طبق تحقیقات ۸۴ درصد آقایان و ۷۴ درصد خانم‌های بالای ۵۰ سال در عکس‌های رادیولوژی علائمی از آرتروز کمر را دارند. مشکلات و دردهای کمری در زندگی روزمره این روزها امری شایع است. این دردها می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد که مراجعه به یک متخصص می‌تواند تشخیص درست را به همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی چند مورد از رایج‌ترین این مشکلات می‌پردازیم.
آرتروز کمر چیست؟
آرتروز کمر که با نام استئوآرتریت نیز شناخته میشود، یک بیماری دژنراتیو است که در اثر ساییدگی و پیری مفاصل ایجاد میشود. این بیماری عمدتاً بر روی نقاط استخوانی که تحت بارهای بیشتری قرار دارند، مانند ستون فقرات، باسن و زانوها تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند مفاصل کوچک‌تری مانند مفاصل دست‌ها و پاها را درگیر کند. به طور خاص، آرتروز کمری یک بیماری است که تنها یک بخش از ستون فقرات را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
استئوآرتریت با زوال تدریجی و کاهش ضخامت غضروف مفصلی مشخص میشود، بافت خاصی که سطوح استخوانی درگیر در روابط مفصلی را می‌پوشاند. از جمله وظایف غضروف مفصلی، در شرایط فیزیولوژیکی، کاهش اصطکاک بین استخوان‌های درگیر در مفصل و مکمل ساختن بخش‌های اسکلتی درگیر در مفصل است.
همچنین بخوانید: آیا تفاوت آرتروز ستون فقرات و دیسک را می دانید؟
انواع آرتروز کمر
آرتروز کمر به دو نوع اولیه و ثانویه است. نوع اول به دلیل افزایش سن رخ می‌دهد و به همین دلیل این بیماری در افراد مسن (معمولاً بعد از سن ۳۰ سالگی) بیشتر مشاهده میشود. علت بروز آرتروز ثانویه کمر بیماری‌های روماتیسم مفصلی، سل، جراحی ستون مهره‌ها، بیماری‌های عفونی و غیره شناسایی شده‌اند. آرتروز کمر و ستون فقرات یک مشکل شایع در بین بیماران مسن است؛ ولی در بین همه رده‌های سنی مشاهده میشود. آرتروز کمر و ستون فقرات یک مشکل شایع در بین بیماران مسن بوده؛ ولی ممکن است در بین همه رده‌های سنی مشاهده گردد.
- بیماران مسن
- افراد مبتلا به اضافه وزن
- کارگران با مشاغل سنگین
- افرادی که قبلا آسیبی به ستون مهره های آن ها وارد شده باشد.
شایع‌ترین نوع آرتروز ستون فقرات استئوآرتریت یا آرتروز فرسودگی و پارگی است. به استئوآرتریت در ستون فقرات، اسپوندیلوز گفته میشود. زمانی که مفاصل ستون فقرات به آماس مبتلا شوند، حرکت مهره‌های ستون فقرات گردن و کمر به علت گردن درد و کمردرد خشک و دردناک میشود. عارضه آرتروز ستون فقرات کمری عموماً با دیگر عارضه‌های مربوط به ستون فقرات که ظاهر میشود.
- انحطاط دیسک بین مهره‌ای : با تحلیل مفاصل فاست ستون فقرات بر اثر آرتروز ستون فقرات، امکان دارد دیسک کمر به مرور زمان فرسوده شود. آرتروز فاست معمولا با عارضه‌های دیسک‌های ستون فقرات همراه است.
- تنگی کانال نخاعی : تنگی مجرای نخاع نیز معمولا در بیماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات کمری دیده میشود. با پیشروی آرتروز، اعصاب تحت فشار قرار گرفته و علائم تنگی کانال نخاعی را ایجاد می‌کنند. علائم آن شامل درد پا، بی حسی، خارش و دشواری در راه رفتن باشند.
علائم آرتروز کمر
در مراحل ابتدایی آرتروز ممکن است علائمی دیده نشود. از بارزترین علائم آرتروز کمر کمردرد است. بیمار به هنگام برخاستن از خواب به مدت ۳۰ دقیقه دچار خشکی و سفتی کمر است و سپس درد کاهش پیدا می‌کند و شبانگاه دوباره افزایش می‌یابد. دامنه حرکات آنها کم و به‌اندازه افراد جوان نمی‌توانند به جلو، عقب و غیره خم شوند. بسیاری از افراد که آرتروز کمر دارند تصور می‌کنند که با کاهش فعالیت از تشدیدشدن آرتروز کمر جلوگیری کنند، اما این تصوری غلط است؛ زیرا عضلات نگهدارنده کمر و پشت بدن در نتیجه کاهش فعالیت ضعیف میشود و موجب واردشدن فشار بیشتر بر مفصل‌های ستون فقرات خواهد شد.
