تومور‌‌های مغزی خوش‌خیم وبدخیم و درجه بندی تومور‌ها

تومور‌های مغزی خوش‌خیم وبدخیم می‌توانند در مغز انسان تشکیل شوند.مغز انسان در یک محفظه استخوانی به نام جمجمه قرار دارد. وقتی توده یا توموری در آن شکل می‌گیرد ،از هر سو به بافت اطراف مغز فشار می آورد و علائمی را ایجاد می‌کند.  تومور‌های مغزی خوش‌خیم وبدخیم، به خصوص تومورهای بدخیم، لجام گسیخته‌اند و با سرعت تکثیر می‌شوند. به همین دلیل درمان به موقع در این بیماری ضرورت دارد. برای اینکه از پیشرفت آن جلوگیری به عمل آید،در ادامه تومور‌های مغزی خوش‌خیم وبدخیم را به تفضیل توضیح خواهیم داد. 

انواع تومورهای مغزی خوش‌ خیم

تومور‌های مغزی خوش‌خیم و بدخیم  دارای انواع متفاوتی هستند.در این بخش به معرفی تومورهای خوش خیم خواهیم پرداخت.

تومور کوردوما :

تومور کوردوما یک تومور خوش‌ خیم است که از رشد آهسته برخوردار بوده و در میان افراد دارای محدوده سنی ۵۰ تا ۶۰ سال شایع می‌باشد. معمول ترین مکان بروز این نوع تومور در کف جمجمه و یا در بخش پایینی ستون فقرات است. علی رغم اینکه تومور کوردوما خوش‌خیم است، ممکن است به استخوان کناری حمله نموده و فشاری را به باف عصبی کناری وارد نماید. این نوع تومورها بسیار نادر هستند و تنها ۰.۲ درصد از کل تومورهای مغزی اولیه را تشکیل می‌دهند.

کرانیوفارنیژیوم :

این دست از تومورها ، عموما  جزو تومورهای خوش‌خیم هستند.  محل رشد کرانیوفارنیژیوم‌ها نزدیک به ساختارهای حساس عمیق مغز است،  به همین دلیل برداشتن آن‌ها دشوار می‌باشد. آن‌ها معمولا از بخشی در غده هیپوفیز سرچشمه می‌گیرند. (ساختاری که تنظیم کننده بسیاری از هورمون‌های بدن می‌باشد)، از این رو تقریبا همه بیماران مبتلا به این نوع سرطان نیاز به درمان جایگزینی هورمونی دارند. 

گانگلیوسیتوما، گانگلیوما و آناپلاستیک گانگلیوگلیوما :

این تومورها ،تومورهای نادری هستند که شامل سلول های عصبی نئوپلاستیک بوده و قابل تمیز (تفکیک)  دادن می‌باشند و عمدتا هم در افراد جوان بروز می‌کنند.

گلوموس جوگولار :

گلوموس جوگولار تومورهای خوش‌خیمی می‌باشند که معمولا در زیر قاعده جمجمه و در بالای ورید ژوگولار ایجاد می‌گردند. آنها رایج ترین فرم تومور گلوموس هستند. تومورهای گلوموس به طور کل ۰.۶ درصد از نئوپلاسم سر و گردن را تشکیل می‌دهند. 

منینگیوماس :

منینگیوماس با اینکه معمول‌ترین تومورهای درون جمجمه ای خوش خیم به شمار می‌روند،۱۰ الی ۱۵ درصد از کل نئوپلاسم های مغزی را تشکیل می‌دهند.با این وجود درصد بسیار کمی از آن‌ها همچنان می‌توانند بدخیم باشند. این تومورها از پرده‌های مغزی منشا گرفته که با ساختار غشامانند خود، اطراف مغز و نخاع شوکی را احاطه کرده اند.

پینئوسیتوما :

پینئوسیتوما به طورکل ضایعات خوش خیمی هستند که از سلول های پینه آل نشات گرفته و عمدتا در بزرگسالان رخ می‌دهند. آن‌ها اغلب خوب شناسایی شده، غیر تهاجمی و همگن می‌باشند که از رشد آهسته ای هم برخوردار هستند.

