ستون فقرات ساختار پیچیده و جالبی دارد که وزن سر که حدودا ۱۵ پوند وزن دارد را تحمل می کند درحالیکه در جهت های مختلف قابل حرکت است. هیچ قسمتی از ستون فقرات به اندازه مهره های گردن قابلیت آزادی حرکت ندارند. این تلفیق پیچیدگی و تحرک زیاد موجب مستعد ساختن گردن نسبت به تروما و آسیب می شود. در ادامه علت درد و گرفتگی عضلات گردن را بررسی خواهیم کرد و سپس راه هایی برای کاهش درد و گرفتگی عضلات گردن را ارائه خواهیم داد.
مروری سریع بر آناتومی گردن
این ساختار پیچیده شامل ۷ مهره کوچک، دیسک های بین مهره ای جهت جذب شوک و ضربه، مفاصل، طناب نخاعی، ۸ ریشه عصبی، عناصرعروقی، ۳۲ عضله و لیگامانمی باشد که ریشه اعصاب از طناب نخاعی مانند شاخه های یک درخت، از درون سوراخ بین مهره ای عبور می کنند.هر ریشه عصبی سیگنال ها (ایمپالس عصبی) را از شانه، بازوها و قفسه سینه انتقال می دهد و به مغز می برند همچنین یک سیسستم عروقی شامل ۴ شریان و ورید از بین مهره ها عبور کرده و خون را بین مهره ها، مغز و قلب منتقل می کنند.مفاصل، عضلات و لیگامان ها حرکات گردن را تسهیل کرده و ساختار آنها را مستحکم می کند.
تحرک گردن بی همتاست که سر می تواند در جهات مختلف حرکت کند.
۹۰ درجه فلکسیون (حرکت به جلو )-۹۰ درجه اکستانسیون(حرکت به عقب)-۱۸۰ درجه روتیشن (حرکت به اطراف) و تقریبا ۱۲۰ درجه به هر شانه
دلایل درد و گرفتگی عضلات گردن
دلایل درد و گرفتگی عضلات گردن آن بسیار زیاد است که میتوان به تعدادی از آن ها در زیر توجه کنید:
جراحت و تصادف
یک آسیب شایع در طول یک تصادف آسیب به گردن است، معمولا به دلیل هایپراکستانسیون(کشیدگی بیش از حد) و هایپر فلکسیون(خم شدن بیش از حد) که در طول تصادف به صورت ناگهانی سر به سمت جلو و یا عقب فراتر از محدوده طبیعی گردن حرکت می کند،اتفاق می افتد.
حرکت غیر طبیعی و شدید به عضلات و رباط های گردن تاثیر می گذارد.عضلات واکنش نشان می دهند و با انقباض، سختی و سفت شدگی عضلانی و درد گردن خود را نشان می دهد.
افزایش سن
اختلالات پیشرونده و دژنراتیو مثل استئوآرتریت – تنگی کانال نخاعی و بیماری دیسک پیشرونده که بر روی ستون فقرات تاثیر می گذارند.
استئوآرتریت یک اختلال رایج مفصلی است که موجب تخریب پیشرونده مفاصل می شود که بدن با واکنش خود با تشکیل استخوان های جدید به نام استئوفیت حرکات مهره ها را متاثر می کند. (مانند شکل)
تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی نیز موجب می شود تا فورامن (سوراخ) های مهره ای که اعصاب از آنها عبور می کند محدود و فشرده شود و ریشه های عصبی را تحت فشار قرار دهد و موجب درد گردن، شانه و دست ها می گردد و موجب عدم فعالیت معمول آنها می گردد.
بیماری دیسک دژنراتیو (DDD)
دیسک های بین مهره ای گردن کمتر هیدراته می شوند، ولی به مرور زمان ارتفاع و الاتیسیته دیسک کاهش می یابد. درطی زمان، دیسک برآمدگی و یا فتق پیدا می کند و موجب درد، بی حسی و سوزش در اندام فوقانی می گردد.
زندگی روزمره
ایستادن غیرصحیح، چاقی، عضلات ضعیف شکمی، تعادل ستون فقرات را مختل می کند که اغلب موجب خم شدن گردن رو به جلو می گردد.استرس و تنش عاطفی می تواند موجب درد و سفتی عضلات شود.
بیماری های دیگر
اگرچه گردن درد معمولا با فشار ایجاد می شود ولی درد طولانی و یا نقص عصبی ممکن است جز نشانه های جدی درد گردن باشد.این نشانه ها نباید نادیده گرفته شود.
عفونت نخاعی،فشردگی طناب نخاعی،تومور،شکستگی مهره و دیگر اختلالات می تواند در نتیجه آن به وجود آید. اگر به دنبال آسیب به سر رخ داده باشد علائم و نشانه های گردن تحت تاثیر قرار می گیرد و باید سریعا به پزشک مراجعه شود.
تشخیص درد گردن
ایتدا باید بدانید علت درد شما چه می باشد؟ تشخیص درست و صحیح یکی از مهم ترین روش های درمان است.شما باید بدانید دقیقا به چه علت دچار درد گردن شده اید ؟؟؟؟؟؟؟؟ پزشک باید شرح حال شما را بگیرد و قسمت های معاینه شامل موارد زیر است:
- چه زمانی درد شما شروع شده است؟
- چه فعالیت هایی موجب افزایش درد شما می شود؟
- چه فعالیت هایی جهت کاهش درد گردن انجام می دهید؟
- آیا درد شما منتشر است و به قسمت های دیگر انتشار می یابد؟
- چه مواردی درد شما را کمتر یا یبیشتر می کند؟
معاینه فیزیکی
شامل بررسی وضعیت (posture) شما میزان حرکت و فعالیت های شماست و هرگونه فعالیتی که درد شما را افزایش می دهد باید مورد توجه قرار گیرد. پزشک باید به طرز قرارگیری شما در زمان نشستن و ایستادن توجه کند و بررسی کند که آیا همه مهره ها در یک ردیف و راستا قرار گرفته اند یا خیر؟؟؟
معاینه نورولوژیکی
تست های آن مثل رفلکس ها، قدرت عضلات، تغییرات حسی و حرکتی و میزان انتشار درد باید بررسی شود.
