پرولاکتین بالا چیست و چه بیماری‌هایی ایجاد می‌کند؟

 پرولاکتین بالا یکی از اختلالات هورمونی است که باید پیگیری شود چرا که قادر است برخی ازبیماری‌ها در بدن ایجاد کند. پرولاکتین، هورمونی از غده هیپوفیز است که از نظر فیزیولوژیکی به طور قابل‌توجهی پایان بارداری افزایش می‌یابد که پس از تولد منجر به تولید شیر می‌شود. اهمیت فیزیولوژیکی پرولاکتین در مردان نامشخص است. بااین‌حال، پرولاکتین زمانی  آسیب شناسی (پاتولوژیک) می‌شود که پرولاکتین افزایش یابد (هیپرپرولاکتینمی). هیپرپرولاکتینمی یا ناشی از تومورهای خوش‌خیم کوچک غده هیپوفیز است که پرولاکتینوما نیز نامیده می‌شود، یا به‌عنوان عارضه جانبی برخی داروها، به‌ویژه داروهای روان‌گردان رخ می‌دهد.

وقتی صحبت از پرولاکتینوما می‌شود، بین میکروپرولاکتینوم‌‎ها (اندازه کمتر از ۱ سانتی‌متر) و ماکروپرولاکتینوما تمایز قائل می‌شوند. (اندازه بیش از ۱ سانتی‌متر)، اولی بسیار رایج‌تر است. هیپرپرولاکتینمی اغلب ناشی از دارو است که از عوارض جانبی سایر داروها است. افزایش پرولاکتین تقریباً همیشه با کمبود تستوسترون (هیپوگنادیسم) همراه است و منجر به اختلال میل جنسی و اختلال نعوظ در مردان می‌شود که دومی نیز در نتیجه اختلال عملکرد بافت نعوظ مستقیم است. افزایش پرولاکتین همچنین می‌تواند علت اختلالات باروری مردانه و زنانه (ناباروری) باشد. پرولاکتین بالا  را می‌توان به طور قابل‌اطمینانی با قرص‌ها (مهارکننده‌های پرولاکتین) کاهش داد که معمولاً باید مادام‌العمر تجویز شوند.

سطح طبیعی پرولاکتین چقدر است؟

به‌طورکلی سطح طبیعی پرولاکتین عبارت است از:

• مردان: ۲ تا ۱۸ نانوگرم در میلی‌لیتر (ng/mL)
• زنان غیر باردار: ۲ تا ۲۹ نانوگرم در میلی‌لیتر
• زنان باردار: ۱۰ تا ۲۰۹ نانوگرم در میلی‌لیتر

سطح پرولاکتین به‌ندرت خیلی پایین است. افزایش سطح پرولاکتین بسیار شایع‌تر است. سطح پرولاکتین اگر بالاتر از ۳. الی ۲۳.۲ میکروگرم در لیتر در خون یک زن غیر باردار باشد، پرولاکتین بالا حساب می‌شود. سطح پرولاکتین در سه‌ماهه اول بالاتر از ۷۵ میکروگرم در لیتر است. در سه‌ماهه دوم و سوم، سطح طبیعی پرولاکتین دوباره به طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد و به ترتیب تا ۱۵۰ میکروگرم در لیتر و ۳۰۰ میکروگرم در لیتر می‌رسد. تمام مقادیر بالاتر از این به‌عنوان مقادیر پرولاکتین بالا گفته می‌شود و می‌تواند عواقب منفی داشته باشد.

پرولاکتین بالا در زنان

پرولاکتین نقش مهمی در سلامت باروری  زنان دارد و سطح پرولاکتین خون در دوران بارداری و شیردهی افزایش می‌یابد. در زنان باردار، این هورمون مسئول تضمین رشد و توسعه غدد پستانی است. همچنین سلول‌های غدد پستانی را برای تولید شیر تحریک می‌کند. هنگامی که نوزاد نوک پستان را می‌مکد، سلول‌های ماهیچه‌ای کوچک غده پستانی را تحریک می‌کند تا شیر خارج شود.

در دوران شیردهی، سطح بالای پرولاکتین می‌تواند تخمک‌گذاری را سرکوب کند و در نتیجه از بارداری جدید در دوران شیردهی جلوگیری کند. بااین‌حال، عامل تعیین‌کننده در اینجا این است که کودک چقدر و برای چه مدت از شیر مادر تغذیه می‌کند. شیردهی به‌هیچ‌وجه روش قابل‌اعتمادی برای پیشگیری از بارداری نیست.

