کرانیوفارنژیوما تومورهای مغزی خوش خیم و نادری دوران کودکی هستند. این تومورها، معمولاً در نزدیکی غده هیپوفیز (عضوی به اندازه نخود در انتهای مغز که سایر غدد را کنترل می‌کند) و هیپوتالاموس (یک اندام مخروطی شکل کوچک که توسط اعصاب به غده هیپوفیز متصل است) یافت می‌شوند. و به سایر قسمت‌های مغز یا سایر قسمت‌های بدن گسترش نمی‌یابند. با این حال، آن‌ها ممکن است رشد کنند و بر روی قسمت‌های مجاور مغز، از جمله غده هیپوفیز، کیاسم بینایی و عصب بینایی فشار بیاورند. کرانیوفارنژیوم معمولاً در کودکان و بزرگسالان جوان رخ می‌دهد. هیچ فاکتور خطر شناخته شده‌ای برای کرانیوفارنژیوم دوران کودکی وجود ندارد. علائم کرانیوفارنژیوم دوران کودکی شامل تغییرات بینایی و رشد آهسته است. آزمایش‌هایی که سطح مغز، بینایی و هورمون را بررسی می‌کنند برای تشخیص (پیدا کردن) کرانیوفارنژیوم دوران کودکی استفاده می‌شوند. کرانیوفارنژیوم دوران کودکی ممکن است در همان جراحی تشخیص داده و برداشته شود.
کرانیوفارنژیوما معمولاً در چه سنی اتفاق می‌افتد؟
در کودکان کمتر از ۲ سال نادر است و اغلب در کودکان ۵ تا ۱۴ ساله تشخیص داده می‌شود. علت ایجاد این تومورها مشخص نیست.
کرانیوفارنژیوما چه علائمی دارد؟
علائم کرانیوفارنژیوم دوران کودکی شامل تغییرات بینایی و رشد آهسته است. این علائم و سایر علائم و نشانه‌ها ممکن است در اثر کرانیوفارنژیوم یا سایر شرایط ایجاد شوند. اگر کودک یکی از موارد زیر را داشته باشد، باید با پزشک کودک خود مشورت کنید. علائمی که در ادامه می‌آوریم از شایع‌ترین علائم این بیماری هستند. سردرد، از جمله سردرد صبحگاهی یا سردردی که پس از استفراغ از بین می‌رود، بینایی تغییر می‌کند، تهوع و استفراغ، از دست دادن تعادل یا مشکل در راه رفتن، خواب آلودگی غیرمعمول یا تغییر سطح انرژی، تغییرات در شخصیت یا رفتار، افزایش تشنگی یا ادرار، کوتاهی قد یا رشد کند، افزایش وزن و از دست دادن شنوایی.
برای تشخیص کرانیوفارنژیوما چه آزمایش‌هایی باید صورت گیرد؟
آزمایش‌هایی که سطح مغز، بینایی و هورمون را بررسی می‌کنند برای تشخیص (پیدا کردن) کرانیوفارنژیوما دوران کودکی استفاده می‌شوند. ممکن است از آزمایش‌ها و روشهای زیر استفاده شود:
معاینه فیزیکی و تاریخچه سلامت
معاینه بدن برای بررسی علائم کلی سلامت، از جمله بررسی علائم بیماری، مانند توده‌ها یا هر چیز دیگری که غیرعادی به نظر می‌رسد. تاریخچه‌ای از عادات سلامتی بیمار و بیماری‌ها و درمان‌های گذشته نیز گرفته می‌شود.
معاینه عصبی
مجموعه‌ای از سؤالات و تست‌ها برای بررسی عملکرد مغز، نخاع و اعصاب. این معاینه وضعیت ذهنی، هماهنگی و توانایی فرد برای راه رفتن عادی و میزان عملکرد ماهیچه‌ها، حواس و رفلکس‌ها را بررسی می‌کند. این ممکن است یک معاینه عصبی نیز نامیده شود.