 هیپوفیز :

آدنوم هیپوفیز بعد از گلیوماس، منینگیوماس و شوانوما، از معمول ترین تومورهای درون جمجمه ای به شمار می‌رود. اکثر تومورهای آدنوم هیپوفیز خوش خیم بوده و از رشد تقریبا آهسته ای برخوردار می‌باشند. حتی تومورهای هیپوفیزی بدخیم هم به ندرت به سایر نقاط بدن سرایت می‌کنند. آدنوم‌ها رایج ترین نوع مرضی هستند که بر هیپوفیز اثر می‌گذارند. هر چند که این بیماری در کودکان نیز تشخیص داده می‌شود با این وجود افرادی که در هه ۳۰ و یا ۴۰ از زندگی خود هستند، بیشتر در معرض این نوع تومور قرار دارند. اکثر این نوع تومورها به طور موفقیت آمیزی قابل درمان می‌باشند.

شوانوما :

شوانوما تومورهای خوش خیم و شایع در بزرگسالان می‌باشند. این نوع تومور‌های مغزی در طول رشته‌های عصبی ایجاد می‌گردند.  این عصب‌ها ،خود از سلول‌هایی تشکیل یافته‌اند که وظیفه ایجاد عایق الکتریکی برای سلول‌های عصبی را به عهده دارند.
شوانوما معمولا به جای حمله به باقی‌مانده عصب نرمال، مکان آن را تغییر می‌دهد. آکوستیک نوروما رایج ترین نوع تومور شوانوما است که از هشتمین عصب جمجمه‌ای و یا وستیبولار کوکله نشات می‌گیرد و از طریق مغز به گوش سرایت می‌کند. هر چند که این نوع تومور های مغزی خوش خیم می‌باشند، اما رشد و تحمیل فشار از جانب آن‌ها به رشته‌های عصبی و در نهایت مغز باعث به وجود آمدن عوارض پیچیده و یا حتی مرگ می‌شود. از دیگر مکان‌های رشد این نوع تومور می‌توان به ستون فقرات یا عصب هایی اشاره نمود که به قسمت های زیرین بدن گسترش می‌یابند.

انواع تومورهای مغزی بدخیم

حال که از بین تومور‌های مغزی خوش‌خیم وبدخیم، انواع خوش‌خویم را دانستیم بهتر از به سراغ تومورهای بدخیم برویم.گلیوماس شایع ترین نوع تومور مغزی در بزرگسالان است که ۷۸ درصد از تومورهای مغزی بدخیم را تشکیل می‌دهد. آنها از سلول‌های گلیا که وظیفه حفاظت از مغز را به عهده دارند، نشات می‌گیرند. این سلول ها به سه دسته آستروسیت ها، اپندیمال ها و اولیگودندرو گلیال ها تقسیم می‌گردند. تومورهای گلیال شامل موارد زیر می‌باشند:

آستروسیتوما :

آستروسیتوماها از معمول‌ترین نوع تومورهای گلیومایی هستند که نیمی از تومورهای اولیه مغزی و نخاع شکل را تشکیل می‌دهند. منشا تومورهای آستروسیتوما، سلول‌های ستاره شکل گلیالی هستند که آستروسیت نام دارند. آن‌ها بخشی از بافت محافظتی مغز به شمار می‌روند. این تومور در هر بخشی از مغز ممکن است رشد کند اما رایج‌ترین مکان بروز آن مغز پیشین است. افراد در هر سنی که باشند می‌توانند مبتلا به این نوع تومور گردند اما بزرگسالان و به ویژه مردان میانسال در معرض بیشتری قرار دارند.
آستروسیتومای مغزی در کودکان و افراد جوان شایع تر بوده و اکثر تومورهای مغزی کودکان نیز از همین نوع می‌باشد. این نوع تومور در کودکان به عنوان تومور درجه پایین در نظر گرفته شده، در حالی که در بزرگسالان درجه بالا توصیف می‌گردد.

