سردرد یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در کودکان و نوجوانان است. تقریباً از هر پنج کودک یک کودک اظهار می‌کند که حداقل یک بار در ماه سردرد دارد. علت دقیق سردرد خطرناک در کودکان به طور کامل شناخته نشده است. تصور می‌شود که بسیاری از سردردها ناشی از سفت شدن ماهیچه‌ها و گشاد شدن یا منبسط شدن رگ‌های خونی سر هستند. اگرچه قبلاً تصور می‌شد سردردهای میگرنی به دلیل گشاد شدن رگ‌های خونی در مغز است، نظریه‌های جدیدتر نشان می‌دهد که تغییرات در مواد شیمیایی مغز یا سیگنا‌ل‌های الکتریکی می‌تواند دخیل باشد. سردردهای دیگر ناشی از تغییر در ارتباط بین بخش‌هایی از سیستم عصبی است که اطلاعات مربوط به درد را از ناحیه سر، صورت و گردن منتقل می‌کند. کمبود خواب و کیفیت پایین خواب اغلب علت سردردهای مزمن است. گاهی اوقات، یک مشکل واقعی در مغز وجود دارد که منجر به سردرد می‌شود. مانند تومور یا ناهنجاری مغز، اگرچه این امر نادر است.
انواع سردرد خطرناک در کودکان
انواع سردرد خطرناک در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سردردهای اولیه
این سردردها شامل میگرن و سردردهای تنشی است که می‌تواند در اوایل دوران کودکی رخ دهد و معمولاً با روشهای معاینه معمول هیچ دلیلی برای آن پیدا نمی‌شود. این نوع سردرد بسیار ناراحت کننده است اما تهدیدی فوری برای فرد مبتلا ایجاد نمی‌کند. گاهی اوقات این سردرد عدم تحمل غذایی یا قند خون پایین، کم آبی بدن یا یبوست مزمن است. سر و صدا، هوای بد، گرما، خستگی، استفاده طولانی مدت از صفحه کامپیوتر، ضعف بینایی یا سرماخوردگی (به ویژه با التهاب سینوس‌های پارانازال) نیز می‌تواند عامل سردرد باشد. سردردهای طولانی مدت و مکرر اغلب در اثر فعالیت بیش از حد، ترس، مدرسه یا استرس ایجاد می‌شوند.
سردردهای ثانویه
این سردردها فقط در حدود ده درصد موارد وجود دارند و همیشه بیانگر یک بیماری قابل تشخیص در داخل یا خارج از سیستم عصبی مرکزی هستند. برای مثال، رگ‌های خونی بزرگ در مغز، هم شریان‌ها و هم سیاهرگ‌ها می‌توانند محرک‌های درد ایجاد کنند. علاوه بر این، مننژها، اعصاب جمجمه‌ای و ریشه‌های عصبی و همچنین عضلات روی سر می‌توانند مسئول سردرد باشند، برای مثال به دلیل فشار مکانیکی ناشی از هدبند یا عینک شنا.
میگرن
میگرن سردردهایی است که معمولاً در جلوی سر قرار دارند و بر خلاف بزرگسالان معمولاً هر دو طرف سر را درگیر می‌کنند. درد شدید و ضربان دار توصیف می‌شود. علاوه بر این، اغلب حالت تهوع و استفراغ، حساسیت به نور و سر و صدا وجود دارد. برخلاف سردردهای تنشی، علائم با فعالیت بدنی افزایش می‌یابد. میگرن در کودکان و نوجوانان معمولا بین ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد. استعداد ابتلا به میگرن می‌تواند ارثی باشد، اما عوامل هورمونی در دوران بلوغ نیز می‌تواند دلیلی برای بروز این نوع سردرد باشد، دختران بیشتر از پسران به آن مبتلا می‌شوند.
سردرد تنشی
سردردهای تنشی شایع‌ترین نوع سردرد خطرناک در کودکان است. حدود ۵۰ درصد از کودکان مدرسه‌ای گهگاه یا بیشتر از این نوع سردرد رنج می‌برند. برخلاف میگرن، فعالیت بدنی درد را تشدید نمی‌کند و حالت تهوع یا استفراغ نیز رخ نمی‌دهد. سردردهای تنشی به ندرت فعالیت‌های روزانه را محدود می‌کنند.