معاینه میدان بینایی
امتحانی برای بررسی میدان دید فرد (کل ناحیه‌ای که اشیاء در آن دیده می‌شوند). این تست هم دید مرکزی (میزان دید یک فرد در هنگام نگاه مستقیم به جلو) و هم دید محیطی (میزان دید یک فرد در تمام جهات دیگر در حالی که به خیابان خیره شده است) را اندازه‌گیری می‌کند. هر گونه از دست دادن بینایی ممکن است نشانه‌ای از توموری باشد که به قسمت‌هایی از مغز که بر بینایی تأثیر می‌گذارد آسیب زده یا فشار آورده است.
سی تی اسکن
روشی که مجموعه‌ای از تصاویر دقیق از نواحی داخل بدن، از زوایای مختلف گرفته می‌شود. تصاویر توسط یک کامپیوتر متصل به دستگاه اشعه ایکس ساخته شده‌اند. یک رنگ ممکن است به داخل ورید تزریق شود یا بلعیده شود تا به اندام‌ها یا بافت‌ها کمک کند تا واضح‌تر نشان داده شوند. به این روش توموگرافی کامپیوتری یا توموگرافی محوری کامپیوتری نیز گفته می‌شود.
MRI
روشی که از آهنربا، امواج رادیویی و کامپیوتر برای تهیه مجموعه‌ای از تصاویر دقیق از نواحی داخل مغز استفاده می‌کند. ماده‌ای به نام گادولینیوم در رگ تزریق می‌شود. گادولینیوم در اطراف سلول‌های تومور جمع می‌شود بنابراین آن‌ها در تصویر روشن‌تر نشان داده می‌شوند. این روش تصویربرداری تشدید مغناطیسی هسته‌ای (NMRI) نیز نامیده می‌شود.
مطالعات شیمی خون
روشی که در آن نمونه خون برای اندازه گیری مقدار مواد خاصی که توسط اندام‌ها و بافت‌های بدن در خون آزاد می‌شود، بررسی می‌شود. مقدار غیرمعمول (بیشتر یا کمتر از حد طبیعی) یک ماده می‌تواند نشانه بیماری باشد.
مطالعات هورمونی خون
روشی که در آن نمونه خون برای اندازه گیری مقدار هورمون‌های خاصی که توسط اندام‌ها و بافت‌های بدن در خون آزاد می‌شود، بررسی می‌شود. مقدار غیرمعمول (بیشتر یا کمتر از حد طبیعی) یک ماده می‌تواند نشانه بیماری در اندام یا بافت سازنده آن باشد. به عنوان مثال، خون ممکن است برای سطوح غیرعادی هورمون محرک تیروئید (TSH) یا هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) بررسی شود. TSH و ACTH توسط غده هیپوفیز در مغز ساخته می‌شوند.
استفاده از انواع روشهای بیوپسی برای نمونه برداری
ممکن است برای نمونه برداری از بیوپسی نیز استفاده شود. در اینجا چند نمونه از روشهای بیوپسی را معرفی می‌کنیم.
بیوپسی باز: یک سوزن توخالی از طریق سوراخی در جمجمه وارد مغز می‌شود.
بیوپسی سوزنی با هدایت کامپیوتری: یک سوزن توخالی که توسط کامپیوتر هدایت می‌شود از طریق سوراخ کوچکی در جمجمه وارد مغز می‌شود.
ترانس اسفنوئیدال: ابزارها از طریق بینی و استخوان اسفنوئید (استخوان پروانه‌ای شکل در پایه جمجمه) به مغز وارد می‌شوند.
یک آسیب شناس بافت را زیر میکروسکوپ می‌بیند تا سلول‌های تومور را جستجو کند. اگر سلول‌های تومور یافت شوند، ممکن است تا آنجا که ممکن است تومور، در طول همان جراحی برداشته شود.
