سرطان ریه غالباً در سایر نقاط بدن گسترش می یابد ، یا متاستاز می شود. یکی از خطرناک ترین مناطقی که می تواند گسترش یابد، مغز است که به این عارضه متاستاز سرطان ریه به مغز می گویند و نگرانی های زیادی در مورد امید به زندگی ایجاد می کند. متأسفانه ، این متاستازهای مغزی تقریباً متداول هستند و متاستاز سرطان ریه به مغز در مرحله ۴ سرطان ریه رخ می دهد.
سرطان ریه
سرطان ریه به رشد غیرطبیعی و غیرقابل کنترل سلول هایی می گویند که در یکی از ریه ها یا هر دو ریه شروع به تکثیر می کند و این عموما در سلول هایی که قسمت داخلی مجاری تنفسی را پوشش می دهد اتفاق میفتد. این سلول ها در بافت سالم رشد نمی یابند ولی به سرعت تکثیر شده و توده سرطانی را به وجود خواهند آورد. زمانی که تومور بزرگ می شود می تواند بر روی تامین خون و اکسیژن تاثیر بگذارد. تومورهایی که در یک نقطه باقی می مانند و گسترش نمی یابند تومورهای خوش خیم هستند. تومورهای خوش خیم بسیار خطرناک هستند و می توانند از طریق جریان خون به قسمت های مختلف بدن انتشار پیدا کنند.
متاستاز سرطان ریه به مغز
متاستاز سرطان ریه به مغز زمانی اتفاق میفتد که تومورهای سرطانی ریه از محل اصلی خود به سمت مغز حرکت کنند.
علائم متاستاز مغزی در اثر سرطان ریه
تشخیص سرطان ریه سلول کوچک معمولاً در مراحل اولیه دشوار است و در نتیجه ممکن است قبل از تشخیص سرطان ریه حتی در مغز نیز گسترش یابد. سرطانهای غیرسلولی کوچک نیز می توانند در مغز گسترش یابند اما بعد از تشخیص تومور اولیه این اتفاق خواهد افتاد. افرادی که مبتلا به سرطان ریه هستند ، باید مراقب علائم متاستاز مغز باشند.
علائم ممکن است بسته به نوع سرطان ریه و مکانی که تومورها در مغز گسترش می یابند، متفاوت باشد ، اما علائم مشترک شامل موارد زیر است:
- سردرد
- تشنج
- تهوع و استفراغ
- مشکلات گفتاری
- اسپاسم عضلانی
- تغییرات شخصیتی
- از دست دادن حافظه
- از دست دادن هماهنگی
- خستگی یا ضعف عضلانی
- ایجاد مشکل در تعادل یا حرکت
- ضعف محیطی (در یک طرف بدن رخ میدهد)
- سوزن سوزن شدن در قسمت هایی از بدن
- تغییر دید ، از جمله از بین رفتن یا بینایی یا دوبینی
برخی از علائم مربوط به تومورهایی است که به جمجمه و بافت مغز فشار می آورد. این علائم معمولاً هنگام بیدار شدن از خواب در صبح بدتر هستند. بسیاری از مبتلایان به سرطان ثانویه مغز هیچ علامتی نخواهند داشت و پس از انجام اسکن مغزی ممکن است ، متوجه شوند که این بیماری را دارند.
به علاوه متاستاز سرطان میتواند به صورت زیر به مغز آسیب وارد کند:
- تجمع مایع درون مغز
- ایجاد خونریزی مغزی
- تهاجم و تخریب بافت مغز
- تحت فشار قرار دادن بافت های مجاور
- اشغال کردن فضای درون مغز و تحت فشار قرار دادن جمجمه
- انسداد جریان طبیعی مایع مغزی نخاعی در فضای داخلی مغز
علت متاستاز سرطان ریه به مغز
سلول های سرطانی ریه در زیر میکروسکوپ و تکنیک فلو سایتومتری قابل مشاهده و تشخیص می باشد. متاستاز ریه به مغز به این صورت است که از تومور اولیه جدا و وارد سیستم گردش خون می شود. در صورتی که تعداد سلول های سرطانی بالا باشد سیستم ایمنی توانایی مقابله با آن را نداشته و به اصطلاح متاستاتیک رخ میدهد. سلول های سرطانی می توانند از محل سرطان اولیه جدا شوند (در حالی که سرطان هنوز در مراحل اولیه می باشد.)
