شما تجویز کند. با کمک این تست‌ها می‌توان محل دقیق آسیب به نخاع یا ریشه‌های عصبی را مشخص کرد.
تصویربرداری
فرد بعد از معاینه فیزیکی توسط پزشک به ارزیابی رادیولوژیک نیز نیاز دارد . بسته به میزان صدمات، این تصویربرداری‌ها شامل اشعه ایکس، CT scan و MRI از قسمت های مختلف، مانند قفسه سینه و ستون فقرات کمری هستند. با توجه به میزان درد، شدت علائم و تشخیص پزشک، هر کدام از روش‌های تشخیص می‌تواند برای بیمار مورد استفاده قرار بگیرد.
اسکن استخوان
یکی دیگر از روش‌های تشخیص شکستگی مهره‌های کمر، انجام دادن اسکن استخوان است. اسکن استخوان برای تشخیص شکستگی‌های قدیمی یا شکستگی‌هایی که در تصاویر رادیولوژی معمولی دیده نمی‌شوند، استفاده می‌شود. همچنین برای تشخیص عفونت‌ها و تومورهای استخوانی نیز مفید است.
درمان شکستگی مهره‌های کمر
تشخیص و درمان شکستگی مهره‌های کمر به عوامل مختلف بستگی دارد. نیاز است تمام علائم و نشانه‌های فرد مورد بررسی قرار بگیرد تا پزشک متخصص بتواند بهترین روش درمانی را انتخاب کند. در ادامه به معرفی روش‌های درمانی شکستگی مهره‌های کمر می‌پردازیم.
بریس کمر
بریس کمر با محدود کردن حرکت مهره‌های شکسته، از آن محافظت خواهد کرد. عملکرد بریس شبیه به استفاده از گچ برای مچ دست شکسته است. استفاده از بریس باید با احتیاط و تنها تحت نظر پزشک استفاده شود. در نظر داشته باشید که استفاده بیش از حد از بریس برای مشکلات مربوط به ناحیه کمر و درمان شکستگی مهره کمر، می‌تواند موجب تضعیف عضلات کمر شود. استفاده از بریس کمر به جلوگیری از بروز آسیب بیشتر به کمر و همچنین پیشگیری از درد، بسیار موثر عمل خواهد کرد.
اوزون تراپی
در این روش گاز اوزون از طریق تزریق به دیسک بیرون زده، وارد خواهد شد. این تزریق توسط سوزن به طور مستقیم به دیسک وارد می شود و حجم دیسک را کاهش خواهد داد. کاهش حجم دیسک کمر می‌تواند فشار بر روی اعصاب را کاهش دهد و همین امر به کاهش درد نیز کمک می‌کند. کاهش درد به دلیل اکسیداسیون پروتئوگلیکان‌ها است، پروتئین‌هایی که در مرکز ژل‌مانند دیسک قرار دارند.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی، بیمار با انجام تمرینات متناسب با وضعیت خود، به بهبود درد در ناحیه کمر کمک خواهد کرد. البته پیش از شروع فیزیوتراپی، لازم است یک ارزیابی اولیه از بیمار انجام شود تا وضعیت جسمی بیمار مورد بررسی قرار گیرد. پس از آن انجام تمرینات تقویتی شروع خواهد شد. تمرینات تقویتی برای تقویت عضلات شکم، کمر و عضلات اطراف ستون فقرات انجام می‌شود. این تمرینات به ثبات ستون فقرات کمک کرده و از بروز مجدد آسیب جلوگیری می‌کند.
جراحی ورتبروپلاستی
در صورتی که درمان‌های غیر جراحی نتوانند درد بیمار را کاهش دهند و بیمار دچار شکستگی از نوع حاد باشد، معمولا پزشک روش جراحی را پیش خواهد گرفت. یکی از این روش‌های جراحی، جراحی ورتبروپلاستی است. در این روش، سیمان با ویسکوزیته پایین به طور مستقیم، با هدف ایجاد ثبات شکستگی و تسکین درد کمر، به مهره تحت فشار تزریق خواهد شد. این درمان غیرتهاجمی برای کمک به کاهش و یا از بین بردن درد ناشی از شکستگی و تثبیت استخوان انجام می‌شود.
جراحی کیفوپلاستی
کیفوپلاستی یکی دیگر از روش‌های جراحی کم‌تهاجمی برای درمان شکستگی‌های فشاری مهره‌ها، به ویژه در اثر پوکی استخوان است. این روش شباهت زیادی به ورتبروپلاستی دارد، اما یک تفاوت مهم آن‌ها در نحوه ایجاد فضا برای تزریق سیمان است. در کیفوپلاستی، با استفاده از بالون، فضایی در مهره ایجاد می‌شود تا شکل مهره به حالت اولیه بازگردد، در حالی که در ورتبروپلاستی، سیمان مستقیماً به داخل مهره تزریق می‌شود.
در مورد تفاوت ورتبروپلاستی با کیفوپلاستی بیشتر بخوانید
پیشگیری از شکستگی مهره‌های کمر
شکستگی در مهره‌های کمر می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو بهتر است نکاتی را رعایت کنید تا دچار این مشکل دردناک نشوید.حفظ وزن مناسب، انجام منظم تمرینات تقویت عضلات کمر و شکم، تغذیه سالم با تاکید بر مصرف کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها، اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به خصوص با خم شدن از کمر، حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن، ترک سیگار و محدود کردن مصرف کافئین از جمله مواردی هستند که می‌توانند به طور قابل توجهی خطر شکستگی مهره‌ها را کاهش دهند. همچنین، مراجعه منظم به پزشک برای بررسی تراکم استخوان، به‌ویژه در افراد بالای ۵۰ سال و زنان یائسه، بسیار اهمیت دارد.
کلام پایانی
در این مقاله تلاش کردیم در ارتباط با شکستگی مهره‌های کمر، علت، علائم، تشخیص و درمان آن صحبت کنیم. دانستیم که شکستگی در مهره‌های کمر ممکن است به دلایل مختلفی چون تصادف، وارد شدن ضربه و مواردی از این قبیل اتفاق بیفتد و بارزترین نشانه آن، درد در ناحیه کمر است. البته بروز علائم ممکن است در افراد متفاوت باشد. از این رو انتخاب روش تشخیص و درمان نیز متفاوت خواهد بود. به صورت کلی درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی، جراحی و استفاده از بریس کمر را پیشنهاد کردیم. دکتر محمد صمدیان متخصص مغز و اعصاب با دارا بودن سال‌ها تجربه و تخصص در امر درمان بیماری‌های مربوط به ستون فقرات، همراه شما هستند و بهترین روش درمانی را به شما معرفی خواهند کرد.
دیدگاه کاربران