پرولاکتین بالا در مردان

واقعیت این است که مردان به‌طورکلی غلظت سرمی پرولاکتین کمتری نسبت به زنان دارند. بااین‌وجود، به نظر می‌رسد این هورمون دارای یک اثر محافظت‌کننده عصبی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) (Grggcetal) است. می‌توان فرض کرد که پرولاکتین از رشد نورون‌های جدید (عصب‌زایی) حمایت می‌کند. همچنین دارای اثر ضد استرس و ضد اضطراب (Torner L) است. این اثرات فیزیولوژیکی مثبت تنها زمانی قابل‌مشاهده است که سطح پرولاکتین خون در سطح نرمال باشد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که پرولاکتین همچنین به آماده‌سازی مردان برای نقش والدینی کمک می‌کند. مطالعات علمی نشان می‌دهد که در مردان با سطح پرولاکتین بالا، تمایل به مراقبت از فرزندانشان وجود دارد.

شایع‌ترین علل دائمی پرولاکتین بالا

برخی از علائم مرتبط با پرولاکتین بالا وجود دارد. بااین‌حال، فقط به این دلیل که شما هر یک از علائم زیر را دارید به این معنی نیست که پرولاکتین باعث ایجاد آن می‌شود. برای اینکه واقعاً مطمئن شوید، تنها چیزی که به شما کمک می‌کند آزمایش خون است.

یکی از شایع‌ترین دلایل آزمایش خون سیکل نامنظم یا عدم تخمک‌گذاری  در زنان است. این علامت به‌ویژه برای زنانی که می‌خواهند بچه‌دار شوند می‌تواند استرس‌زا باشد. یکی دیگر از اثرات رایج افزایش مقدارپرولاکتین می‌تواند شیردهی خارج از  فرایند شیردهی یا مکش نوزاد باشد. علاوه بر این، در موارد نادر، ممکن است افزایش موهای بدن وجود داشته باشد.

 پرولاکتین بالا ناشی از دارو:

یعنی به‌عنوان یک عارضه جانبی داروها: آنتاگونیست‌های دوپامین (فنوتیازین ها، بوتیروفنون ها)، متوکلوپرامید، سولپیراید، رزرپین، آنتاگونیست‌های H2 (سایمتیدین)، مواد افیونی، استروژن‌ها، سیپروترون استات.

• کم‌کاری تیروئید (TRH ↑)
• سیروز کبدی (اختلال انتقال‌دهنده‌های عصبی)
• نارسایی کلیه
• ترشح پرولاکتین نابجا (کلسیم برونش، هایپرنفروم)
• استرس

سوءظن به تیروئید کم‌کار می‌تواند بر اساس علائم زیر بیان شود:

• افزایش وزن
• نبض کند شده
• حساسیت به سرما
• پوست خشک
• کمبود درایو
• افزایش نیاز به خواب
• مشکل در تمرکز
• حساسیت به سرما
• یبوست (یبوست)
• صدای خشن
• اختلالات تیروئید

اختلالات جنسی:

میل جنسی کم، ناتوانی جنسی

اختلالات باروری:

1.  بیماری‌هایی مانند اولیگو / آزواسپرمی
2. ژنیکوماستی، لاکتوره (نادر)
3. نارسایی هیپوفیز قدامی (در ماکروپرولاکتینوما) با اختلالات هورمون

علائم روانی:

• اضطراب، افسردگی
• سردرد (با ماکروپرولاکتینوما)
• ازدست‌دادن میدان بینایی (در ماکروپرولاکتینوما: آسیب به عصب بینایی)
• سندرم سینوسی کاورنوز
• علائم هایپر پرولاکتینمی

به‌طورکلی، تغییرات قاعدگی رخ می‌دهد، از تغییر در ریتم طبیعی تا عدم وجود کامل قاعدگی که می‌تواند با ترشح شیر از طریق غدد پستانی همراه باشد.

سایر علائم مرتبطی که ممکن است تجربه کنید عبارت‌اند از: سردرد، کاهش میل جنسی، هیرسوتیسم، یا موهای زائد بدن، به‌ویژه با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، مشکل در بارداری، یا سقط مکرر.

