مراقبت های بعد از عمل تومور هیپوفیز باید چگونه باشد؟

در جراحی تومور مغزی ، ابتدا نمونه هایی از بافت سرطانی مغز برداشته میشود و نمونه هایی از بافت سرطانی مغز توسط آسیب شناس برای تشخیص نوع تومور به آزمایشگاه برده میشود. البته عموما برای تشخیص در حین یک نمونه برداری،  تومور به طور کلی برداشته می شود. جراحی تومور مغزی میتواند منجر به کاهش فشار در جمجمه و بازیابی عملکردهای عصبی از دست رفته میشود. مراقبت های بعد از عمل تومور هیپوفیز نیز مانند هر جراحی دیگری اهمیت دارد. 

تومور هیپوفیز

غده هیپوفیز دارای کارکرد های مختلف است همچون قسمت های دیگر  بدن ، رشد نا به جای سلول ها در این غده باعث ایجاد تومور در این ناحیه حساس می شود. خوشبختانه اکثر تومورهای هیپوفیز غیر سرطانی است، به این معنا که این توده‌ها به بافت‌های اطراف خود و سایر نقاط مغز منتشر نمی‌شود.
جهت درمان تومور هیپوفیز به منظور کنترل یا از بین بردن تومور، از ترکیبی از روش‌های درمانی مختلف مانند دارو ، پرتودرمانی و جراحی تومور هیپوفیز استفاده می‌شود . در صورت انجام جراحی باید مراقبت های بعد از عمل تومور هیپوفیز را جدی بگیرید تا عوارض بعد از جراحی تومور هیپوفیز را کاهش بدهید .

جراحی تومور هیپوفیز چگونه انجام میشود؟

جراحی تومور هیپوفیز به دو روش قابل انجام است. 

• جراحی کرانیوتومی : در این روش جراحی جمجمه بیمار باز میشود و جراح از بالا به تومور دسترسی پیدا می کند. 
• جراحی از داخل بینی : در این روش معمولا با میکروسکوپ و یا اندوسکوپ جراح از داخل بینی وارد جمجمه شده و تومور را درمان می کند.

بعد از جراحی تومور هیپوفیز

در ساعات و روزهای اول بعد از جراحی پرستاران باید به دقت وضعیت بیمار را بررسی کنند. این موارد شامل تغییر در بینایی ، میزان ورود مایعات و ادرار توسط بدن ، موادی که از بینی خارج میشود. 
بعد از به هوش آمدن بیمار از فرد خواسته میشود که فعال باشد یعنی ابتدا بر روی صندلی بنشیند و سپس به آرامی راه برود. سپس به بیمار دستگاه اسپیرومتر تشویقی داده میشود که این دستگاه وظیفه پاکسازی شش ها را برعهده دارد و از بروز بیماری خطرناک در ذات الریه جلوگیری می کند. 

مراقبت های بعد از عمل تومور هیپوفیز

دوره نقاهت عمل تومور مغزی نیز مانند هر جراحی دیگر به عواملی مانند ناحیه عمل و سن و سلامت بیمار بستگی دارد و در هر بیمار متفاوت است اما همه بیماران باید مراقبت های بعد از عمل تومور هیپوفیز را رعایت کرده تا به نتایج مطلوب بعد از جراحی دست پیدا کنند. مراقبت ها شامل :

