تومورهای نخاعی توده‌هایی هستند که روی استخوان‌ها و رباط‌های ستون فقرات، نخاع یا ریشه‌های عصبی رشد می‌کنند. این تومورها می‌توانند غیرسرطانی (خوش‌خیم) یا سرطانی (بدخیم) باشند. البته، به ندرت پیش می‌آید که منشأ تومورهای بدخیم در خود ستون فقرات باشد. اینگونه تومورها معمولاً از سایر بخش‌های بدن به ستون فقرات گسترش می‌یابند.جراحی تومورهای نخاع برای از بین بردن هرچه بیشتر تومور بدون آسیب رساندن به نخاع و اعصاب مجاور به دقت بالایی نیاز دارد.
تمامی انواع تومورها یا توده‌های نخاعی می‌توانند منجر به درد، مشکلات عصبی و گاهی اوقات فلج شوند. به علاوه، یک تومور نخاعی، چه سرطانی باشد چه نباشد، میتواند جان بیمار را تهدید کرده و باعث معلولیت دائمی شود، بنابراین در چنین مواردی مراجعه فوری به پزشک جهت درمان عارضه ضروری است. در ادامه به بررسی تومور های نخاعی و جراحی تومورهای نخاع می پردازیم.
تومور نخاعی
موقعیت نخاع در اسکلت استخوانی ستون فقرات می باشد. زمانی که فرد به تومور نخاعی دچار میشود، توده های بافتی سرطانی وی در کانال استخوانی ستون فقرات و روی نخاع ایجاد میشود. این نوع از تومورها ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشند. البته احتمال ایجاد تومورهای بدخیم در کانال استخوانی ستون فقرات بسیار کم است، و در اصل این گونه از تومورها در قسمتی غیر از ستون فقرات رشد می کنند و در مراحل بعد به ستون فقرات وارد میشوند.
گاهی این تومورها با حتی خوش خیم یا بدخیم باشد می توانند تهدید کننده جان بیماران باشند. پیشگیری از دردهای کمر می تواند احتمال ابتلا به تومور نخاعی را کاهش خواهد داد.
انواع تومورهای نخاعی
- تومورهای ستون مهره ها
- تومورهای پیش سرطانی
- تومورهای متاستاتیک
- تومورهای اینترادورال
- تومور های غلاف عصبی
- تومور های داخل نخاعی
- مننژیوما
علائم تومورهای نخاعی
علائم تومورهای نخاعی به فاکتورهای بسیاری از جمله مکان تومور، سرعت نفوذ به دیگر بخش های ستون فقرات، طناب نخاعی و اعصاب تحت تأثیر و نیز شدت تأثیر تومور بر پایداری ستون فقرات وابسته است.
درد در کمر و پاها می توانند علائم اولیه تومورهای ستون فقرات باشند. همچنین برخی تومورها ممکن است موجب بی حسی، ضعف، سیاتیک، فلجی ناقص، مشکلات حرکتی و گرفتگی در پاها و دست ها شوند. از طرفی می توانند مشکلاتی مانند عدم کنترل مثانه و مقعد و یا تغییر شکل ستون مهره ها را به همراه داشته باشند. نشانه های مذکور ممکن است به صورت تدریجی یا به سرعت گسترش یابند. از دیگر علائم می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- درد در ناحیه گردن و کمر که مشکلات عصبی چون ضعف یا بی حسی در دست ها یا پاها و یا تغییر عادات ادرار و مدفوع را به دنبال دارد.
- دردهای نقطه ای که هنگام صبح تشدید می شوند.
- دردی که هنگام فشرده شدن مهره شدت می یابد.
- درد تشدید شده در صورت لمس ناحیه وجود تومور نخاعی
- دردی که با استراحت کمتر نمی شود و احتمالاً در طول شب شدت بیشتری دارد.
- درد در ناحیه کمر همراه با علائمی چون نداشتن اشتها، از دست دادن وزن ناگهانی، تهوع و یا تب و لرز.
- درد ناحیه کمر همراه با بی اشتهایی
- کاهش وزن
- اختلالات دفعی
میلوپاتی، سیستم عصبی را نیز که از داخل طناب نخاعی می گذرد تحت تأثیر قرار داده و موجب ناکارآمدی این اعصاب می گردد. این ناکارآمدی ها طی معاینات قابل تشخیص هستند که به طور مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرفتگی عضلات در پاها افزایش می یابد.