این سلول ها از خون یا لنفاوی خارج و وارد قسمت دیگری از بدن خواهند شد. در حقیقت رشد تومور متاستاتیک مستقل از محل اولیه سرطان می باشد که تومورها از آن سرچشمه گرفته اند.
گاهی روند رشد تومور در اندام متاستاتیک سریعا اتفاق میفتد. از آنجایی که خون از ریه مستقیم به مغز جریان می یابد سرطان ریه می تواند سریعا در مغز گسترش یابد.
تشخیص متاستاز سرطان ریه به مغز
تشخیص یکی از مهم ترین قسمت های روند درمانی است که در صورت تشخیص به موقع درمان نیز تاثیرگذار تر خواهد بود. معمولا از روش های زیر برای تشخیص تومور های متاستاتیک مغز استفاده می شود:
- معاینه عصبی
- سی تی اسکن
- اسکن MRI
- اسکن PET
- بیوپسی (نمونه برداری)
اگر پزشکان گمان کنند که سرطان ریه شما به مغز شما سرایت کرده است ، آنها آزمایشات تصویربرداری مانند CT اسکن یا ام آر آی یا هر دو را درخواست خواهند کرد. MRI دقیق تر است اما در صورت داشتن ایمپلنت های فلزی از آن نمی توان استفاده کرد.
نوع دیگر ابزار تصویربرداری ، اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) است که قادر است بین سلول هایی که فعالیت طبیعی دارند و آنهایی که بیش فعال هستند مانند سلولهای سرطانی تمایز قائل شوند. اگر یک ضایعه مشکوک پیدا شود ، اما تشخیص آن قطعی نباشد ، از نمونه برداری برای تشخیص قطعی نوع تومور ها استفاده می شود.
روش های درمان متاستاز ریه به مغز
درمان متاستازهای مغز به عوامل مختلفی وابسته می باشد که میتواند شامل مقداری از مغز که درگیر است و سلامت کلی فرد شود. درمان بر روی کنترل علائم متمرکز می باشد. در صورت چند متاستاز درمان موضعی در جهت از بین بردن متاستاز به طور کامل می باشد.
هدف از درمان متاستاز مغزی کاهش درد و سایر علائم و افزایش مدت زندگی با سرطان ریه است که در مغز گسترش یافته است، می باشد . با این حال ، این بدان معنی نیست که آن روش ها نمی توانند تفاوت مهمی ایجاد کنند.
درمان متاستاز مغز به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل تعداد تومور های مغز و سلامت کلی بیمار می باشد. سپس مشخص می شود که کدام روش برای بیمار مورد استفاده قرار بگیرد که معمولاً با انتخاب بهترین روش کنترل علائم مشخص می شود.
دارو درمانی
از دارو های استروئیدهایی مانند Decadron (دگزامتازون) برای کنترل هرگونه تورم مغز استفاده می شوند. از داروهای ضد تشنج برای کنترل تشنج استفاده می شود . قبل از پیگیری روش درمان دارو ، باید این نکته را در نظر بگیرید که آیا تشنج یک عارضه جانبی یک درمان دیگر است و اینکه آیا داروی ضد تشنج ممکن است با سایر داروهایی که مصرف می کنید تداخل داشته باشد . درباره این نکات با پزشک خود صحبت کنید.
برخی از دارو ها نیز وجود دارند که گسترش سرطان درریه را کاهش می دهند و در نتیجه در مغز نیز گسترش نمی یابد.
شیمی درمانی
بسیاری از داروهای شیمی درمانی در درمان متاستازهای مغزی بی اثر هستند. با این وجود شیمی درمانی ممکن است اندازه تومورها در ریه ها را کاهش داده و بنابراین توانایی گسترش آنها در مغز را محدود کند.
رادیوتراپی کل مغز
اگر اسکن ها نشان دهند که چندین متاستاز مغز وجود دارد، پزشک شما ممکن است رادیوتراپی تمام مغز را توصیه کند. این روش درمانی اشکالاتی دارد ، اما برای کسانی که در معرض سکته مغزی یا سایر عوارض جدی مرتبط با متاستاز مغز هستند ، مناسب است. همچنین می تواند بعد از عمل برای محدود کردن شیوع سرطان استفاده شود.
