اسکولیوز باعث انحنای ستون فقرات به سمت چپ، راست یا هر دو می‌شود و ممکن است افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، کودکان و نوجوانان به مراتب بیشتر از بزرگسالان به اسکولیوز مبتلا می‌شوند. علائم اسکولیوز، زمانی که ظاهر می‌شوند، می‌توانند از یک تغییر شکل صرفاً زیبایی تا ناراحتی خفیف یا اختلالات تنفسی تهدید کننده زندگی متغیر باشند. خوشبختانه اکثر موارد به راحتی قابل اصلاح هستند. اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به اسکولیوز با کمی دانش و کمک متخصصان ستون فقرات، بهبود می یابند.
ستون فقرات سالم
برای درک اسکولیوز، ابتدا باید بدانید که ستون فقرات سالم چگونه به نظر می‌رسد. در ستون فقرات شما چهار ناحیه وجود دارد:
ستون فقرات گردنی
این گردن شماست که از پایه جمجمه شروع می‌شود. شامل هفت استخوان کوچک ستون فقرات (به نام مهره) است که پزشکان آنها را C1 تا C7 می‌نامند اعداد یک تا هفت نشان دهنده سطح مهره‌ها هستند. C1 نزدیک به جمجمه و C7 نزدیک به سینه شما است.
ستون فقرات قفسه سینه
قسمت میانی کمر شما دارای ۱۲ مهره است که با T1 تا T12 نشان داده می شود و به معنای ستون فقرات سینه‌ای است. مهره‌های ستون فقرات قفسه سینه به دنده‌ها متصل می‌شوند و این قسمت از ستون فقرات را نسبتاً سفت و پایدار می‌کنند. ستون فقرات قفسه سینه شما به اندازه سایر نواحی ستون فقرات شما حرکت نمی‌کند.
ستون فقرات کمری
در قسمت پایین کمر، پنج مهره دارید که با برچسب L1 تا L5 هستند. این مهره‌ها بزرگ‌ترین و قوی‌ترین مهره‌های شما هستند که مسئول حمل مقدار زیادی از وزن بدن شما هستند. مهره‌های کمر نیز آخرین مهره‌های شما هستند. از پایین این ناحیه، مهره‌های شما به هم جوش خورده‌اند.
ساکروم و دنبالچه
استخوان خاجی دارای پنج مهره است که معمولاً در بزرگسالی به هم می‌پیوندند و یک استخوان تشکیل می‌دهند. دنبالچه که معمولاً به عنوان استخوان دنبالچه نیز شناخته می‌شود، دارای چهار مهره (اما گاهی اوقات پنج) به هم جوش خورده است.
انواع اسکولیوز چیست؟
اسکولیوز ممکن است در هر مقطعی از زندگی تشخیص داده شود، اما شایع‌ترین سن شروع آن بین ۱۰ تا ۱۵ سالگی است و شایع‌ترین ناهنجاری ستون فقرات در کودکان سنین مدرسه است. انواع و علت مختلفی برای اسکولیوز وجود دارد، مانند ایدیوپاتیک، دژنراتیو، مادرزادی، عصبی عضلانی، توراکوژنیک و سندرمی. در ادامه به بررسی آنها پرداخته‌ایم. این‌ها عبارتند از؛
ایدیوپاتیک
شایع‌ترین شکل است که ۸۰ درصد از کل موارد اسکولیوز کودکان را تشکیل می‌دهد. اسکولیوز دژنراتیو نیز نسبتاً شایع است. یک مطالعه اخیر نشان داد که تقریباً ۳۸ درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، از جمله هشت درصد از افراد بالای ۲۵ سال و تا ۶۸ درصد از افراد ۶۰ سال و بالاتر. اشکال نادرتر شامل اسکولیوز مادرزادی است که از هر ده هزار نوزاد یک نفر را مبتلا می‌کند.
اسکولیوز دژنراتیو
این نوع اسکولیوز تمایل دارد بر ستون فقرات کمری تأثیر بگذارد و از نظر اندازه خفیف‌تر است و معمولاً انحنای حدود ۳۰ تا ۴۰ درجه ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به اسکولیوز دژنراتیو تمایل دارند با لگن و دور کمرشان جابجا شده و با باسنی که به یک طرف فشار داده شده، راه بروند. اگر به اسکولیوز دژنراتیو مبتلا باشید، در ایستادن کاملاً عمودی، ممکن است کمردرد از جمله درد سیاتیک، که درد و ضعفی است که از کمر شما به پایین یک یا هر دو پا گسترش پیدا می‌کند و می‌تواند راه رفتن را مختل کند، تجربه کنید.
بسیاری از موارد اسکولیوز بزرگسالان نیازی به درمان ندارند. پزشک به طور منظم ورزش توصیه می‌کند، رژیم غذایی مناسب داشته باشید، از سیگار کشیدن خودداری کنید، و مراقب وضعیت بدنی، راه رفتن و تکنیک بلند کردن بدن خود باشید تا کمر خود را تا حد ممکن سالم نگه دارید. اسکولیوز مادرزادی زمانی رخ می‌دهد که ستون فقرات به درستی در رحم رشد نکند. ناهنجاری‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- فلج مغزی (CP)
- آتروفی عضلانی نخاعی (SPA)
- سندرم آنجلمن
- ناهنجاری آرنولد-کیاری
- ترومای سیرینکس یا نخاع
اسکولیوز توراکوژنیک
اسکولیوز توراکوژنیک در بیمارانی دیده می‌شود که رشد ستون فقرات آنها به دلیل پرتودرمانی تومورهای دوران کودکی یا جراحی برای رفع نقص مادرزادی قلب نامتقارن بوده است.