کرانیوفارنژیوما چگونه درمان می‌شود؟
پیش آگاهی و گزینه‌های درمانی به موارد زیر بستگی دارد:
اندازه تومور، جایی که تومور در مغز است، اینکه آیا سلول‌های توموری بعد از جراحی باقی مانده است یا خیر، سن کودک، عوارض جانبی که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها پس از درمان رخ دهد و این که آیا تومور به تازگی تشخیص داده شده است یا عود کرده است. با توجه به این اطلاعات پزشک درمان مناسب را انتخاب می‌کند. انواع جراحی که ممکن است برای برداشتن تمام توموری که با چشم قابل مشاهده است استفاده شود شامل موارد زیر است:
جراحی ترانس اسفنوئیدال:
نوعی جراحی که در آن ابزارها با عبور از برش زیر لب بالایی یا در پایین بینی بین سوراخ‌های بینی و سپس از طریق استخوان اسفنوئید (پروانه) وارد قسمتی از مغز می‌شوند. برای رسیدن به تومور در نزدیکی غده هیپوفیز و هیپوتالاموس. در جراحی ترانس اسفنوئیدال یک آندوسکوپ و کورت از طریق بینی و سینوس اسفنوئید برای برداشتن تومور وارد مغز می‌شود.
کرانیوتومی:
در کرانیوتومی سوراخی در جمجمه ایجاد می‌شود و تکه‌ای از جمجمه برای نشان دادن بخشی از مغز برداشته می‌شود. برداشتن جزئی ممکن است برای تشخیص تومور استفاده شود. همچنین می‌تواند به عنوان درمانی برای برداشتن مایع از تومورهایی که عمدتاً کیست‌های پر از مایع هستند و کاهش فشار بر روی اعصاب بینایی استفاده شود. اگر تومور نزدیک غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس باشد، برداشته نمی‌شود. این امر تعداد عوارض جانبی جدی پس از جراحی را کاهش می‌دهد.
آیا بعد از جراحی کرانیوفارنژیوم نیاز به درمان دیگری است؟
گاهی اوقات تمام تومور قابل مشاهده در جراحی برداشته می‌شود و نیازی به درمان بیشتر نیست. اما اگر بعد از جراحی تومور باقی مانده باشد، معمولاً پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های توموری باقیمانده انجام می‌شود. درمان پس از جراحی برای کاهش خطر عود سرطان، درمان کمکی نامیده می‌شود.
پرتو درمانی
پرتودرمانی نوعی درمان تومور است که از اشعه ایکس پرانرژی یا انواع دیگر پرتوها برای کشتن سلول‌های تومور یا جلوگیری از رشد آن‌ها استفاده می‌کند. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد:
- پرتودرمانی خارجی: در این پرتو درمانی از دستگاهی در خارج از بدن برای ارسال پرتو به ناحیه بدن دارای تومور استفاده می‌شود.
- پرتودرمانی داخلی: در این نوع پرتو درمانی از یک ماده رادیواکتیو استفاده می‌شود که در سوزن‌ها، دانه‌ها، سیم‌ها یا کاترهایی که مستقیماً داخل یا نزدیک تومور قرار می‌گیرند، مهر و موم شده است. نحوه انجام پرتودرمانی بستگی به نوع تومور، اینکه آیا تومور به تازگی تشخیص داده شده است یا عود کرده است و محل تشکیل تومور در مغز بستگی دارد. پرتودرمانی خارجی و داخلی برای درمان کرانیوفاری دوران کودکی نیز استفاده می‌شود.
شیمی درمانی
روشی است که در آن از داروهای ضد سرطان برای توقف رشد سلول‌های تومور، یا از طریق کشتن سلول‌ها یا جلوگیری از تقسیم آن‌ها استفاده می‌شود. شیمی درمانی داخل حفره‌ای نوعی شیمی درمانی منطقه‌ای است که داروها را مستقیماً در یک کیست حفره مانند قرار می‌دهد. شیمی درمانی نیز برای کرانیوفارنژیوما که پس از درمان استفاده می‌شود.
دیدگاه کاربران