پرولاکتینوما در زنان یائسه:

در زنان یائسه، پرولاکتینوما هیچ علامتی نشان نمی‌دهد. این به این دلیل است که پرولاکتین دیگر نمی‌تواند بر چرخه تأثیر بگذارد. زنان مبتلا فقط زمانی متوجه پرولاکتینوما می‌شوند که به حدی بزرگ شده باشد.

که بافت مجاور را تحت‌تأثیر قرار دهد و در نتیجه باعث سردرد یا اختلالات بینایی شود. بااین‌حال، اگر سر با روش تصویربرداری توموگرافی رزونانس مغناطیسی  به دلیل دیگری بررسی شود، کاملاً تصادفی نیز قابل کشف است.

پرولاکتینوما در مردان:

در مردان نیز، پرولاکتینوما باعث ایجاد سطح پرولاکتین بسیار بالا می‌شود و غدد جنسی، در این مورد بیضه‌ها را مهار می‌کند. در نتیجه، آنها اسپرم و تستوسترون کمتری تولید می‌کنند که مهم‌ترین هورمون جنسی در مردان است. علائم معمولی عبارت‌اند از: ازدست‌دادن میل جنسی، ناتوانی جنسی، ناباروری و بی‌حالی.

اختلالات قدرت و کاهش میل جنسی اولین علائم اولیه پرولاکتینوما هستند. در برخی موارد، بزرگ‌شدن سینه (ژنیکوماستی) و جریان خودبه‌خود شیر (گالاکتوره) نیز ممکن است رخ دهد. بااین‌حال، این بیشتر در زنان دیده می‌شود، زیرا غدد پستانی مردان نسبت به پرولاکتین حساسیت کمتری دارند.

اگر پرولاکتینوما برای مدت طولانی وجود داشته باشد، توده عضلانی کاهش می‌یابد. رشد موهای ناحیه تناسلی و ریش نیز ممکن است کاهش یابد. همانند زنان، توده استخوانی در مردان نیز کاهش می‌یابد. پرولاکتینومای طولانی‌مدت می‌تواند منجر به پوکی‌استخوان شود.

ماکروپرولاکتینوما علائم دیگری ایجاد می‌کند:

اگر پرولاکتینوم بزرگ‌تر از یک سانتی‌متر شود و در نتیجه به ماکروآدنوم تبدیل شود، می‌تواند بر ساختارهای مجاور مغز فشار بیاورد. اغلب عصب بینایی تحت‌فشار قرار می‌گیرد که منجر به اختلالات بینایی می‌شود. بیشتر افراد مبتلا دارای نقص میدان بینایی دوطرفه هستند. بااین‌حال، در برخی موارد، تنها یک‌چشم ممکن است تحت‌تأثیر قرار گیرد.

فشاری که پرولاکتینوما بر غده هیپوفیز وارد می‌کند می‌تواند بر تولید هورمون‌های دیگر در غده مانند هورمون‌های غده تیروئید یا قشر آدرنال تأثیر بگذارد. این منجر به این واقعیت می‌شود که عملکرد اندام‌های مربوطه کاهش می‌یابد.

فشار تومور بر ساختارهای مغز نیز می‌تواند باعث سردرد شود.

تشخیص پرولاکتین بالا

برای تشخیص پرولاکتین بالا پزشک آزمایشات زیر را توصیه خواهد کرد. 

آزمایشات :

 اگر در معاینات فقط یک‌بار پرولاکتین افزایش یابد اما طبیعی باشد، افزایش یکباره بیشتر به دلیل عوامل استرس‌زا در اولین جلسه مشاوره با پزشک است. اگر پرولاکتین سرم به طور مکرر بدون علائم بالینی مرتبط افزایش یابد، هیپرپرولاکتینمی آزمایشگاهی نیز می‌تواند توسط یک به‌اصطلاح ماکروپرولاکتین ایجاد شود. اینها پرولاکتین های بیولوژیکی غیرفعال با وزن مولکولی بسیار بالا هستند که با بررسی‌های کروماتوگرافی یا با رسوب (رسوب) ماکرومولکول با پلی اتیلن گلیکول قابل تشخیص هستند.

