تومورهای ستون فقرات چه علائمی دارد و چگونه درمان میشود؟

پایه و اساس بدن انسان بر روی ستون فقرات استوار است بدیهی است که هر عارضه ای همچون تومورهای ستون فقرات منجر به مختل کردن زندگی بشر می شود. اما با پیشرفت علم امروزی و وجود متخصصین توانا در حوزه ستون فقرات و مغز و اعصاب ، درمان و رفع مشکلات تومور های ستون فقرات سهل تر گشته و نگرانی ها در این بابت کاهش یافته است. حدود ۷۰ درصد تومور های ستون فقرات خوش خیم هستند.
داخل ستون فقرات نخاع وجود دارد که هنگامی که تومورهای ستون فقرات رشد می کنند به نخاع و اعصاب نخاع و پرده نخاع فشار وارد می کنند. هر یک که درگیر شوند علائم و نشانه هایی را منعکس می کنند . گاهی ممکن است که این علائم به صورت حاد و ناگهانی ایجاد شود و با فلج اندام همراه باشد.
تومورهای ستون‌ فقرات ، توده‌ای است که در داخل کانال ستون‌ فقرات یا ما بین استخوان‌های آن ایجاد شده و رشد می‌کند. این توده می‌تواند سرطانی یا غیرسرطانی باشد. تومور های که مهره ها را در گیر می کنند تحت عنوان تومورها یا ستخوانی ستون فقرات شناسایی می شوند و تومور های که خود نخاع را درگیر می کنند ، تومور های نخاع نامیده می شوند.

تومورهای ستون فقرات 

تومورهای ستون فقرات از سلول های داخل نخاعی یا ساختارهای اطراف آن یعنی استخوان ها، بافت ها، یا اعصاب ستون فقرات ایجاد می شود. نخاع بخشی از سیستم عصبی مرکزی (CNS) می باشد که شامل بافت عصبی است که از پایه مغز به سمت پایین بدن از سمت پشت گسترش پیدا خواهد کرد. نخاع توسط ۳ غشا محافظ احاطه شده و داخل مهره ها قرار دارد. نخاع پیغام های مهم بین مغز و بقیه بدن را حمل می کند. این نوع سرطان نادر بوده و در مردان شایع تر از زنان است.

انواع تومور های ستون فقرات

این تومورها نسبت به تومورهای مغزی شیوع کمتری دارند و بر اساس محل و نوع بافت سرطانی تقسیم‌بندی می‌شوند. تومور های ستون فقرات می تواند از قسمت دیگر از بدن متاستاز کرده باشند اما برخی دیگر داخل استخوان رشد می کنند از جمله تومور هایی که در داخل استخوانم رشد می کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد :

تومور کوردوما

کوردوما (Chordoma) نوعی تومور نادر است که در استخوان های جمجمه و ستون فقرات رشد می کند. تومور کوردوما می‌تواند در هر جایی از کمر، گردن یا جمجمه تشکیل شود. برخی از آنها در پایین ستون فقرات یا در قاعده جمجمع رشد می کنند و ممکن است به اندام های دیگر متاستاز کنند. این تومورذها عموما به آرامی رشد می کنند. اما به علت اینکه این تومورها به قسمت هایی مانند مغز و نخاع نزدیک هستند باید در درمان آنها دقت لازم صورت بگیرد. تومورهای کوردوما تومورهایی هستند که رشد کندی دارند و احتمال متاستاز آنها در قسمت های دیگر بدن بسیار کم است.

تومور کندروسارکوم

کندروسارکوم نوعی سرطان استخوان می باشد که در سلول های غضروف ایجاد می شود. غضروف نوعی بافت نرم و غضروفی است که تعداد زیادی از استخوان ها از آن به وجود خواهند آمد. غضروف نقش مهمی در فرآیند رشد دارد. انواع مختلفی از غضروف ها هستند که در قسمت های مختلف بدن وجود دارد. کندروسارکوم بر سلول های غضروف فمور استخوان ران ، بازو، لگن، یا زانو تاثیر میگذارد. گاهی این عارضه قسمت­ های دیگر بدن مانند دنده‌­ها را درگیر می­کند.

تومور استئوسارکوم

تومور استئوسارکوم یا استئوژنیک سارکوم Osteosarcoma, osteogenic sarcoma جز شایعترین تومورها یا سرطان های بدخیم اولیه استخوان می باشد. این تومور در نوجوانان و جوانان شایع است و بیشتر در استخوان های بلند دیده خواهد شد. محل شایع بروز آن استخوان های بالا و پایین زانو و بالای بازو است.

تومور سارکوم یوئینگ

سارکوم یوئینگ Ewing’s sarcoma نوعی تومور استخوان یا سرطان استخوان بدخیم می باشد. این تومور در هر استخوانی بروز می کند اما بیشتر در استخوان های لگن، ران و ساق بروز می کند. در نوجوانی و جوانی این تومور شیوع پیدا می کند.

