کما یک حالت عمیق بیهوشی است. که می‌تواند در نتیجه یک حادثه آسیب زا به مغز مانند ضربه به سر، یا یک وضعیت پزشکی، به عنوان مثال، برخی از انواع عفونت رخ دهد. کما با خواب متفاوت است زیرا در کما فرد قادر به بیدار شدن نیست. در این حالت فرد زنده است، اما نمی‌تواند به طور معمول به محیط خود پاسخ دهد. سطوح هوشیاری و پاسخگویی به میزان عملکرد مغز بستگی دارد. کما اغلب چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. به ندرت می‌تواند چندین سال طول بکشد.
در طول کما، فرد به محرک‌های خارجی واکنش نشان نمی‌دهد. بیماران چرخه خواب و بیداری ندارند. دلایل کما عبارتند از مسمومیت، بیماری سیستم عصبی، بیماری متابولیک، عفونت یا سکته مغزی. بسته به علت و میزان آسیب، کما می‌تواند به سرعت یا به تدریج رخ دهد و می‌تواند از چند روز تا چندین سال ادامه یابد، اگرچه بیشتر آنها معمولا چند روز تا چند هفته ادامه دارد.
کما چیست؟
کما یک حالت بیهوشی عمیق است. فردی که در کما است را نمی‌توان بیدار کرد و نسبت به محیط اطراف واکنش نشان نمی‌دهد. آنها به درد، نور یا صدا به روش معمول پاسخ نمی‌دهند و اقدامات ارادی انجام نمی‌دهند. اگرچه آنها بیدار نمی‌شوند، اما بدن آنها از الگوهای خواب طبیعی پیروی می‌کند. عملکردهای خودکار، مانند تنفس و گردش خون، معمولاً به کار خود ادامه می‌دهند. بر اساس موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)، فردی که در کما است گاهی اوقات می‌تواند بخندد یا گریه کند. این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی مانند مسمومیت، بیماری یا عفونتی که بر سیستم عصبی مرکزی (CNS)، آسیب جدی و هیپوکسی یا کمبود اکسیژن رخ دهد.
گاهی اوقات، پزشک با استفاده از داروها، به عنوان مثال، برای محافظت از بیمار از درد شدید در طول یک فرآیند بهبودی، یا برای حفظ عملکرد بالاتر مغز به دنبال شکل دیگری از ضربه مغزی، کما را القا می‌کند. کما معمولاً بیش از چند هفته طول نمی‌کشد. اگر وضعیت بیمار پس از یک دوره طولانی تغییر نکند، به عنوان وضعیت پایدار طبقه‌بندی میشود. اگر حالت مداوم برای ماه‌ها طول بکشد، بعید است که فرد از خواب بیدار شود.
علائم کما
در طول کما، فرد نمی‌تواند ارتباط برقرار کند، چشم‌های او بسته است. اندام‌ها به واکنش‌های خارجی پاسخ نمی‌دهند و به طور ارادی حرکت نمی‌کنند. همچنین اندام‌ها به محرک‌های دردناک پاسخ نمی‌دهند. این که کما چه مدت طول می‌کشد یا چه مدت ادامه خواهد داشت، به علت اصلی بستگی دارد. برای مثال، قبل از ورود به کما، فردی که دچار هیپوگلیسمی (قند خون پایین) یا هیپرکاپنیا (سطح CO2 خون بالا) است، ابتدا بیقراری خفیفی را تجربه می‌کند. در نهایت هوشیاری خود را از دست خواهد داد. اگر کما ناشی از آسیب شدید به مغز یا خونریزی زیر عنکبوتیه باشد، علائم به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند.
علت کما رفتن چیست؟
کما رفتن علت‌های متفاوتی دارد. اما همه آنها شامل آسیب به مغز یا CNS هستند. علت‌های دیگر عبارتند از:
دیابت
اگر سطح قند خون فرد مبتلا به دیابت بیش از حد افزایش یابد، به آن هیپرگلیسمی می‌گویند، اگر سطح قند خون فرد خیلی کم شود به آن هیپوگلیسمی می‌گویند. اگر هیپرگلیسمی یا هیپوگلیسمی برای مدت طولانی ادامه داشته باشد، می‌تواند فرد را به کما ببرد.
هیپوکسی یا کمبود اکسیژن
وقتی اکسیژن رسانی به مغز کاهش پیدا کند یا قطع شود. مثلاً در هنگام حمله قلبی، سکته مغزی یا هنگام غرق شدن، منجر به کما رفتن میشود.
عفونت‌ها
التهاب شدید مغز، نخاع یا بافت‌های اطراف مغز می‌تواند منجر به کما شود. به عنوان مثال می‌توان به آنسفالیت یا مننژیت اشاره کرد.
سموم و مصرف بیش از حد دارو
قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن می‌تواند منجر به آسیب مغزی و کما شود، همانطور که مصرف بیش از حد برخی از داروها می‌تواند منجر به آسیب مغزی شود.