با این روش درمانی ، همانطور که از نام آن پیداست ، پرتودرمانی در کل مغز انجام می شود. این کار معمولاً در طی چند هفته انجام می شود. عوارض جانبی شایع می تواند شامل از بین رفتن حافظه (به ویژه حافظه کلامی) ، بثورات پوستی ، خستگی ، حالت تهوع و استفراغ ، کاهش شنوایی و تشنج باشد. اگر رادیوتراپی تمام مغز برای متاستازهای مغزی توصیه شده است ، در مورد مزایا و معایب آن با پزشک خود صحبت کنید.
رادیو تراپی استرئوتاکتیک
رادیوتراپی استئوتاکتیک یا جراحی تشعشعی استریوتاکتیک SBRT به این صورت است که این نوع تابش با دوز بالا به یک منطقه از مغز داده می شود. این تابش هدفمند است. عوارض جانبی آنها نیز کمتر شایع است و میزان زنده ماندن فرد نسبت به درمان کامل مغز ارائه خواهد داد.
این پرتودرمانی عموما برای افرادی که دارای ۳ تومور یا کمتر هستند به کار گرفته می شود.
پرتو درمانی با شدت مدوله شده (IMRI)
در این روش درمانی شکل پرتوها با شکل تومورهای مغزی مطابقت داده می شود و از ارسال پرتوها به دیگر قسمت های مغز پیشگیری خواهد کرد. گاهی پرتو درمانی یک روش عالی برای درمان سرطان متاستاز شده از ریه به مغز وجود دارد که در همه موارد عمومیت ندارد.
پرتو درمانی متمرکز
در این نوع پرتو درمانی پرتوها به طور مستقیم تومورها و نواحی اطراف را هدف قرار خواهد داد.
پروتون درمانی
پروتون درمانی در روشی مشابه SBRT استفاده خواهد شد که در تلاش برای ریشه کن کردن متاستازها استفاده می شود.
عمل جراحی
عمل جراحی تومور متاستاتیک به مغز براساس تعداد، اندازه، محل تومور، علائمی که دردی سرطان متاستاز شده در مغز ایجاد شده انجام خواهد شد. میزان موفقیت در این جراحی ها به میزان تجربه و تخصص جراح و تجهیزات پزشکی وابسته می باشد. در این نوع از تومورهای سرطانی نیز این قضیه اهمیت فراوان دارد زیرا تخلیه تومور تا حد امکان علاوه بر حفظ عملکرد مغز بسیار اهمیت دارد. جراحی ممکن است گزینه ای برای متاستاز مغزی باشد اگر :
- کمتر از سه تومور وجود دارد.
- رشد به راحتی قابل دسترسی است.
- علائم دیگری از سرطان وجود ندارد.
جراحی ممکن است شامل از بین بردن کامل تومور یا از بین بردن جزئی برای کاهش علائم باشد. کرانیوتومی از جمله رایج ترین روش ها برای جراحی تومور مغزی می باشد که در این جراحی بخشی از جمجمه برداشته می شود تا پزشک بتواند مغز را مشاهده نماید و تومور را تخلیه کند. برخی از تومورها با کمترین یا بدون آسیب به مغز توسط پزشک برداشته می شوند اما برخی دیگر از تومورها وجود دارند که تخلیه آن بدون آسیب به سایر قسمت ها ممکن نیست که در این حالت پزشک از روش های درمانی دیگری بهره می گیرد.
گرما درمانی بینابینی القا شده توسط لیزر
گرما درمانی بینابینی القا شده توسط لیزر (LITT) به این صورت است که با وارد کردن کاوشگر لیزر درون تومور روش انتقال گرما و بالا بردن دمای آن به منظور تخریب تومور انجام می گیرد. این روش کم تهاجمی بوده که فقط باید یک برش کوچک بر روی سر بیمار ایجاد خواهد شد.
گرما درمانی بینابینی القا شده توسط لیزر یک روش جایگزین برای جراحی و تخلیه تومورهایی می باشد که به مغز متاستاز شده و به علت محل تشکیل آنها پزشک قادر به جراحی نیست.
دیدگاه کاربران