علائم تومور های ستون فقرات

علائم این عارضه نیز شباهت بسیاری به دیگر مشکلات ستون فقرات دارد و حتما باید توسط پزشک متخصص بررسی شود . بنابراین در صورت مشاهده این علائم نگران نباشید و فقط به متخصص ستون فقرات مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود. این علائم شامل :

• درد در ناحیه گردن، کمر، بازو
• ضعف عضلانی یا بی حسی در بازوها یا پاها
• از دست دادن احساس عمومی
• تغییر در عادات روده (احتباس مدفوع)
• ناهنجاریهای ستون فقرات
• درد و یا مشکل با ایستادن
• احساس گز گز در دست و پا
• از دست دادن ناگهانی وزن و کاهش اشتها
• ناتوانی در کنترل ادرار (در تومور های پایین ستون فقرات مشاهده می شود)
• گرفتگی عضلات
• فلج به درجه های مختلف
• اختلال در راه رفتن

وجود درد الزاما به معنای وجود تومور نیست ولی ادامه درد می تواند به معنای شروع مشکلی در ستون فقرات باشد.

ریسک فاکتورهای ایجاد تومورهای ستون فقرات

علل تومورهای ستون فقرات هنوز تا حد زیادی ناشناخته است. با این وجود برخی از شرایط ژنتیکی یا عوامل محیطی ممکن است به توسعه سرطان ستون فقرات کمک کند. عوامل خطر شناخته شده عبارتند از:

اختلالات ارثی: بیماری فون هیپال-لینداو ( Von Hippel-Lindau ) و نوروفیبروماتوز نوع ۲ (NF2) شرایطی هستند که گاهی اوقات با تومورهای نخاعی همراه خواهند بود.
داشتن سابقه سرطان : سرطان هایی که احتمال متاستاز آنها به ستون فقرات زیاد است، این سرطان ها شامل پستان، ریه و پروستات و نیز میلوما می باشد.
اختلال در سیستم ایمنی : بعضی از افراد مبتلا به سیستم ایمنی بدن، لنفوم نخاعی را ایجاد خواهند کرد.
در معرض پرتو یا مواد شیمیایی : در معرض پرتودرمانی یا مواد شیمیایی صنعتی قرار گرفتن می تواند احتمال ابتلا به سرطان ستون فقرات را افزایش می دهد. هر چه شدت و هر چه مدت زمان در معرض این پرتوها قرار گرفتن بیشتر باشد این خطر بیشتر است.

تشخیص تومور ستون فقرات

همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره شد جهت تشخیص باید مدارک پزشکی ، آزمایشات و MRI و سی تی اسکن و میلوگرام و بیوپسی یا نمونه برداری تومور  توسط متخصص بررسی شود. تنها راه تعیین اینکه آیا تومور سرطانی است یا غیر سرطانی، بررسی یک نمونه کوچک از بافت آن (بیوپسی) زیر میکروسکوپ است.
یافته های تصویری برای تشخیص بیماری در مسیر نخاعی خیلی کمک دهنده است و ام ار ای نیز می تواند محل ضایعات و ماهیت آن را پیدا کند . البته ناگفته نماند تشخیص به موقع هر نوع توموری به پیشرفت روند درمان کمک می کند . روش های درمان شامل پرتو درمانی ، شیمی درمانی و جراحی است که البته جراحی آخرین روش است. نوع تومور در انتخاب روش درمان تاثیر گذار است. به طور کلی روش های تشخیص تومورهای ستون فقرات شامل:

• آنژیوگرافی
• نمونه گیری از مایع نخاعی
• اسکن استخوان پزشکی هسته ای
• سایر آزمایشات تصویربرداری ( MRI ، سی تی اسکن، اسکن PET)

درمان تومورهای ستون فقرات

درمان سرطان ستون فقرات بسته به تعدادی از عوامل، از جمله نوع، مرحله و مکان بیماری، متفاوت است.

شیمی درمانی

داروهای شیمی درمانی به صورت خوراکی یا تزریق داخل وریدی می باشد. برای برخی از تومورهای ستون فقرات، داروها ممکن است به طور مستقیم به مایع مغزی نخاعی داده شوند. فرد می تواند شیمی درمانی را به تنهایی یا با ترکیب سایر درمانی ها مانند جراحی یا پرتودرمانی دریافت کند. 

پرتو درمانی

پرتودرمانی خارجی رایج‌ترین روش پرتودرمانی است. در این تکنیک، بیمار از طریق یک ماشین پرتودهی خارجی تحت تششع قرار می‌گیرد. شیمی درمانی روشی است که در آن برای از بین بردن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها از داروها استفاده می شود.
پرتودرمانی سرطان ستون فقرات عموما بعد از جراحی تومور مغزی استفاده میشود. پرتو درمانی شما بر اساس چند عامل، از جمله نوع و اندازه تومور نخاعی و میزان بیماری خواهد بود. پرتودرمانی خارجی برای سرطان های ستون فقرات استفاده می شود. 

درمان هدفمند 

درمان هدفمند (target therapy) برای سرطان ستون فقرات برای هدف قرار دادن مسیرهای خاص یا ناهنجاری موجود در سلول های تومور نخاعی درگیر در رشد تومور بکار میرود. 

عمل جراحی

درمان سرطان ستون فقرات  گاهی اوقات شامل جراحی می شود. هدف جراحی سرطان ستون فقرات بستگی به عوامل متعدد، از جمله محل و درجه تومور و علائم موجود است.

بهترین متخصص ستون فقرات

بعد از اطلاع از بیماری خود مسلما به دنبال بهترین متخصص جراح ستون فقرات خواهید گشت . انتخاب متخصص خوب باید با توجه به تجربه و تخصص پزشک باشد که با پرس و جو از بیماران هر پزشک و میزان رضایت آن ها می توان به این موضوع پی برد.