در صورت افزایش پرولاکتین، سایر هورمون‌های هیپوفیز مانند TSH، ACTH، FSH، LH و کورتیزول نیز باید تعیین شود.

 توموگرافی رزونانس مغناطیسی توموگرافی رزونانس مغناطیسی و توموگرافی کامپیوتری CT :

انتخابی برای بررسی هیپرپرولاکتینمی پایدار، توموگرافی با رزونانس مغناطیسی است که می‌تواند به طور قابل‌اعتماد میکروپرولاکتینوم در اندازه ۰.۳-۰.۴ سانتی‌متر را با بالا مناسب تشخیص دهد. فناوری بررسی وضوح توموگرافی کامپیوتری معمولاً فقط قادر به تشخیص ماکروپرولاکتینوم های بیش از ۱ سانتی‌متر است. معاینات اشعه ایکس جمجمه که بسیاری از پزشکان اغلب به دلیل ناآگاهی نسبت به افزایش پرولاکتین انجام می‌دهند، اکنون باید منسوخ تلقی شوند.

تشخیص هیپرپرولاکتینمی:

در صورت مشکوک بودن به پرولاکتین اضافی، بدون توجه به‌روز سیکل قاعدگی، باید آزمایش خون برای تعیین سطح پرولاکتین انجام شود. توصیه می‌شود این کار را در صبح و در حالت استراحت انجام دهید و از موقعیت های استرس‌زا که می‌تواند سطح را بالا ببرد اجتناب کنید. اگر مقدار بالا باشد، باید حداقل با یک نمونه دوم تأیید شود.

درصورتیکه سطوح بالای پرولاکتین تأیید شود، باید حاملگی، استفاده از داروهایی که پرولاکتین را افزایش می‌دهند، کم‌کاری تیروئید و/یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک را رد کنیم.

اگر پس از رد کردن همه علل احتمالی، افزایش پرولاکتین قابل‌توجه باشد و نتوانیم توضیحی بیابیم، تشدید مغناطیسی غده هیپوفیز برای ارزیابی وجود آدنوم هیپوفیز که پرولاکتین را تولید می‌کند، انجام می‌شود.

دلایل افزایش بیش از حد پرولاکتین چیست؟

به مقدار زیاد پرولاکتین کم‌خونی هیپرپرولاکتین نیز گفته می‌شود. یکی از شایع‌ترین دلایل به‌اصطلاح پرولاکتینوما است، یعنی تومورهایی در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس که خود هورمون تولید می‌کند. این منجر به افزایش سطح در خون می‌شود. در مورد چنین توموری، مهم است که در ابتدا آرامش خود را حفظ کنید – خوش‌خیم است و معمولاً می‌توان به راحتی با یک روش جراحی برداشت.

علاوه بر تومور که اغلب رخ می‌دهد، دلایل دیگری نیز می‌تواند برای افزایش ارزش پرولاکتین وجود داشته باشد. گاهی اوقات علت، هورمون دیگری است که بر تولید پرولاکتین تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان‌مثال، این موارد شامل کمبود دوپامین یا افزایش سطح تستوسترون است.

بسیاری از زنان همچنین سطح پرولاکتین را با تیروئید کم‌کار مرتبط می‌دانند. کم‌کاری تیروئید در واقع اغلب باعث افزایش برخی از هورمون‌ها می‌شود و همچنین می‌تواند در اینجا محرک باشد.

بدن تعادل هورمونی بسیار پیچیده است و بسیاری از علل احتمالی دیگر، مانند استفاده از داروهای فشارخون بالا و سایر داروها وجود دارد؛ بنابراین، تنها پزشک شما می‌تواند با کمک آزمایشات و با درنظرگرفتن سابقه پزشکی شما تشخیص واضحی بدهد.

قبل از انجام لقاح مصنوعی، پزشک باید بررسی کند که آیا تومور یا هر دلیل دیگری برای افزایش پرولاکتین وجود دارد یا خیر.