سردرد خوشه‌ای
سردردهای خوشه‌ای معمولاً در کودکان بزرگتر از ۱۰ سال دیده می‌شود و در پسران نوجوان شایع‌تر است. آنها بسیار کمتر از سردردهای میگرنی یا تنشی هستند. سردردهای خوشه‌ای معمولاً در یک سری اتفاق می‌افتد که هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد و این سری از سردردها هر سال یا دو سال یکبار عود می‌کنند. در حالی که هر کودک ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند، موارد زیر رایج‌ترین علائم سردرد خوشه‌ای است:
- درد شدید در یک طرف سر، معمولاً در پشت یک چشم
- چشمی که تحت تاثیر قرار گرفته دارای پلک افتاده، مردمک کوچک یا قرمزی و تورم پلک است.
- آبریزش بینی یا احتقان
- تورم پیشانی
علائم هشدار دهنده سردرد خطرناک در کودکان
کودک دارای سردرد با علائم عصبی اضافی (تشنج، فلج و غیره) همراه است. سردرد کودک به تدریج بدتر می‌شود و در نهایت به سردرد مداوم، دردناک، پیشانی یا پس سری ختم می‌شود. او سردردهایی با شدت بسیار بالا را گزارش می‌کند.
تشخیص سردردهای خطرناک در کودکان
متخصص اطفال ابتدا یک شرح حال دقیق پزشکی از والدین کودک می‌گیرد. مهم است که کودکان و نوجوانان سردردهای خود را با جزئیات شرح دهند. معاینه فیزیکی یا عصبی انجام می‌شود. در صورت لزوم، پزشک معاینات بیشتری را نیز آغاز می‌کند. روشهای تصویربرداری به ویژه (MRI) زمانی استفاده می‌شود که نشانه‌هایی از بیماری مغزی وجود داشته باشد. در صورت لزوم با پزشکان سایر رشته‌ها نیز مشورت می‌شود. سی تی اسکن یک روش تصویربرداری تشخیصی که از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویر افقی یا محوری (اغلب برش نامیده می‌شود) از بدن استفاده می‌کند سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، چربی‌ها و اندام‌ها را نشان می‌دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس عمومی دارد.
پلی سومنوگرام این یک آزمایش بدون درد است که معمولاً در آزمایشگاه خواب انجام می‌شود. این آزمایش شامل ضبط تنفس و حرکات ماهیچه‌ای است. پلی سومنوگرام به طور کلی در صورتی انجام می‌شود که نشانه‌ای از اختلال خواب، مانند آپنه خواب یا سایر مشکلات مرتبط با خواب وجود داشته باشد. اگر استرس روانی وجود داشته باشد، می‌توان با تشخیص بالینی-روانشناختی یا بحث با روان درمانگر، شفاف سازی کرد. علت سردرد باید در مراحل اولیه روشن شود. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به جلوگیری از مزمن شدن درد کمک کند.
درمان سردرد خطرناک در کودکان
هر کودک مبتلا به سردرد به درمان مناسب برای نوع سردرد خود نیاز دارد. بنابراین، قبل از استفاده از داروها، باید تشخیص دقیق آن مشخص شود. یک بهبود کلی اغلب اقدامات ساده‌ای را به همراه دارد، از جمله:
- نوشیدن آب کافی برای متعادل کردن سطح مایعات
- داشتن خواب کافی
- داشتن آرامش عمومی
- کاهش استفاده از تلویزیون و کامپیوتر
اگر سردرد به طور نادرست درمان شود، برای مثال اگر دارو خیلی دیر یا با دوز ناکافی مصرف شود، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک مغز درد بگیرد که به نوبه خود می‌تواند منجر به سردردهای مداوم شود. برخی از سردردها نیاز به مراقبت فوری پزشکی از جمله بستری شدن در بیمارستان برای آزمایش‌های تشخیصی یا حتی جراحی دارند. بسته به وسعت بیماری زمینه‌ای که باعث سردرد کودک می‌شود، درمان فردی است. میزان بهبودی کودک بسته به نوع سردرد و سایر مشکلات پزشکی که ممکن است وجود داشته باشد، متفاوت است.
دیدگاه کاربران