بسیاری از ما در زندگی گردن درد را تجربه می‌کنیم که بعضاً ممکن است این درد قطع نشود و یا به دست و پا نیز سرایت کند. آیا این علائم ابتلا به آرتروز گردن است؟ بیایید تا در این مقاله به این سؤالات پاسخ دهیم و به طور کامل در مورد آرتروز گردن صحبت کنیم.
اسپوندیلوز گردن که به آن آرتروز گردن نیز می‌گویند، اختلالی است که باعث تغییراتی در استخوان‌ها، دیسک‌های بین مهره‌ای و مفاصل گردن می‌شود. این تغییرات ناشی از زوال فیزیولوژیکی مرتبط با افزایش سن است که طی آن دیسک‌های ستون فقرات گردنی مایع خود را از دست می‌دهند و سفت‌تر می‌شوند. برای این بیماری درمان‌ها مختلفی وجود دارد و البته می‌توان با رعایت برخی موارد از وقوع آن نیز پیشگیری کرد. در ویدئو زیر می‌توانید توضیحات دکتر صمدیان در برنامه دکتر سلام را به طور کامل مشاهده نمایید:
آرتروز گردن چیست؟
یکی از متداول‌ترین مشکلات ستون فقرات، آرتروز گردن است. از آنجایی که آرتروز گردن به طور مرموزانه‌ای با افزایش سن ایجاد می‌شود، نمی‌توان گفت لزوماً یک بیماری است بلکه یک مشکل است که نیاز به حل شدن دارد. در واقع یک پروسه‌ای است مانند تمامی تغییرات و تحولاتی که در بدن ایجاد می‌شود، در ستون فقرات نیز تغییراتی رخ می‌دهد که نتیجه کهولت سن است. این تغییرات به صورت تغییر در استخوان‌ها، بافت نرم و مفاصل گردن ایجاد می‌شود.
ابتدا بیایید آناتومی ستون فقرات گردن را توضیح دهیم:
ستون فقرات گردنی بخش جمجمه‌ای از ستون فقرات است و از هفت مهره گردنی (C1-C7) شکیل شده است. علاوه بر محافظت از نخاع و عروق خونی که به سمت سر می‌روند، در درجه اول به حرکت و ثبات جمجمه کمک می‌کند، در واقع وزن سر انسان بر مهره‌های گردنی می‌افتد. مفاصلی که مهره‌های گردنی در آن‌ها درگیر هستند و رباط‌های تثبیت‌کننده برای این عملکرد‌ها تعیین‌کننده هستند.
این هفت مهره توسط یک سری مفاصل کوچی از عقب به هم وصل می‌شوند و همچنین یک سری مفاصل بزرگ‌تر (مفاصل غضروفی) که در اصطلاح به آن دیسک گفته می‌شود، از جلو به هم متصل می‌شوند.
نکته‌ای که در رابطه با آرتروز گردن باید به آن اشاره کرد این است گه آرتروز گردن الزاماً یک ضایعه استخوانی یا مفصلی نیست بلکه می‌تواند یک ضایعه عصبی/نخاعی باشد.
توضیح مختصری درمورد نخاع:
وظیفه طناب نخاعی انتقال دستورات از مغز به بدن از طریق اعصاب است. درعین‌حال، تأثیرات حسی از قسمت‌های مختلف بدن از طریق اعصاب موجود در مغز به مغز می‌رسد. نخاع در گردن توسط بافت‌های نرم و غضروفی احاطه شده است تا آسیبی نبیند و به چهار اندام حرکتی ما عصب‌دهی کند تا حرکت کنند.
به مرور زمان که سن بالا می‌رود، مهره‌هایی که مسئول حفاظت از نخاع هستند و اجازه حرکت سر و گردن در جهات مختلف را می‌دهد، تحلیل می‌روند و این مسأله می‌تواند باعث کاهش حفاظت از نخاع و اعصابی که به دست و پا می‌رود، بشود. نمی‌توان گفت آرتروز گردن تنها با استخوان بلکه با نخاع نیز در ارتباط است.