مطالعات رادیولوژیکی
گاه کمک کننده است. یک گرافی از ستون فقرات می تواند میزان تحلیل دیسک، شکستگی و یا تشکیل استئوفیت را نشان دهدهمچنین استئو آرتریت(پوکی استخوان) ، آرتروز ستون فقرات، بیرون زدگی و یا فتق دیسک گردن توسط MRI مشخص می شود و علائم نورولوژیکی می دهد.
اگر وجود آسیب رد شود، پزشک باید با توجه به تست ها و آزمایشات خاص میزان هدایت سیگنال های عصبی را بررسی کند که این تست ها مطالعات هدایت عصبی و یا اکترومیوگرافی نامیده می شود.به طورمعمول این مطالعات در ابتدا صورت نمی گیرد مگر به مشکل خاص نورولوژیکی و یا ضعف دچار شوید!!
سوالات رایج درباره درد گردن
من با درد گردن از خواب بیدار شده ام اکنون چه کنم؟
زندگی روزانه و یا خواب شب سلامتی گردن را تحت تاثیر قرار می دهد.ممکن است شب گذشته به خوبی استراحت نکرده باشید و دچار درد و گرفتگی عضلات شوید.بهترین کار این است که به بدن فرصت دهید تا با استفاده از تسکین دهنده های طبیعی بدن، خود را بهبود بخشد.اگرچه در طول آن روز فعالیت های شما محدود می شود و مجبور هستید با درد آن کنار بیایید ولی انتخاب های اندکی دارید!!!
- به آرامی گردن خود را کشش دهید.
- می توانید از مسکن هایی مثل Advil و Tylenol استفاده کنید.
- از روش سرما-گرما درمانی استفاده کنید.(۲۰ دقیقه کمپرس گرم گذاشته و ۲۰ دقیقه کیسه یخ بگذارید.
آیا به عمل جراحی احتیاج دارم؟
بیشتر بیماران با درد گردن،به درمان های غیر جراحی احتیاج دارند و به آن ها به خوبی پاسخ می دهند.بنابراین به ندرت کار به جراحی مهره های گردن می کشد.در واقع کمتر از ۵% بیماران با درد گردن به عمل جراحی احتیاج دارند.اگرچه موقعیت هایی پیش می آید که مجبور به جراحی ستون فقرات گردن می شوید. اگر
- درمان غیر جراحی کمک کننده نباشد،شما میتوانید درمان کایروپرکتیک،درمان فیزیکی (کار درمانی)، دارودرمانی، ماساژ،تمرینات ورزشی و … را امتحان کنید واگر هنوز درد داشته باشید.
- علائم نورولوژیکی شما بدتر شود(بی حسی،گزگز و ضعف هم در دست ها و یا پاها)
- اختلال در تعادل یا راه رفتن
- در وضعیت سلامت خوبی نباشید.
تمرینات ورزشی برای کاهش درد گردن
اکنون به ۴ ورزش موثر جهت کاهش درد گردن می پردازیم:
چرخش گردن (Neck Turn)
این تمرین عضلات گردن را قوی می کند.
- ابتدا چانه را به سمت شانه راست برده و ۲۰ ثانیه نگه می داریم.
- شما می توانید از دست خود جهت کشیدگی بیشتر استفاده کنید.
- سر را به جای اولیه خود برگردانید واین بار به سمت چپ نیز ببرید و این عمل را برای ۳ تا ۵ بار انجام دهید.
خم شدن گردن به طرفین (Side Bending)
این حرکت موجب انعطاف پذیری بیشتر عضلات گردن می گردد.
- با دست سر را به سمت راست خم کنید تا زمانیکه گوش به شانه بچسبد سپس دست را بالای سر قرار دهید تا موجب کشش بیشتر گردد.
- ۲۰ ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه بازگردید و این بار با سمت مخالف انجام دهید و این حرکت را ۳ تا ۵ بار تکرار کنید.
چانه را به گردن بچسبانید.
- صاف بنشینید (مانند شکل) تا گوش و شانه در یک راستا قرار گیرد.
- ابتدا سر را به جلو بیاورید به طوریکه در قسمتی که سر به گردن وصل است احساس کشش کنید.
- اکنون تا جاییکه می توانید چانه را به گردن مانند شکل بچسبانید و این کشش را برای ۵ ثانیه و ۱۰ بار در روز انجام دهید.
حرکت آزادانه و حالت استراحت به عضلات گردن دهید.
- ابتدا بر روی یک صندلی راحت بنشینید.
- یک دم عمیق داشته و گردن را به سمت راست ببرید این بار با بازدم گردن را به قفسه سینه نزدیک کنید.
- این بار با دم عمیق گردن را به سمت چپ برده و با بازدم گردن را به قفسه سینه نزدیک کنید و این کار را معمولا اول صبح یا آخر شب به تعداد ۳ بار انجام دهید.
دیدگاه کاربران
دکتر صمدیان یکی از بهترین و خبره ترین پزشکان کشورمان است. امیدوارم همیشه در کمک به بیماران موفق باشند. برای سلامتی ایشان دعا میکنیم.