- رفلکس تاندون های عمیق در زانو و مچ پا تشدید می شود.
- اکستنشن مچ باعث جهش پاها (قسمت پایین تر از مچ) به بالا و پایین می شود.
- تحریک کف پا می تواند سبب جهش انگشت شست به بالا شود که برخلاف رفلکس نرمال (به سمت پایین) است (رفلکس بابنسکی).
- تماس با انگشت میانی میتواند سبب خم شدن انگشت سبابه شود (رفلکس هافمن).
- عدم توانایی در هماهنگی (Coordination) که از راه رفتن و قدم برداشتن دشوار بیمار قابل درک است.
تشخیص تومورهای نخاع
پزشک معمولاً معاینه عصبی را برای تشخیص تومور نخاع انجام می دهد. این معاینه به دنبال این علائم است:
- درد در ناحیه ستون فقرات
- ناتوانی و احساس درد در هنگام گرما یا سرما
آزمایشات زیر می تواند به پزشک کمک کند تومور نخاع را ببیند و اطلاعات بیشتری در مورد آن پیدا کند:
- آزمایشات تصویربرداری از ستون فقرات ، مانند CT اسکن ، MRI یا میلوگرام ، که از اشعه ایکس در ترکیب با تزریق ماده حاجب به ستون فقرات برای دیدن بهتر تومور استفاده می کند
- آزمایشات هورمونی
- بیوپسی (برداشتن قطعات کوچکی از تومور برای تعیین نوع آن)
- معاینه مایع مغزی نخاعی و سلولهای موجود در مایع
درمان تومورهای نخاع
ایجاد تومور در مغزی شایع تر از تومور در نخاع است. تومور نخاع ممکن است در داخل نخاع یا در اطراف استخوان های تشکیل دهنده ستون فقرات ایجاد شود. تومورهای نخاع باعث مشکلاتی در اعصاب ، رگ های خونی و استخوان ها می شوند.برخی از تومورهای نخاع را می توان با موفقیت درمان کرد .درمان تومور نخاع برای همه متفاوت است و به نوع تومور ، محل آن و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.در بیشتر موارد، جراحی تومورهای نخاع به عنوان آخرین راه درمان در نظر گرفته می شوند. بدین معنا که روش های درمانی غیر جراحی مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی، قبل از جراحی مورد استفاده قرار گرفته و حتی بعد از جراحی نیز ادامه پیدا می کنند. بنابراین به طور کلی روش های درمان تومور نخاع شامل موارد زیر است:
- جراحی برای برداشتن تومور یا بخشی از آن
- پرتودرمانی ، که بعضاً علاوه بر جراحی استفاده می شود
- شیمی درمانی
- داروهای کورتیکواستروئید برای کاهش تورم
دارو درمانی
دارو درمانی تومور هایی نخاعی در خصوص برای کاهش التهاب ناشی از جراحی و پرتودرمانی انجام میشود.
جراحی از نوع بسته
آمبولیزاسیون برای جراحی بسته تومورهای نخاعی برای عدم ایجاد برش روی پوست انجام می شود. این درمان با انسداد کانال تغذیه تومور از رگ های خونی از خونریزی رگ ها جلوگیری خواهد کرد.
جراحی از نوع باز
جراحی از نوع باز برای برداشت تومور های نخاعی انجام میگیرد. جراح مغز با به کارگیری دو روش جراحی اقدام به جراحی ستون فقرات می کند. این دو روش عبارت اند از:
کیفوپلاستی
این جراحی برای تثبیت شکستگی ستون فقرات انجام خواهد شد. در این جراحی چون تومور در یک مهره ستون فقرات ایجاد شده است ، فشار ناشی از تومور باعث شسکته شدن استخوان ستون فقرات خواهد شد. در این جراحی تزریق سیمان استخوانی میتواند به بهبود محل آسیب دیده کمک کند.
دکمپرشن
این جراحی برای کاهش و یا کم کردن حجم تومور نخاعی انجام می شود. جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات با برداشت فشار ناشی از تومور بر نخاع و رشته های عصبی می تواند به تسکین دردهای ناحیه کمر کمک کند.
