کمردرد جز شایع‌ترین بیماری‌های سیستم اسکلتی عضلانی بدن انسان است. اگر از کمر درد رنج می‌برید، تنها کسی نیستید که چنین تجربه‌ای را دارید. با افزایش وزن و کم تحرکی و بسته به شدت آن و عامل ایجاد کننده،کمر درد می‌تواند مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. کمردرد می‌تواند بسیار ناتوان کننده و دردناک باشد، اما حدوداً در ۹۰ درصد کلیه موارد مربوط، درد بدون جراحی بهبود بخشیده میشود. با این حال، ۵۰ درصد از بیمارانی که از نوعی کمر درد رنج می‌برند، در عرض یک سال درد متناوب خواهند داشت. فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی جز موثرترین درمان‌های بدون جراحی برای کمردرد هستند و بدون داشتن عوارض ناشی از جراحی باز می‌تواند به بهبود بیماران مبتلا کمک کند.
ستون فقرات کمری
ستون فقرات لومبار (کمر) شامل پنج مهره در قسمت پایین ستون مهره‌ها بین دنده‌ها و لگن است. استخوان‌ها یا همان مهره‌هایی که ستون فقرات پشت شما را شکل می‌دهند توسط دیسک‌های کوچکی محافظت می‌شوند. این دیسک‌ها گرد و تخت هستند، و لایه بیرونی سخت (حلقوی) دارند که یک ماده ژله مانند به نام هسته را احاطه می‌کنند. دیسک‌ها بین هر یک از مهره‌ها در ستون فقرات قرار گرفته‌اند و به عنوان کمک فنر (ضربه گیر) برای استخوان‌های ستون فقرات عمل می‌کنند. رباط‌های ضخیم متصل به مهره‌ها، مواد نرم دیسک را در محل نگه می‌دارند. از ۳۱ جفت عصب و ریشه نخاعی، پنج جفت عصب کمری (L1 -L5) و پنج جفت عصب ساکروم (S1 – S5) در ابتدای ناحیه‌ی کمری به هم متصل می‌شوند.
کمردرد چیست؟
کمردرد نوعی درد است که در نتیجه کشش ماهیچه‌های دو طرف ستون فقرات ما از پایین ناحیه سر تا ناحیه کمر رخ می‌دهد. این ناراحتی که بیشتر ناشی از استرس است، در عرض چند روز به خودی خود از بین می‌رود. در برخی موارد کمردرد ممکن است در نتیجه تحت فشار قرار گرفتن اعصاب ناحیه گردن، شانه و پشت به دلیل عوامل مختلف و کشیده شدن طولانی مدت عضلات پشت ایجاد شود. با وجود دوره دردناکی که دارد، کمر درد یک مشکل سلامتی است که اغلب توسط بسیاری از افراد نادیده گرفته میشود.
درد در ناحیه کمر که به نام کمر نیز شناخته میشود، یک مشکل سلامتی محسوب نمی‌شود و معمولاً به عنوان علامتی از بسیاری از اختلالات مختلف رخ می‌دهد. این شکایت ممکن است به دلیل آسیب شناسی مربوط به رباط‌ها، ماهیچه‌ها، اعصاب و مهره‌هایی که اسکلت ستون فقرات را در قسمت پایین کمر تشکیل می‌دهند نیز رخ دهد. کمردرد نیز وضعیتی است که بر نیروی کار و بهره وری فرد تأثیر منفی می‌گذارد. به لطف مداخله زودهنگام مناسب، این مشکل در بسیاری از بیماران قابل کنترل است. در برخی موارد، کمردرد به طور ناگهانی رخ می‌دهد و می‌تواند حرکت را دشوار کند. سفتی کمر به دنبال حرکات و فشارهای ناگهانی نمونه‌هایی از چنین موقعیت‌هایی هستند.
علت کمردرد چیست؟
کمردرد معمولاً در نتیجه کشیدگی عضلات و فشار بر روی برخی اعصاب رخ می‌دهد. این وضعیت ممکن است ناشی از فعالیت‌های بدنی مانند حالت خمیده یا نشستن و راه رفتن نادرست، خوابیدن روی سطحی ناراحت کننده، خم شدن یا ایستادن برای مدت طولانی باشد. فقدان ورزش منظم، بی تحرکی طولانی مدت (زندگی کم تحرک) و اختلالات خواب نیز به عنوان علل کمر درد دیده می‌شوند. مشکلات روانی مانند تنش بیش از حد ذهنی و ترس نیز می‌تواند باعث کمردرد شود. چاقی، عفونت‌های ویروسی، اختلالات استخوانی، ضربه، بیماری ستون فقرات، لغزش دیسک، بیماری عضلانی یا بافت همبند، بیماری‌های داخلی مانند کلیه، قلب، ریه و مری و تومورها نیز می توانند باعث کمردرد شوند.