علت آرتروز گردن چیست؟
آرتروز گردنی با افزایش سن رخ می‌دهد، زیرا غضروف در ستون فقرات گردنی تحلیل رفته و فرسوده می‌شود. دلایلی که می‌توانند باعث ایجاد آرتروز گردن شوند عبارتند از:
کم آبی دیسک‌های بین مهره‌ای، در داخل دیسک‌های مهره‌ای ماده‌ای ژل مانند وجود دارد که می‌تواند به مرور زمان خشک شود. در اصل این ماده مایع سینوویال نام دارد، یک مایع شفاف است که نه خیلی شل و چسبناک که به لطف عملکرد روان‌کنندگی خود از سطوح مفصل اسهالی در برابر سایش محافظت می‌کند. خشکی این مایع باعث افزایش تماس بین استخوان‌های مهره‌ها و ایجاد درد می‌شود. در کنار این مورد خار‌های استخوانی نیز ممکن است ایجاد شود که ناشی از همین خشکی است. بدن می‌تواند برای تقویت ستون فقرات تلاش کند تا استخوان اضافی رشد کند. این خار‌های استخوانی می‌توانند ریشه عصبی و نخاع را نیشگون بگیرند.
صدمات و سوءاستفاده از تصادفات رانندگی که باعث آسیب رباط‌های گردن می‌شود، می‌تواند روند پیری را تسریع کند. استفاده بیش از حد به دلیل یک شغل خاص یا فعالیت تکراری که شامل حرکت‌دادن گردن یا بلندکردن وزنه می‌شود نیز می‌تواند باعث سایش زودرس شود.
افرادی که دارای شغل‌هایی هستند که مجبورند ساعات زیادی با کامپیوتر یا گوشی کار کنند می‌تواند مستعد آرتروز گردن باشند. همچنین عواملی چون سیگارکشیدن نیز احتمال ایجاد آرتروز گردن را افزایش می‌دهد.
سایر عوامل تأثیر‌گذار عبارت‌اند از:
- نگه‌داشتن گردن در موقعیت نادرست برای مدت طولانی
- تکرار همان حرکات گردن در طول روز (استرس مکرر)
- اضافه‌وزن
- شیوه زندگی کم‌تحرک
علائم آرتروز گردن چیست؟
متأسفانه شایع‌ترین علائم آرتروز گردن، بی‌علامتی است. می‌توان گفت در حدود ۶۵ درصد از افراد مسن دچار آرتروز گردن هستند اما بسیاری از آن‌ها علائمی ایجاد نمی‌کنند. نکته دیگر این است که ژنتیک نیز در بروز علائم نقش ایفا می‌کند و در برخی خانواده‌ها علائم زودتر از سایرین بروز می‌کند.
هنگامی که علائم رخ می‌دهند، می‌توانند شامل درد و سفتی در گردن و گاهی اوقات سردرد باشند. علائم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برخی اوقات نیز علت درد اشتباه برداشت می‌شود چرا که درد ناشی از آرتروز گردنی، می‌تواند در جایی غیر از گردن دیده شود.
گاهی اوقات درد در ناحیه گردن می‌تواند به شانه‌ها، بازوها و دست‌ها نیز کشیده شود و حتی به پشت بدن سرایت کند. سردرد معمولاً پشت‌سر را درگیر می‌کند و به سمت جلو حرکت می‌کند. درد آن می‌تواند حتی به قلب، ریشه دندان بالایی نیز سرایت کند.
سفت شدن گردن بیشتر در هنگام بیدارشدن از خواب یا پس از یک دوره عدم تحرک شایع است. اگر آرتروز گردن باعث کوچک شدن فضای اطراف نخاع شود، ممکن است ریشه‌های عصبی که از ستون فقرات عبور می‌کنند فشرده شوند. در چنین شرایطی علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضعف، بی‌حسی، احساس سوزش در اندام تحتانی و فوقانی
- درد در اندام‌ها
- اگر رگ‌های خونی نیز فشرده شوند، این امر می‌تواند بر جریان خون به مغز تأثیر بگذارد و باعث سرگیجه شود.