• کنترل و بررسی مایعات خروجی از بینی : مایعات خروجی از بینی باید مورد بررسی قرار بگیرد. برای جمع آوری مایعات از بینی فرد از پوششی خاص برای جلوی بینی بیمار استفاده میشود. بیمار نباید تا چند هفته پس از انجام این نوع عمل جراحی بینی خود را تخلیه کند. همین کار به ناحیه مورد جراحی فرد امکان بهبود یافتن را می دهد.
• حالت تهوع : ممکن است فرد بعد از جراحی هیپوفیز حالت تهوع داشته باشد. علت آن نیز این است که خون مربوط به ناحیه خاصی که تحت عمل جراحی قرار گرفته است از طریق بینی و گلو وارد شکم بیمار شده و منجر به حالت تهوع در فرد میشود. فرد باید داروهای ضد تهوع مصرف کند. 
• مصرف مایعات : بیمار می تواند بلافاصله بعد از به هوش آمدن مصرف مایعات را آغاز کند. در صورتی که فرد با نوشیدن و تخلیه مایعات و آب مشکلی نداشته باشد می تواند غذا خوردن را نیز به تدریج آغاز کند. بهتر است تا چند روز بعد از جراحی فرد غذاهای نرم مصرف کند.
• بخیه هایی که دو بخش مختلف از ناحیه جراحی را به هم متصل می کنند با گذر زمان از بین خواهند رفت. نیازی نیست که توسط پزشک برداشته شوند.
• پانسمان‌های روی زخم باید به صورت روزانه تعویض شود (درباره این که آیا اجازه تعویض پانسمان را در خانه دارید یا خیر حتماً با پزشک معالج خود صحبت کنید)
• در حدود ۲ تا ۳ هفته پس از عمل، به دلیل التهابات و تورم در مجرای بینی ممکن است تنفس از طریق بینی امکان پذیر نباشد و در چن روز اول احتمال مشاهده خون در بینی وجود دارد و در صورت مشاهده خون نباید بینی را با شدت تخلیه کرد.
• از بلند کردن اجسام سنگین در هفته اول به شدت بپرهیزید زیرا احتمال خونریزی وجود دارد.
• دارو های تجویزی جراح مغز و اعصاب معالج خود را به موقع مصرف کنید و برای معاینات بعد از جراحی و انجام آزمایشات لازم به طور منظم به پزشک مراجعه کنید.
• در مورد زمان مناسب برای حمام رفتن با پزشک مشورت کنید. پزشک معالج احتمالا بعد از یک هفته پس از جراحی اجازه حمام به بیمار می‌دهد.
• بسیاری از بیماران که تحت عمل جراحی تومور مغز قرار گرفته اند تا مدتی نیاز به حمایت برای انجام فعالیت های روزانه دارند. ضمن توصیه به شروع هر چه زودتر فعالیت های معمول از جمله قدم زدن، بهتر است حداقل به مدت یک هفته بیمار فقط کارهای ضروری خود را با حمایت یکی از همراهان انجام دهد.
• سردرد بعد از جراحی تومور هیپوفیز : بعد از جراحی بیماران ممکن است تا چند روز بعد از عمل جراحی احساس سردرد و ناراحتی در خود احساس کنند. برای بهبود سردرد فرد میتواند داروهایی مانند تیلنول با کودئین، مورفین یا ویکودین را مصرف کند. 
• ممکن است یک محلول نمکی به بیماران داده شود تا به مدت ۲ تا ۳ هفته، روزانه ۴ بار آن را به درون هر سوراخ بینی خود اسپری کنند. این کار میتواند به رطوبت بینی و جلوگیری از خونریزی و ترک برداشتن کمک کند. همچنین محلول های نمکی در بهبود هر چه سریعتر زخم ها نیز کارساز هستند.
• بعد از جراحی بیمار میتواند دوباره داروهای خود را از سر بگیرد. عموما بیماران داروی هیدروکورتیزون (کورتف) داده می شود که در واقع یک هورمون استروید است. از این هورمون برای جایگزین شدن آن با کوریزول که توسط غدد فوق کلیوی تولید می شود استفاده خواهد شد. چرا که تولید این ماده معمولا پس از عمل جراحی کاهش می یابد. مگر اینکه پزشک متوجه شود که این هورمون در بدن فرد کم شده است، مصرف  استروید تا ۱ هفته بعد از جراحی متوقف خواهد شد. 
• بهتر است بیماران ۱ الی ۲ روز بعد از جراحی در خانه بمانند. 
• در صورتی که بیمار احساس تشنگی می کند باید مایعات زیادی مصرف کند. 
• بعد از جراحی تومور هیپوفیز فرد ممکن است در دهان خود یک طعم شور را احساس کند و یا در پشت گلوی خود حس تخلیه آب را تجربه کنید.
• اگر بیماری از شرایط خود مطمئن نیست و نگرانی هایی دارد باید حتما با پزشک خود تماس گرفته و علائمش را به وی اطلاع دهد. این شرایط اگر به خوبی درمان نشود می تواند منجر به بروز عفونت در اطراف مغز (منینگیتیس) شود.
• اگر برای بیمار داروی کورتف (Cortef) تجویز شده ، بیمار باید تا زمانی که پزشک از آن ها خواسته، مصرف این دارو را ادامه دهد. اگر ناگهان مصرف آن را قطع کنید ممکن است علائمی مانند حالت تهوع ، سر درد و درد عمومی در بدن مثل بیماری آنفولانزا یا خستگی را تجربه کنید. با این حال اگر بیماران با کاهش دادن میزان هیدروکورتزون مصرفی علائم ذکر شده را احساس کردند؛ باید حتما تغییراتی را در تقویم مصرفی خود ایجاد کنند که این کار نیز در مشورت با پزشک انجام می شود.
• ۳ ماه بعد از عمل جراحی هیپوفیز، معمولا از آزمایش MRI برای بررسی نواحی مورد نظر استفاده می شود.
• ادرار زیاد بعد از عمل جراحی هیپوفیز : بعد از جراحی هیپوفیز ممکن است منجر به تداخل در عملکرد موقت در غده هیپوفیز و تداخل در عملکرد دائم آن شود و ناحیه خلفی هیپوفیز آسیب موقت یا کامل ببیند. آسیب های ایجاد شده میتواند در افزایش و کاهش میزان ادرار تاثیر بگذارد. به همین علت باید جراحی و پس از جراحی مرتبا حجم و چگالی ادرار، و میزان سدیم و پتاسیم ادرار و خون اندازه گیری شود.