علل پرولاکتینوما

پرولاکتینوما از سلول‌های تغییریافته در غده هیپوفیز، یک غده هورمونی درست در زیر مغز تشکیل شده است. به طور دقیق‌تر، پرولاکتینوما از سلول‌های غده هیپوفیز قدامی (آدنوهیپوفیز) ایجاد می‌شود. غده هیپوفیز دارای سلول‌های مختلفی است که هورمون‌های مختلفی تولید می‌کنند. سلول‌های به‌اصطلاح لاکتوتروفیک هورمون پرولاکتین را تولید می‌کنند. پرولاکتینوما زمانی رخ می‌دهد که یک سلول لاکتوتروف جهش‌یافته و شروع به تقسیم غیرقابل‌کنترل می‌کند. این در نهایت باعث ایجاد توده بزرگی از سلول‌های تغییریافته می‌شود که همگی پرولاکتین تولید می‌کنند و سطح پرولاکتین افزایش می‌یابد. حدود ۱۰ درصد علاوه بر پرولاکتین، هورمون رشد نیز تولید می‌کنند. معمولاً پرولاکتینوما بدون علت ظاهری ایجاد می‌شود. در موارد نادر به‌عنوان بخشی از یک بیماری ارثی، نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد نوع ۱ (MEN 1) ایجاد می‌شود.

علل پرولاکتین بالا در زنان:

اختلالات سیکل قاعدگی، هیپرپرولاکتینمی (افزایش سطح هورمون شیرده پرولاکتین در خون)

پرولاکتین در غده هیپوفیز تشکیل می‌شود. معمولاً در دوران شیردهی به طور فزاینده‌ای تولید می‌شود و سپس از تولید شیر پشتیبانی می‌کند. در هیپرپرولاکتینمی، پرولاکتین خارج از شیردهی تشکیل می‌شود.

در ۷۰ درصد موارد، تولید شیر در پستان مشاهده می‌شود که همیشه خودبه‌خود نیست، اما اغلب تنها زمانی که سینه مالش داده می‌شود، قابل تشخیص است. افزایش هورمون‌های مردانه نیز می‌تواند با افزایش سطح پرولاکتین مرتبط باشد. ازیک‌طرف، این به دلیل سطح پایین هورمون‌های زنانه در خون به دلیل عدم تخمک‌گذاری است. از سوی دیگر، تحریک تولید هورمون‌های مردانه در غدد فوق‌کلیوی به دلیل افزایش سطح پرولاکتین در خون می‌تواند علت آن باشد.

علاوه بر این، کم‌کاری تیروئید یکی از علل شایع هیپرپرولاکتینمی است. علاوه بر این، دلایل دیگری برای افزایش سطح پرولاکتین شناخته شده است: این یک هورمون استرس شناخته شده است که تحت استرس فیزیکی یا احساسی افزایش می‌یابد. همچنین تعدادی از داروها وجود دارند که می‌توانند پرولاکتین را افزایش دهند.

هیپرپرولاکتینمی: پرولاکتین بالا یا اضافی در باروری

پرولاکتین هورمون تولید شده در غده هیپوفیز است، و اگرچه آن بخشی از چرخه هورمون استرس است، آن را برای تحریک وظیفه توسعه از غدد پستانی در دوران بارداری و تولید شیر پس از تولد.

افزایش نامناسب در سطح پرولاکتین، شناخته شده به‌عنوان هیپرپرولاکتینمی، منجر به تغییر در چرخه قاعدگی، چرخه مهار تخمک‌گذاری، نازایی و ترشح شیر از غدد پستان در زنانی که باردار نیستند و یا تغذیه با شیر مادر یک کودک است.

علل هایپر پرولاکتینمی:

موقعیت های فیزیولوژیکی: بی‌خوابی، استرس، ورزش بیش از حد، دستکاری غدد پستانی.

بیماری‌ها: کم‌کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و غیره.

برخی از داروها، مانند داروهایی که برای جلوگیری از استفراغ و حالت تهوع استفاده می‌شود.

به‌ندرت تومورهای هیپوفیز پرولاکتینوما نامیده می‌شوند که در بیشتر موارد با دارو قابل‌کنترل هستند.

علل پرولاکتین بالا در مردان:

ماکروپرولاکتین

در اینجا به نظر می‌رسد که سطح سرمی پرولاکتین بیماران افزایش‌یافته است. اما در نهایت مولکول پرولاکتین به دلیل یک  نقص  بزرگ می‌شود که با انجام آزمایش ریشه یابی می‌شود.