در میان این عوامل، آسیب به عناصر بافت همبند نخاع یا بیماری‌های مربوط به کلیه‌ها، روده‌ها یا اندام‌های تناسلی به طور خاص به عنوان علل کمردرد در نظر گرفته می‌شوند. بارداری و مشکلات مختلف زنان از جمله مواردی هستند که ممکن است منجر به کمردرد در زنان شود. علاوه بر همه این‌ها، درد ناشی از گردن درد در فرد که به ناحیه پشت تابش می‌کند نیز نوعی کمردرد محسوب میشود. معاینه پزشک برای تشخیص این دو حالت ضروری است.
با کمردردهای خطرناک بیشتر آشنا شوید!
عواملی که منجر به کمر درد می‌شوند
کمر درد یکی از پدیده‌های متداول در جامعه است که ممکن است به عوامل متعددی بازگردد. در ادامه این قسمت به بررسی عواملی که منجر به کمر درد می‌شوند می‌پردازیم. این عوامل عبارتند از:
علل فیزیکی
آسیب به نخاع، دیسک‌های بین مهره‌ای یا بافت‌های نرمی که بین این ساختارها قرار گرفته‌اند از جمله علل فیزیکی رایج کمردرد هستند. پس از بروز فتق دیسک مرتبط با این عوامل ممکن است کمردرد ضربه‌ای در افراد ایجاد شود. کمردرد با شدت‌های مختلف ممکن است در شکستگی‌های ناشی از لیز خوردن دیسک نیز رخ دهد. کمردرد یک اتفاق رایج در برخی از زنان در دوران بارداری است.
علل دژنراتیو
کمردرد ممکن است در نتیجه اختلالات دژنراتیو مانند استئوآرتریت که در قسمت‌های مختلف ستون فقرات رخ می‌دهد در بیماران ایجاد شود.
علل التهابی
در میان علل التهابی کمردرد، اسپوندیلیت آنکیلوزان، یکی از بیماری‌هایی که به عنوان اسپوندیلوآرتروپاتی سرنوگاتیو تعریف میشود، برجسته است. در این بیماری احساس درد در پشت با شروع فرآیند التهابی ایجاد میشود.
علل انکولوژیک
ضایعات بدخیم روی نخاع در ناحیه پشت، سرطان‌های مغز استخوان یا ساختارهای اشغال‌کننده فضا که به اعصاب فشار وارد می‌کنند ممکن است منجر به شکایت درد شوند.
علل عفونی
کمردرد با منشا عفونی ممکن است به دلیل بیماری‌های میکروبی ستون فقرات یا دیسک‌ها و ضایعاتی مانند آبسه ایجاد شود.
جدای از این دلایل، برخی بیماری‌ها نیز وجود دارند که مربوط به ناحیه کمر نیستند اما می‌توانند با درد در این ناحیه خود را نشان دهند. بیماری‌های کیسه صفرا مانند قولنج صفراوی، ذات‌الریه و بیماری‌های کلیوی ناشی از علل انسدادی یا میکروبی از جمله علل این نوع کمردرد هستند.
علائم کمردرد چیست؟
برخی از علائم هشدار دهنده که حتما باید با پزشک خود مشورت کنید به شرح زیر است:
- ترومای شدید در ۳ ماه گذشته
- وجود بیماری که بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارد
- استفاده طولانی مدت از کورتیزون
- عرق شبانه
- کمردردی که در شب افزایش می‌یابد
- افزایش کمردرد
- کمردردی که با ضربه های جزئی و حرکات ناگهانی در افراد مبتلا به پوکی استخوان رخ می‌دهد
- دردی که بیش از یک ماه طول بکشد.