نمونه برداری قبل و حین جراحی
پزشک شما ممکن است توصیه کند قبل از جراحی نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی انجام شود. این روش به تعیین سرطانی یا غیر سرطانی بودن تومور و پیش بینی خطر گسترش آن کمک می کند. در این روش پزشک بی حس کننده موضعی را به پوست قسمت پایین کمر تزریق می کند تا ناحیه بی حس شود. سپس ، او یک سوزن توخالی به کانال نخاع وارد می کند تا مقدار کمی مایع مغزی نخاعی از آن خارج می کند. این مایعات تحت میکروسکوپ بررسی می شود تا سلولهای سرطانی ، خون یا سایر موادی را که می توانند نشان دهنده سرطان باشند ، بررسی شوند.
جراحان معمولاً ابتدا مقدار کمی از بافت تومور را نمونه برداری می کنند تا بتوانند نوع تومور را شناسایی کند. در حالی که پزشک برای برداشتن بقیه تومور در حال جراحی است ، نمونه بافت مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
این اطلاعات به شما اطمینان می دهد که جراح در حال برداشتن بافت تومور است و اطلاعات اولیه در مورد نوع تومور را ارائه می دهد. نتایج نهایی بیوپسی ، که می تواند تعیین کند که آیا تومور ممکن است به سایر روش های درمانی مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی پاسخ دهد ، معمولاً یک تا دو هفته پس از جراحی مشخص می شود.
جراحی تومور نخاع
در حین جراحی ، با استفاده از بیهوشی عمومی ، جراح در قسمتی از کمر که تومور در آن قرار دارد برشی ایجاد می کند و بدون آسیب رساندن به نخاع یا سایر اعصاب ، با دقت تا حد ممکن تومور را از بین می برد. برای کاهش خطر آسیب عصبی ، جراحان از میکروسکوپ و ابزارهای میکرو استفاده می کنند که به آنها اجازه می دهد ساختارهای کوچک در ستون فقرات را کار کنند.
تومورهایی که تمایل دارند در بافت های مجاور نخاع پخش شوند، به طور معمول با جراحی قابل درمان نیستند. اما جراحی اغلب ابتدا برای کاهش میزان تومور مورد نیاز برای درمان توسط پرتودرمانی یا شیمی درمانی انجام می شود ، که ممکن است به عملکرد بهتر این روش ها کمک کند. این کار می تواند به طولانی شدن عمر بیمار کمک کند ، حتی اگر همه تومور از بین نرود.
جراحی برای برداشتن تومور ممکن است در برخی شرایط گزینه خوبی نباشد ،ممکن است تومور در بخشی از نخاع باشد که در صورت برداشتن به نخاع آسیب وارد شود.تشخیص این موضوع که کدام روش درمانی برای بیمار مناسب است به شرایط بیمار بستگی دارد و یک متخصص جراحی ستون فقرات می تواند در این زمینه به بیمار کمک کند.
خطرات احتمالی جراحی تومورهای نخاع
جراحان بسیار مراقب هستند که سعی کنند هر گونه مشکل را در حین جراحی یا بعد از آن محدود کنند و کاهش دهند. عوارض حین یا بعد از هر نوع جراحی می تواند شامل خونریزی ، عفونت یا واکنش به بیهوشی باشد ، اگرچه این موارد شایع نیست.
یکی از بزرگترین نگرانی ها هنگام جراحی تومورهای نخاع ، از دست دادن احتمالی عملکرد نخاع پس از آن است ، به همین دلیل پزشکان بسیار مراقب هستند که فقط بافتی را که مشکلی ایجاد نمی کند بردارند. اگر مشکلی پیش بیاید ، می تواند درست بعد از جراحی باشد ، یا ممکن است چند روز یا حتی هفته ها بعد باشد ، بنابراین نظارت دقیق بر روی هرگونه تغییر بسیار مهم است .
چگونه می توان از تومورهای نخاعی جلوگیری کرد ؟
از آنجا که هنوز دلیل اصلی بیشتر تومورهای نخاع مشخص نیست ، کارشناسان نمی دانند چگونه از بروز آنها جلوگیری کنند. مراجعه به پزشک می تواند به شما در کاهش علائم کمک کند تا قبل و حین درمان احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
بعد از درمان ، ممکن است برای تقویت عضلات و کمک به آنها به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید. در طول دوره درمان ، اگر علائم ناگهان شدیدتر شده یا به طریقی تغییر کرد ، همیشه به پزشک خود بگویید تا به دنبال بررسی علت و روش های برطرف کردن آن باشد.
دیدگاه کاربران