کم‌کاری تیروئید

هیپرپرولاکتینمی می‌تواند ناشی از کم‌کاری تیروئید (تیروئید کم‌کار) باشد. در سالهای گذشته موارد هورمون‌های تیروئید (T 3 ) و تیروکسین (T 4 ) در اینجا کاهش می‌یابد.

تومورهای هیپوفیز

به‌عنوان یک قاعده، تومورهای هیپوفیز به‌اصطلاح آدنوم هستند، یعنی بزرگ‌شدن خوش‌خیم. سپس در اینجا پرولاکتین بیشتری تولید می‌شود. علائم شایع عبارت‌اند از سردرد، حالت تهوع، استفراغ، اما همچنین اختلال در بینایی. در این زمینه، لازم به ذکر است که تومورهایی که هورمون‌های رشد را افزایش می‌دهند، اغلب منجر به افزایش ترشح پرولاکتین می‌شوند. سپس تومورهای هیپوفیز بسته به میزان بالا بودن مقادیر پرولاکتین و تشخیص درمان می‌شوند.

اختلالات خودایمنی

اختلالات خودایمنی نیز می‌تواند منجر به افزایش سطح پرولاکتین شود. گاهی اوقات شما خوش‌شانس هستید و علائم از بین می‌روند – و این اختلال خود را تنظیم می‌کند.

ارگاسم

ارگاسم همچنین می‌تواند منجر به افزایش قابل‌توجه سطح پرولاکتین در خون شود. اتفاقاً هم در مردان و هم در زنان این اتفاق می‌افتد. اما این مقادیر معمولاً دوباره به‌سرعت سقوط می‌کنند و معمولاً تأثیر منفی ندارند.

مواد مخدر ناشی از

برخی از داروها می‌توانند باعث افزایش سطح پرولاکتین شوند. به‌عنوان‌مثال، داروهای ضد استفراغ (مواد ضد تهوع و استفراغ) ، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، داروهای مسدودکننده انتخابی گیرنده سروتونین، مواد افیونی، و همچنین برخی از داروهایی که برای کاهش فشارخون استفاده می‌شوند.

افزایش سطح استرادیول

استرادیول یک هورمون زنانه است که می‌تواند سطح پرولاکتین را در خون افزایش دهد.

بافت متفاوت

پرولاکتین در بدن می‌تواند بافت‌های دیگر را نیز تولید کند. مثال: سنتز پرولاکتین را می‌توان به‌صورت موضعی با تحریک نوک پستان افزایش داد .

عوامل دیگری که در افزایش سطح پرولاکتین نقش دارند:

فهرست طولانی از عواملی که می‌توانند سطوح بالای پرولاکتین را افزایش دهند، شامل عوامل احساسی نیز می‌شود. فقط گوش‌دادن به موسیقی یا تماشای فیلم‌هایی که حال و هوا را پایین می‌آورد می‌تواند کافی باشد. اما بیماری‌هایی مانند نارسایی مزمن کلیه یا سیروز کبدی نیز می‌تواند علت باشد. درهرصورت، شروع اقدامات درمانی پس از تشخیص مناسب منطقی است.

علل نادر افزایش شدید سطح پرولاکتین:

از دلایل دیگر و بسیار نادرتر برای سطوح عمدتاً بسیار بالای پرولاکتین می‌تواند گره‌های خوش‌خیم غده هیپوفیز (پرولاکتینوم) باشد که بدون پاسخ به عوامل بازدارنده (پرولاکتینوم یا آدنوم خودگردان) پرولاکتین تولید می‌کند. در نهایت، این گره ها معمولاً ارزش بیماری واقعی ندارند. بااین‌حال، اندازه آنها می‌تواند افزایش یابد و گاهی اوقات به دلیل فشار روی عصب بینایی، به ناهنجاری‌هایی در هنگام بررسی میدان بینایی منجر شود. تومورهای خوش‌خیم دیگر نیز می‌توانند باعث هیپرپرولاکتینمی شوند، اگرچه خود هورمون تولید نمی‌کنند. این تومورها با اعمال فشار بر ساقه هیپوفیز، جریان خون به غده هیپوفیز را مسدود می‌کنند.تعدادی از داروها وجود دارند که می‌توانند تولید پرولاکتین را کاهش دهند. تشخیص، درمان و نظارت بر درمان در ساعات مشاوره کلینیک زنان انجام می‌شود.