کمردرد چگونه تشخیص داده میشود؟
مانند هر بیماری دیگری، توصیف کمردرد تا حد امکان برای پزشکان بسیار مهم است. برای تعیین سطح شدت می‌توان از روش‌های کمکی مانند مقیاس درد استفاده کرد. شرح حال بالینی، معاینه فیزیکی و عصبی، تست‌های آزمایشگاهی و روش‌های تصویربرداری رادیولوژیک می‌تواند به تشخیص بیمار شاکی از کمردرد کمک کند. سابقه پزشکی گذشته شما به اندازه سابقه بیماری فعلی شما برای پزشک مهم است. معمولاً معاینه با پرسیدن سؤالات زیر از بیماران شروع میشود:
- درد چند وقت است ادامه دارد؟
- درد در کدام موقعیت و موقعیت آشکار میشود؟
- عوامل افزایش و کاهش کمردرد
- شدت درد کمر چقدر است؟
- وجود شکایات جسمی یا روانی همراه با درد
پس از پرسش این سؤالات و سؤالات مشابه، پزشک شما روش تشخیصی را تعیین می‌کند و با آزمایش‌های دیگری که لازم می‌داند تشخیص دقیق‌تری را می‌دهد. سایر روش‌های تشخیصی عبارتند از:
اشعه ایکس
این روش تصویربرداری می‌تواند به روشن شدن شرایطی مانند آرتریت یا شکستگی‌های استخوانی با بررسی تراز استخوان‌ها کمک کند. فیلم‌های اشعه ایکس که به آن رادیوگرافی مستقیم نیز گفته میشود، در نشان دادن مشکلات نخاع، عضلات، اعصاب و ساختار دیسک ناموفق تلقی می‌شوند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (CT)
معاینات رادیولوژیکی مانند MRI و CT امکان تشخیص فتق دیسک و آسیب شناسی مربوط به عناصر بافت همبند یا عروق خونی را فراهم می‌کند.
معاینات استخوان
اگر چه به ندرت استفاده میشود، پزشکان ممکن است به معاینه استخوان در بیماران مشکوک به تومورهای استخوانی یا انواع مختلف شکستگی استخوان مراجعه کنند.
آزمایشات عملکرد اعصاب
الکترومیوگرافی (EMG) آزمایشی است که امکان بررسی سیگنال‌های الکتریکی ایجاد شده توسط سلول‌های عصبی و پاسخ این عضلات به این محرک را فراهم می‌کند. روش EMG یک ابزار تشخیصی است که در مواردی که ممکن است به اعصاب فشار وارد کند، مانند تنگی کانال نخاع یا فتق دیسک، بسیار مفید تلقی میشود.
به غیر از روش‌های تصویربرداری، پزشکان در صورت مواجهه با یافته‌های هشداردهنده مختلف ممکن است به آزمایش‌های آزمایشگاهی مختلفی نیز نیاز داشته باشند. پروتئین واکنشی C (CRP) و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) از جمله نشانگرهای شیمیایی مهمی هستند که می‌توانند نشان دهنده التهاب در بدن فرد باشند. بررسی سطوح این مواد ممکن است مفید باشد، مخصوصاً در کمردردی که تصور میشود ناشی از علل التهابی است. شمارش کامل خون و کشت خون در مواردی که مشکوک به توده‌های التهابی، عفونی یا بدخیم هستند می‌تواند مفید باشد.
راه‌های درمان کمردرد چیست؟
روش‌های درمان کمردرد بسته به علت زمینه‌ای متفاوت است. اکثر موارد کمردرد در عرض تقریباً ۱ ماه برطرف میشود. با این حال، این وضعیت ممکن است برای همه متفاوت باشد. در برخی افراد این شکایت به دلیل ماه‌ها ادامه دارد تغییر سبک زندگی ممکن است درد را تسکین دهد. در ادامه به بررسی انواع روش‌های درمانی پرداخته‌ایم. روش‌های درمانی کمر درد عبارتند از:
درمان دارویی
در کمردرد حاد، درمان با دارو اغلب ترجیح داده میشود. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ممکن است در تسکین کمردرد ناشی از دلایل مختلف مفید باشند. شل کننده‌های عضلانی نوع دیگری از داروهای مورد استفاده برای درمان کمردرد هستند. در هنگام مصرف این داروها ممکن است عوارضی مانند خواب آلودگی ایجاد شود که در مواردی مانند اسپاسم عضلانی توسط پزشک تجویز میشود. در موارد کمردرد شدید می‌توان مسکن‌های حاوی مواد افیونی را برای مدت کوتاهی در برنامه درمانی قرار داد. جدای از این داروها، برخی از داروهای مشتق شده از داروهای ضد افسردگی ممکن است مفید باشند، به ویژه در درمان کمردرد مزمن (طولانی مدت).
در برخی از انواع کمردرد، پزشک ممکن است ترجیح دهد استروئیدها را مستقیماً در نقطه دردناک تزریق کند. اثر این تزریق‌ها که باعث تسکین درد میشود، در عرض تقریباً ۳ ماه فروکش می‌کند. در صورت وجود یک کمردرد خاص، تمرکز بر درمان علت اصلی درد است. بنابراین، داروهای مورد استفاده در این مورد ممکن است با درمان معمولی کمردرد متفاوت باشد.