تفاوت دیسک گردن و آرتروز گردن چیست؟
همان‌طور که گفتیم دیسک از مهره‌های گردنی و نخاع محافظت می‌کند. منظور از بیماری دیسک گردن مواردی چون پارگی و بیرون‌زدگی است. این دو بیماری از هم جدا هستند. در اصل که یکی از دلایلی که می‌تواند منجر به آرتروز گردن شود، دیسک گردن است.
همان‌طور که به مرور مفاصل آسیب می‌بیند، دیسک نیز تحلیل می‌رود، فاصله بین آن‌ها کم می‌شود و آب دیسک‌ها خشک می‌شود. هر یک از این موارد می‌تواند روی اعصاب گردن فشار وارد کند، باعث علائم عصبی شود و یا حتی نیاز به عمل داشته باشد.
البته در جوان‌ها بروز دیسک گردن شایع‌تر است و ممکن است در پی آن آرتروز گردنی ایجاد نشود و یا شدید نباشد. در حالی که در سنین بالا می‌توانند همزمان باهم بروز کنند. به همین جهت درمان دیسک گردن و آرتروز گردن در یک دسته هستند.
درمان آرتروز گردن به چه صورت است؟
اساساً بهترین درمان برای هر بیماری، پیشگیری است. درمورد آرتروز گردن باید به این موردتوجه ویژه‌ای داشت و به دنبال پیشگیری بود. درست است که ژنتیک افراد متفاوت است و برخی بیشتر از سایرین در معرض خطر آرتروز هستند اما با کنترل مسائل مرتبط با شغل، فعالیت‌های ورزشی، فعالیت بدنی و سبک زنگی می‌توان به پیشگیری از این بیماری کمک کرد.
توان‌بخشی آرتروز گردن
یکی از بهترین توصیه‌ها برای پیشگیری از آرتروز گردن، تقویت عضلات گردن است. زمانی که عضلات تقویت می‌شود فشار از روی مهر‌ها گردن برداشته می‌شود. همچنین استفاده از بالشت‌های کوتاه برای خواب، اصلاح وضعیت سروگردن در حین انجام فعالیت روزانه و در محل کار می‌تواند تا حد زیادی مفید واقع شود.
برای درمان نیز می‌توان گفت که بسیاری از افراد به آرتروز خفیف دچار هستند و ممکن است با مصرف یک قرص مسکن، علائم درد کنترل شود. زمانی که علائم عصبی ایجاد شود و درد مقاوم شد، باید به پزشک مراجعه کرد. چراکه هر درد گردنی نشانه آرتروز نیست و ممکن است دلایل جدی‌تری نیز داشته باشد.
درمان‌ها اغلب شامل درمان نگهدارنده، مانند گردنبند طبی، فیزیوتراپی و… باشد.
درچه صورت جراحی آرتروز گردن نیاز است؟
در صورت شدت بالای درد احتمالاً فرد به آتروز شدید دچار است که در این صورت اعصاب دست نیز امکان درگیری دارند. در چنین مواردی که امکان درگیری اعصاب محیطی و نخاع نیز وجود داشته باشد، پزشک امکان دارد جراحی را توصیه کند. روش‌های مختلفی نیز برای جراحی وجود دارد که براساس وضعیت بیمار و صلاح دید پزشک، بهترین مورد انتخاب می‌شود.
نکته مهم:
اگر شما نیز جزء افرادی هستید که چنین علائمی را مشاهده می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید چرا که در موارد شدید آرتروز گردنی، جراحی یک عمل نگهدارنده و کمک‌کننده به پیشگیری از افزایش صدمات ناشی از آرتروز است. هرچه مراجعه به پزشک دیرتر باشد احتمال بهبودی و کنترل آرتروز گردن نیز کمتر می‌شود. در صورت مراجعه به‌موقع می‌توان از ضعف دست، ضعف بالا جلوگیری کرد اما هرچه زمان بیشتر بگذرد، احتمال بهبودی با جراحی کمتر خواهد بود.
مراقبت بعد از جراحی
بسته به نوع جراحی توصیه‌هایی به بیمار می‌شود. حداقل مراقبت شامل بستن گردنبند گردن برای مدتی است که توسط پزشک توصیه می‌شود. همچنین به مدت سه الی چهار هفته باید در نحوه حرکت گردن به جهات مختلف را کنترل کرد.
دیدگاه کاربران