درمان پرولاکتین بالا به چه صورت است؟

درمان ارتباط مستقیم با علت ایجاد پرولاکتین بالا دارد

درمان‌هایپرپرولاکتینمی و باروری:

اگر علت شناخته شده‌ای مانند دارو، کم‌کاری تیروئید و غیره داریم، باید باهدف عادی‌سازی سطح پرولاکتین و در نتیجه بازیابی ظرفیت تولیدمثل، علت را درمان کنیم.

در شرایط دیگر (از جمله تومورهای هیپوفیز)، درمان شامل داروهای خوراکی مانند کاب رگ و لین است که به عادی‌سازی سطح پرولاکتین کمک می‌کند و در نتیجه چرخه های قاعدگی تخمدان را برمی‌گرداند که ترشح شیر را از غدد پستانی نیز حذف می‌کند. اگر ریکاوری سیکل قاعدگی کافی نباشد، از روش کمک باروری استفاده می‌کنیم که مناسب‌ترین روش برای این مورد است. در تشخیص، تعیین مقدار TSH در پیش‌زمینه است. TSH توسط غده هیپوفیز برای تحریک تولید هورمون‌های تیروئید ترشح می‌شود. اگر عرضه هورمون تیروئید کافی نباشد، سطح TSH براین‌اساس افزایش می‌یابد تا غده تیروئید برای تولید هورمون‌های بیشتر تحریک شود. اگر سطح TSH طبیعی باشد، می‌توان فرض کرد که غده تیروئید به طور دائم کم‌کار نیست.

بااین‌حال، کم‌کاری تیروئید نهفته نیز وجود دارد که می‌تواند با مقادیر TSH که در حد مرزی یا در محدوده طبیعی بالاتر هستند همراه باشد. علائمی که در بالا توضیح داده شد معمولاً وجود ندارند، خود هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) هنوز در محدوده طبیعی هستند. معمولاً چنین یافته‌ای بی‌ربط است. بااین‌حال، در مورد بیماران باروری، این می‌تواند بلوغ سلول تخمک را مختل کند، حداقل به دلیل تأثیر مستقیم بر تعادل پرولاکتین. اگر می‌خواهید بچه‌دار شوید، چنین یافته مرزی باید اصلاح شود. هدف باید مقادیر TSH زیر ۲ باشد، بهتر است در حدود ۱ mU/l باشد. برای رد یک بیماری خودایمنی غده تیروئید (تیروئیدیت هاشیموتو)، آنتی‌بادی‌های تیروئید باید در مورد کم‌کاری تیروئید نهفته تعیین شود.

سطوح پایین TSH و افزایش هورمون‌های تیروئید شواهدی از پرکاری تیروئید است. اغلب توسط گره‌های مستقل کار می‌کنند (تنظیم نشده) یا بیماری‌های ایمنی با آنتی‌بادی‌های تیروئید ایجاد می‌شود. اینها همچنین می‌توانند تأثیر پایداری بر بقیه تعادل هورمونی و همچنین بر بلوغ تخمک داشته باشند.

پرولاکتینوما:

هر پرولاکتینومی نیاز به درمان ندارد. اگر بسیار بزرگ است یا علائم ایجاد می‌کند، درمان توصیه می‌شود. در مورد پرولاکتینومای کوچک که هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهند، می‌توان از درمان نیز صرف‌نظر کرد. پزشک و بیمار باهم کار خواهند کرد تا مزایا و خطرات گزینه‌های درمانی را بسنجید.

دارو:

اگر درمان لازم باشد، پرولاکتینوما معمولاً به تجویز آگونیست‌های دوپامین خیلی خوب پاسخ می‌دهد. اینها داروهایی هستند که تأثیری مشابه با ماده پیام‌رسان خود دوپامین در بدن دارند. به‌این‌ترتیب، آگونیست‌های دوپامین می‌توانند سطح پرولاکتین را کاهش داده و پرولاکتینوما را کوچک کنند یا حتی آن را به طور کامل ناپدید کنند.

معمولاً حدود دو تا سه هفته طول می‌کشد تا سطح پرولاکتین شما کاهش یابد. بااین‌حال، پرولاکتینوما معمولاً چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد تا کوچک شود. اگر تومور بر میدان بینایی تأثیر بگذارد، اختلال بینایی معمولاً چند روز پس از شروع درمان بهبود می‌یابد.