درمان غیر دارویی
در درمان غیردارویی به طور کلی حرکت توصیه میشود. بسته به سن و شرایط فیزیکی بیمار، پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا ممکن است توصیه شود. ممکن است گزینه‌های مختلفی برای بیمارانی که درد مزمن را تجربه می‌کنند توصیه شود. روان درمانی یکی از این درمان‌ها است. باز هم بسته به شرایط بیمار، ممکن است بیمار به متخصصان فیزیوتراپی یا کاردرمانی ارجاع داده شود. به این ترتیب به بیمار اجازه داده میشود از حرکات اشتباهی که مدت‌ها است به یک عادت تبدیل شده است، دور شود.
برخی از تمرینات کششی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را در حالت خوابیده برای شکایت از درد در ناحیه کمر انجام داد. این حرکات کششی شامل خم کردن پاها در زانو و کشیدن آن‌ها به سمت ناحیه سینه، حرکات چرخشی تنه و حالت‌های مختلف یوگا است.
درمان جراحی چه زمانی انجام می گیرد؟
هنگامی که درمان احتیاطی کمر درد به آسودگی و تسکین آن کمکی نکند، عمل جراحی ممکن است لازم باشد. شما در صورتی ممکن است واجد شرایط عمل جراحی باشید که:
- درد ساق پا، فعالیت های عادی شما را محدود کرده و یا در کیفیت زندگی شما اختلال ایجاد کند
- نقص های پیشرونده عصبی، مانند ضعف پا و یا بی حسی در شما ایجاد شود
- عملکرد طبیعی روده و مثانه را از دست بدهید
- در ایستادن و یا راه رفتن دچار مشکل شوید
- درمان داروئی و فیزیکی بی اثر باشد
- وضعیت سلامت مناسبی داشته باشید
در صورت توصیه عمل جراحی، جراحان مغز و اعصاب گزینه‌های مختلفی برای کمک به کاهش فشار بر ریشه‌های عصبی دارند. اگر چند ریشه عصبی و دیسک باعث درد شود، یا اگر انحطاط و بی ثباتی در ستون فقرات وجود داشته باشد، جراح مغز و اعصاب ممکن است گزینه‌ی اتصال مهره‌ها به همدیگر با پیوند استخوان را انتخاب کند و از طریق ابزار دقیق، از جمله صفحات فلزی، پیچ، میله و قفسه باعث ثبات مهره‌ها شوند. در نتیجه یک جراحی فیوژن موفق، از بیرون‌زدگی یا فتق دیسک جلوگیری میشود. به دنبال روش همجوشی یا فیوژن، بیمار ممکن است به احیای تحرک در پشت خود، از جمله توانایی خم شدن، دست یابد. به احتمال زیاد بیمار بعد از عمل به تحرک بیشتری نسبت به قبل دست خواهد یافت. علاوه بر این، بیمار ممکن است به فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی نیاز داشته باشد.
مزایای عمل جراحی در برابر خطرات آن باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. اگر چه درصد زیادی از بیماران مبتلا به درد کمر خبر از تسکین قابل توجه درد پس از عمل جراحی می‌دهند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این عمل به همه افراد کمک کند.
بیشتر بخوانی: صندلی ماساژور برای کمر درد!
راه‌های پیشگیری از کمردرد چیست؟
در پاسخ به این سوال که چه چیزی برای پیشگیری از کمردرد مفید است می‌توان به کارگیری روش‌‌هایی برای پیشگیری از این وضعیت اشاره کرد. تمرینات مختلف فعالیت بدنی برای بیمارانی که اغلب از کمردرد شکایت دارند توصیه میشود. به لطف تمرینات، عضلاتی که در حین حرکات ستون فقرات شما حرکت می‌کنند قوی‌تر و بادوام‌تر و انعطاف پذیرتر می‌شوند. بنابراین، در محافظت از رباط‌ها، اعصاب و تاندون‌هایی که ستون فقرات را حمایت می‌کنند، نقش دارد. شنا نوعی ورزش است که برای کمردرد فوق العاده مفید است، همانطور که برای بسیاری از دردها مفید است. کمردرد را می‌توان با اعمال مختلف انجام شده با آگاهی و توصیه پزشکان تسکین داد. خوابیدن به پشت باعث تمرکز فشار روی ستون فقرات میشود. در این حالت، قرار دادن بالش زیر زانو و بالا بردن کمی پاها می‌تواند فشار وارده بر ستون فقرات را کاهش دهد.
جدای از ورزش و شیوه‌های تغذیه، انتخاب کفش راحت و پاشنه کوتاه تغییری است که می‌تواند برای افرادی که از کمردرد رنج می‌برند مفید باشد. با انتخاب کفش مناسب، اثر فشار وارده به پشت فرد در حالت ایستاده کاهش می‌یابد.
دیدگاه کاربران