به طور کلی علائم شایع آرتروز کمر شامل موارد زیر است:
- درد انتهای کمر است که با راه رفتن تشدید میشود. ممکن است فردی بعد از یک کیلومتر دچار کمردرد شود و فرد دیگری با پنجاه متر پیاده روی احساس درد کند.
- بعد از عطسه‌کردن، بلندکردن اجسام و یا هر نوع فعالیت بدنی درد ناگهانی بوده و در ناحیه انتهای کمر بسیار شدید است. این درد به پا نیز سرایت می‌کند.
- افرادی که درد کمر دارند عموماً خمیده راه می‌روند؛ زیرا که خم‌شدن با گشاد کردن کانال تنگ شده نخاعی باعث تسکین مفاصل کمری میشود. این بیرون‌زدگی باعث فشار به ریشه‌های عصب سیاتیک شده و بروز سیاتیک پا میشود.
- احساس خشکی در کمر نیز از دیگر علائم این بیماری است که در آن حرکت ستون فقرات محدود شده است و بیمار به راحتی نمی‌تواند بدن خود را خم و راست کند.
- کاهش انعطاف‌پذیری مفاصل یک واکنش طبیعی بدن است بدین صورت که بدن تحرک خود را از دست می‌دهد تا درد کمتر شود.
- دردها با مورمورشدن و گزگز همراه است. علت این درد تنگی کانال نخاع باعث ایجاد فشردگی مسیر عصب سیاتیک یا عصب کررورال است.
- برای اینکه علت ایجاد درد مشخص شود لازم است معاینه صورت گیرد و در صورت لزوم ارزیابی بیشتر هم انجام شود برای معاینه به بهترین متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید.
علت آتروز کمر
علت آرتروز ستون فقرات ممکن است در افراد مختلف، بسیار متفاوت‌اند. برای آگاهی از علت آرتروز کمر باید بدانید که انواع مختلفی از آرتروز ستون مهره‌ها تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند. بسیاری از عوامل آرتروز علت مشخصی ندارند؛ اما عوامل شناخته شده عبارت‌اند از:
- وراثت : ارث بردن بدشکلی‌های مفاصل و نقص در غضروف‌ها
- اضافه وزن : وزن بیش از اندازه می‌تواند موجب فشار به مفاصل شود.
- جنسیت : احتمال ابتلا به آرتروز در میان زنان تقریبا دو برابر مردان است.
- سن : معمولا آرتروز ستون فقرات در سنین ۴۵ سال رخ می‌دهد.
- آسیب : آرتروز به علت جراحات به جای مانده ناشی از تصادف، حوادث ورزشی و یا آسیب‌های شغلی، ایجاد شود.
تشخیص آرتروز کمر
برای تشخیص و درمان آرتروز ستون فقرات، ابتدا سوابق پزشکی فرد بررسی میشود و پزشک معاینه فیزیکی نیز قرار می‌گیرد. پزشک ممکن است چند آزمایش به‌منظور تشخیص و درمان آرتروز ستون فقرات، سوابق پزشکی فرد بررسی شده و مورد معاینهٔ فیزیکی نیز قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است یک یا چند آزمایش نیز، تجویز شوند از قبیل:
- اشعه ایکس : اشعه ایکس نوعی از تابش الکترومغناطیسی است که بیشتر به علت قابلیت نفوذ آن در پوست و عکس‌برداری از استخوان‌ها شناخته شده است.
- MRI : ام‌آرآی ستون فقرات آزمایشی است که در آن از امواج رادیویی برای بررسی ستون فقرات استفاده میشود. این اسکن‌ها اغلب پیش از جراحی، از جمله برای فشار زدایی و یا همجوشی مهره‌های کمر استفاده خواهد شد. با تقبل هزینه ام آر آی، اسکن‌های ام آر آی برای کسب اطلاعات در مورد سلامت دیسک و همچنین حضور هر گونه تومور نخاعی یا فتق دیسک کمر (که باعث فشردگی ریشه‌های عصبی و کمردرد میشود) از دقت و حساسیت بالایی برخوردارند.
- CAT: مجوعه‌ای از عکس‌برداری‌ها به کمک اشعه ایکس هستند که به پزشک تصویر ستون فقرات با جزئیات بالا را نشان می‌دهد.
- میلوگرافی : آزمایشی است که پزشک یک مایع رنگی به ستون فقرات بیمار تزریق می‌کند.
- اسکن استخوان : آزمایشی که طی آن ماده‌ی رادیواکتیو به فرد تزریق می‌کنند که نشان می‌دهد در چه مکانی استخوان در حال ازبین‌رفتن و یا تشکیل شدن است.