آگونیست‌های دوپامین معمولاً باید برای چند سال مصرف شوند. سطح پرولاکتین در این مدت به طور مداوم کنترل می‌شود. آگونیست‌های دوپامین مانند موارد زیر ممکن است برای پرولاکتینوما تجویز شود:

بروموکریپتین

بروموکریپتین حدود ۳۰ سال است که برای درمان پرولاکتینوما استفاده می‌شود. دو بار در روز مصرف می‌شود و با کاهش سریع سطح پرولاکتین بسیار مؤثر عمل می‌کند. بااین‌حال، بروموکریپتین می‌تواند عوارض جانبی زیادی ایجاد کند: افراد از سرگیجه، حالت تهوع و گرفتگی بینی شکایت دارند. بااین‌حال، بسیاری از عوارض جانبی با مصرف دارو قبل از غذا یا قبل از خواب قابل پیشگیری است.

کابرگو لین

کاب رگ و لین فقط یک یا دو بار در هفته مصرف می‌شود و عوارض جانبی کمتری ایجاد می‌کند. این می‌تواند سطح پرولاکتین را تا حدود ۹۰ درصد کاهش دهد و بنابراین درمان انتخابی است. بااین‌حال، برای زنانی که قصد بارداری دارند توصیه نمی‌شود.

درمان دارویی در دوران بارداری:

در دوران بارداری، اندازه غده هیپوفیز دوبرابر می‌شود تا پرولاکتین بیشتری تولید کند. این هورمون برای تولید شیر مهم است. این  امر می‌تواند به‌ویژه برای زنان مبتلا به ماکروپرولاکتینوما خطرناک باشد؛ بنابراین، هرکسی که پرولاکتینوما دارد و مایل به بچه‌دار شدن است، باید قبل از بارداری با یک متخصص غدد در مورد درمان صحبت کند. از جمله موارد زیر باید توضیح داده شود:

چه زمانی باید درمان با آگونیست دوپامین متوقف شود؟

خطر رشد پرولاکتینوما در دوران بارداری چقدر است؟

در صورت رشد مجدد پرولاکتینوما چه گزینه‌های درمانی وجود دارد؟

آیا می‌توانم بعد از آن به کودکم شیر دهم؟

اگر در دوران بارداری مشکلات بینایی یا سردرد دارید، ممکن است نشانه‌ای از رشد مجدد پرولاکتینوما باشد. برای اینکه بتوانید این را زود تشخیص دهید، هر ماه یک آزمایش چشم انجام می‌شود. اکثر زنان پس از درمان پرولاکتینوما می‌توانند به طور طبیعی باردار شوند.

درمان جراحی:

اگر بیمار به آگونیست‌های دوپامین پاسخ ندهد، پرولاکتینوما باید با جراحی برداشته شود. برای زنی که دارای ماکروپرولاکتینومای بسیار بزرگ است، جراحی درمان انتخابی است. خطر ادامه رشد پرولاکتینوما در طول بارداری احتمالی در این مورد بسیار زیاد است. در حین عمل، پرولاکتینوما از طریق بینی خارج می‌شود. جراح از آندوسکوپ استفاده می‌کند، ابزاری بلند و نازک که مجهز به منبع نور و دوربین است. افزایش مقادیر پرولاکتین معمولاً بلافاصله پس از عمل کاهش می‌یابد، حتی گاهی اوقات در مورد میکروآدنوم به مقدار طبیعی می‌رسد.

 رادیوتراپی:

پرتودرمانی به‌ندرت استفاده می‌شود، و اگر گزینه‌های درمان‌های پزشکی و جراحی موفقیتی کافی داده نمی‌شود. پرتو می‌تواند پرولاکتینوما را کوچک کرده و سطح پرولاکتین خون را کاهش دهد. بااین‌حال، درمان اغلب تنها پس از سال‌ها اثر کامل خود را نشان می‌دهد و همچنین دارای عوارض جانبی زیادی مانند حالت تهوع، خستگی، ازدست‌دادن چشایی و بویایی و ریزش مو است. علاوه بر این، نیمی از بیمارانی که پرتودرمانی دریافت کرده‌اند، در عرض ده سال دچار اختلال عملکرد هیپوفیز با سطوح پایین هورمون‌های هیپوفیز در خون می‌شوند.