شایع‌ترین علائم اسکولیوز چیست؟
علائم اسکولیوز بسته به شدت انحناها می‌تواند بسیار متفاوت باشد. در موارد خفیف، علائم می‌توانند صرفا جنبه زیبایی داشته باشند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- تفاوت قابل مشاهده در ارتفاع باسن و شانه
- یک یا هر دو باسن بالا رفته یا به میزان قابل توجهی بالا هستند
- شانه‌های ناهموار ممکن است یک یا هر دو تیغه شانه بیرون بزند
- عدم تقارن بین ارتفاع قفسه سینه در دو طرف
- خط کمر ناهموار به نظر می‌رسد
- تغییرات در ظاهر یا بافت پوست روی ستون فقرات، تغییراتی مانند فرورفتگی، لکه‌های مودار یا ناهنجاری‌های رنگی.
- خم شدن بدن به یک طرف
موارد جدی‌تر اسکولیوز باعث موارد زیر می‌شود:
- کمر درد
- ناتوانی در ایستادن
- پا درد، بی حسی و یا ضعف به دلیل رادیکولوپاتی یا فشار روی اعصاب در ستون فقرات کمری
- کاهش قد در بزرگسالان
- اختلال عملکرد روده یا مثانه در موارد شدیدتر
اگر به دنبال درمان اسکولیوز نباشید چه اتفاقی می‌افتد؟
مانند سایر بیماری‌ها هرچه زودتر اسکولیوز را درمان کنید بهتر است. کسانی که انحنای خفیف ۲۰ درجه یا کمتر دارند، علائمی بیشتر از کمردرد یا خستگی با نشستن یا ایستادن طولانی تجربه نمی‌کنند. کسانی که انحنای مشخص‌تری دارند عوارض مختلفی را تجربه می‌کنند. برای کسانی که دارای انحنای ۵۰ درجه یا بیشتر در ناحیه قفسه سینه و ۴۰ درجه (و گاهی اوقات حتی کمتر) در ستون فقرات کمری هستند، اسکولیوز درمان نشده می‌تواند تعدادی از مشکلات ساختاری و عملکردی ایجاد کند. این‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- بی ثباتی ستون فقرات، که می‌تواند خطر مشکلات کمر مانند فتق دیسک، اسپوندیلولیستزی و غیره را افزایش دهد.
- دنده‌هایی که از دو طرف بیرون می‌آیند
- گوژپشت
- لنگی ناشی از اختلاف طول پا
- آسیب عصبی یا درد ناشی از تشعشع، بسته به جایی که منحنی‌های اسکولیوز پیدا شده است
- سیاتیک
- مشکل در نشستن، ایستادن یا راه رفتن
- سفتی ستون فقرات
- مشکلات قلبی ریوی (قلب و ریه).
چگونه می‌توان اسکولیوز را تشخیص داد؟
در حالی که ستون فقرات وقتی از پهلو به آن نگاه می شود دارای انحنای طبیعی است، وقتی به صورت مستقیم به آن نگاه می‌شود، نباید هیچ انحنای ظاهری داشته باشد. هر انحنایی که بیش از ۱۰ درجه باشد را می‌توان اسکولیوز در نظر گرفت. اغلب پس از مراجعه به پزشک برای کمردرد، تشخیص اسکولیوز را دریافت خواهید کرد. یک مطالعه اخیر نشان داده است که تقریباً ۴۰ درصد از نوجوانان مبتلا به اسکولیوز با کمردرد مواجه شدند. روشهای تشخیص شامل موارد زیر می‌شوند:
غربالگری
صرف نظر از وجود علائم، پزشک اطفال معمولاً در طول معاینه سالانه غربالگری اسکولیوز را انجام می‌دهد. در طول این نوع آزمایش معمول، پزشکان مراقب هرگونه عدم تقارن بین برجستگی تیغه شانه هستند. اگر ستون فقرات نرمال باشد، باید بتوانید یک خط افقی بین بالای شانه‌های خود و خطی دیگر روی کمر خود بکشید. اگر اسکولیوز داشته باشید، آن خطوط مورب خواهند شد.
معاینه بدنی
اگر غربالگری اولیه هر گونه نگرانی را ایجاد کند، پزشک بیمار را با ابزاری به نام اسکولیومتر معاینه می‌کند. در حالی که بیمار از کمر به سمت جلو خم می‌شود و زانوهایش صاف است، بالاتنه موازی با زمین است و دست‌های او آویزان است، پزشک اسکولیومتر را در بالای پشت او در ناحیه‌ای که بیشترین چرخش یا برجسته‌ترین ناحیه دنده‌ها یا کمر را نشان می‌دهد قرار می‌دهد. سپس از اسکولیومتر برای تعیین زاویه انحنا استفاده می‌کنند.
دیدگاه کاربران