درمان قطعی آرتروز کمر
هدف از درمان آرتروز کمر تسکین درد و زندگی سالم برای فرد مبتلا است. در ابتدا برای درمان از بیمارن خواسته می شود تا در صورت داشتن اضافه وزن ، آن را کاهش دهند. سپس مرحله ابتدایی درمان استراحت و اجتناب از انجام کار هایی که به طور مشخص باعث درد می شوند است. همچنین برای کاهش درد از داروهای ضد التهاب و درد استفاده شود.
ورزش مناسب
در گذشته تصور می شد که ورزش کردن برای افراد مبتلا به آرتروز زیان بخش است و برخی نیز عقیده داشتند که ورزش یکی از عوامل بروز این بیماری می باشد. اما بررسیها و تجربیات سالهای اخیر این مسئله را به اثبات رساند که چنانچه ورزش با نظر پزشک انجام شود در کم کردن یا از بین بردن درد تأثیر دارد و تحرک و نرمی بدن بیماران را افزایش می دهد. همچنین می‌توانید از پزشک یا فیزیوتراپ برای انجام حرکات ورزشی مناسب برای آرتروز کمر کمک بگیرید. تمرین هایی برای تقویت کمر و گردن و قوی کردن عضلات موجب کاهش فشار روی آنها میشود.
تمرین های ایروبیک نیز موجب عملکرد ریه ها و بهبود سیستم گردش خون خواهد شد و باعث کاهش وزن نیز میشود. ورزش های دیگر مانند پیاده روی، دوچرخه سواری، ورزش در آب که فشاری بر ستون فقرات وارد نمی‌کند برای این کار مفید است. تمرین هایی برای افزایش دامنه حرکت که شامل نرمش مفصل های پشت بدن و کاهش خشکی و گرفتگی بدن میشود. یوگا که باعث افزایش انعطاف پذیری خواهد شد مفید خواهد بود.
اوزون تراپی
از دیگر روش های درمان آرتروز گردن اوزون تراپی است که در این شیوه درمانی ماده ای موجب بازسازی غضروف، تقویت تاندون و لیگامنت ها میشود که مفصل آسیب دیده را تحریک به تولید کلاژن می‌کند و روند فرسایش را متوقف و باعث بهبود میشود و درد بیمار را برطرف خواهد کرد.
روش کایروپرکتیک
روشی دیگر برای درمان آرتروز می‌توان به کایروپرکتیک اشاره کرد که پزشک با دستکاری هایی که روی ستون فقرات انجام می‌دهد باعث برگرداندن نظم به ستون فقرات و تسکین درد میشود.
تحریک الکتریکی عصب از روی پوست
روش دیگر آن درمان با تحریک الکتریکی عصب از روی پوست (TENS) است که جریان برق با شدت بسیار پایین برای کاهش حساسیت عصب های اطراف ستون فقرات استفاده میشود، در حین درمان شما فقط لرزش و گزگز ملایم احساس می‌کنید.
طب سوزنی
از طب سوزنی نیز می‌توانید برای درمان استفاده کنید که از سوزن هایی بسیار ظریف استفاده میشود. همچنین اضافه وزن می‌تواند فشار مضاعفی را بر ستون فقرات وارد آورد، با کاهش وزن می‌توانید درد آرتروز را کاهش دهید.
تجهیزات جانبی
استفاده از کمربند طبی، تشک محکم می‌تواند باعث کاهش درد کمر شود. همچنین استفاده از بالشت های طبی برای آرتروز گردن بسیار مفید است، در صورتی که دچار فرسایش متوسط تا شدید شده اید بهتر است از عصا و واکر استفاده کنید.
تزریق
با تزریق مخلوطی از کوتیکواستروئید در مفصل‌های فاست آسیب دیده یا تزریق در فضای اپیدورال، فضای باریک بین غشاهای پوشش دهنده نخاع و دیواره کانال نخاعی می‌توان درد آرتروز را کاهش داد درد بسیاری از بیماران با یک تزریق آرام نمی‌شود باید تزریق چند بار تکرار شود.
فیزیوتراپی
ماساژ درمانی باعث بهبود گردش خون شده و گرفتگی عضلات را برطرف می‌کند. ماساژ ، فیزیوتراپی و تحریک عصب ها از طریق پوست ، استفاده از کمپرس آب سرد یا گرم با توجه به تشخیص پزشک ، تزریقات داخل مفاصل و … سایر روش های درمانی هستند که پزشک شما با توجه به آزمایشات و تصاویر سی تی اسکن یا MRI تجویز می کند. جهت درمان درد ستون فقرات ، بیماران بهتر است تا حد امکان در مراقبت پزشکی خود مشارکت داشته باشند. این مشارکت شامل انتخاب بهترین متخصص ستون فقرات نیز می باشد.
دیدگاه کاربران