آپندیموما :

آپندیموما از تغییر فرم نئوپلاستیک سلول‌های اپندیمال نشات می‌گیرند که پوشاننده سیستم بطنی بوده و ۲ الی ۳ درصد از تومورهای مغزی را تشکیل می‌دهند. اغلب آن‌ها خوب شناسایی شده، در حالی که برخی دیگر از این مزیت برخوردار نمی‌باشند.

گلیوبلاستوم :

گلیوبلاستوم مولتی فرم  تهاجمی ترین نوع تومور گلیالی می‌باشد. این نوع تومور به سرعت رشد کرده و به سایر بافت‌ها سرایت می‌کند. گلیوبلاستوم مولتی فرم  به راحتی قابل تشخیص و پیش بینی نیست. آنها ممکن است از چندین نوع متفاوت سلولی نظیر آستروسیت‌ها و الیگودندروسیت‌ها تشکیل شده باشند. این نوع تومور در میان افراد ۵۰ تا ۶۰ ساله زن و مرد رایج می‌باشد.
مدولو بلاستوما منشا این نوع تومورها معمولا در مخچه بوده و میزان بروز آنها نیز در کودکان بسیار بالا می‌باشد. آنها به عنوان تومورهای درجه بالایی شناخته شده اند که معمولا با پرتودرمانی و شیمی درمانی قابل درمان هستند.
الیگودندروگلیوم از سلول هایی نشات می‌گیرند که وظیفه ایجاد پیه غلاف عصب را به عهده دارند. پیه غلاف عصب عایقی برای رشته های عصبی مغز به شمار می‌رود. 

انواع دیگر تومورهای مغزی

 به جز موارد تومور‌های مغزی خوش‌خیم وبدخیم، همانژیوبلاستوما این نوع تومورها از رشد آهسته‌ای برخوردار بوده و محل آن‌ها نیز عموما در مخچه می‌باشد. تومور همانژیوبلاستوما از لحاظ اندازه بزرگ بوده و معمولا به همراه یک کیسه رشد می‌کند. منشا این تومورها رگ‌های خونی بوده و بیشتر در میان افراد میان ۴۰ تا ۶۰ سال رایج می‌باشد.
رابدویید‌ها، تومورهای نادری بوده که به شدت تهاجمی می‌باشند و به درون سیستم عصبی مرکزی گسترش می‌یابد. آنها معمولا در چندین مکان از بدن (به ویژه کلیه ها) پدیدار می‌گردند. تومور رابدویید، بیشتر در کودکان شایع بوده اما بزرگسالان نیز به آن مبتلا می‌گردند.  

تومورهای مغزی کودکان

بافت‌هایی که در کودکان  منشا تشکیل و ایجاد تومور هستند،با بافت هایی که در بزرگ سالان منشا تشکیل تومور هستند ،متفاوت است. پرتوتراپی به عنوان درمانی نسبتا قابل تحمل در بزرگسالان ممکن است مانع از رشد نرمال مغز در کودکان زیر ۵ سال گردد. طبق مطالعات بنیاد تومور مغزی کودکان آشکار گشته‌است که تقریبا ۴۲۰۰ کودک در ایالات متحده دارای تومور مغزی تشخیص داده شده‌اند و ۷۲ درصد از آن کودکان ،زیر ۱۵ سال سن دارند.
برخی از انواع تومورهای مغزی بیش از آنکه در بزرگترها دیده‌شود، در کودکان یافت شده است. شایع‌ترین نوع تومورهای مغزی در کودکان مدولوبلاستوما، آستروسیتومای درجه پایین، اپندیموما، کرانیوفارنیژیوم و گلیوم ساقه مغز می‌باشند. 
سازمان بهداشت جهانی نیزبه منظور نشان دادن میزان بدخیمی و یا خوش‌خیمی یک تومور، سیستمی را طراحی کرده‌است که بر اساس ویژگی‌های بافت شناسی تومور، آن را درجه بندی می‌کند.

سازمان بهداشت جهانی-درجه بندی تومور