آسیب‌های تروماتیک مغزی
تصادفات جاده‌ای، آسیب‌های ورزشی و حملات خشونت آمیز که شامل ضربه به سر میشود، می‌تواند باعث کما شود.
کما چگونه تشخیص داده میشود؟!
پزشک با مطالعه تاریخچه پزشکی، انجام آزمایش‌های خون، آزمایش‌های فیزیکی و اسکن‌های تصویربرداری می‌تواند به یافتن علت کما کمک کند. یافتن علت آن، کمک می‌کند تا پزشک تصمیم بگیرد که چه درمانی را شروع کند.
تست‌های فیزیکی
هدف بررسی پاسخ و رفتارهای فرد، نحوه پاسخ دادن به درد و اندازه مردمک چشم است. آزمایش‌ها شامل ریختن آب بسیار سرد یا گرم به داخل کانال‌های گوش است. این آزمایش‌ها باعث ایجاد حرکات بازتابی چشم می‌شوند. نوع پاسخ با توجه به علت کما متفاوت است.
آزمایشات خون
- آزمایشاتی که برای تعیین علت کما انجام می‌شوند عبارتند از:
- شمارش خون
- علائم مسمومیت با مونوکسید کربن
- وجود و سطوح مواد مخدر قانونی یا غیرقانونی یا سایر مواد
- سطح الکترولیت‌ها
- سطوح گلوکز
- عملکرد کبد
- پونکسیون کمری (تپ ستون فقرات)
پونکسیون کمری می‌تواند هرگونه عفونت یا اختلال در CNS را بررسی کند. پزشک یک سوزن را وارد کانال نخاعی بیمار می‌کند، فشار را اندازه گیری می‌کند و مایع را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌کند.
اسکن تصویربرداری از مغز
اسکن مغز به تعیین اینکه آیا آسیب مغزی وجود دارد و یا در کدام قسمت است کمک می‌کند. سی تی اسکن یا ام آر آی، انسداد یا سایر ناهنجاری‌ها را بررسی می‌کند. الکتروانسفالوگرافی (EEG) فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می‌کند.
مقیاس کما گلاسکو
مقیاس کما گلاسکو (GCS) می‌تواند برای ارزیابی شدت آسیب مغزی استفاده میشود. پزشکان با توجه به پاسخ‌های کلامی، پاسخ‌های فیزیکی و اینکه فرد چقدر می‌تواند چشمان خود را باز کند، به بیماران نمره می‌دهند.
نمره چشم
امتیازها از ۱ تا ۴ متغیر است. امتاز ۱ زمانی است که فرد چشمان خود را باز نمی‌کند. ۲ زمانی است که چشمان خود را در پاسخ به درد باز می‌کند، ۳ زمانی است که آنها را در پاسخ به صدا باز می‌کند و ۴ زمانی که چشمان خود را به طور خود به خود باز می‌کنند.
نمره تکلم
امتیازها از ۱ تا ۵ متغیر است. ۱ به این معنی است که فرد نمی‌تولند حتی صدایی دربیاورد. ۲ به این معناست که فرد فقط صدا درمی‌آورد اما قابل درک نیست. ۳ زمانی است که کلمات نامناسب به زبان می‌آورد، ۴ زمانی است که صحبت می‌کند اما گیج است، و ۵ به معنای ارتباط عادی است.
پاسخ رفتارهای حرکتی یا فیزیکی
امتیازات از ۱ تا ۶ متغیر است ۱ تا ۵ پاسخ فرد به درد را توصیف می‌کند. فردی که نمره ۱ می‌گیرد هیچ حرکتی انجام نمی‌دهد، ۲ زمانی است که در پاسخ به درد یک اندام را توصیف می‌کند، ۳ زمانی است که به شیوه‌ای غیرعادی به درد واکنش نشان می‌دهد، ۴ زمانی است که از درد دور میشود، و ۵ زمانی است که می‌تواند مشخص کند درد در کدام قسمت است. نمره ۶ به این معنی است که فرد می‌تواند از دستورات اطاعت کند.
نمره کلی ۸ یا کمتر نشان دهنده کما است. اگر امتیاز از ۹ تا ۱۲ باشد، وضعیت متوسط است. اگر امتیاز ۱۳ یا بیشتر باشد، اختلال در هوشیاری جزئی است.
چگونه می‌توان از کما خارج شد و آن را درمان کرد؟
درمان به علت اصلی آن بستگی دارد. به عنوان مثال علت آن می‌تواند شامل نارسایی کلیه، بیماری کبد، دیابت، مسمومیت و… شود. اگر فرد ورم مغزی داشته باشد، برای کاهش فشار احتمالا به جراحی نیاز داشته باشد. اگر بتوان علت را با موفقیت درمان کرد، فرد می‌تواند بدون آسیب دائمی بیدار شود. افراد بعد از به دست آوردن هوشیاری بعد از کما ابتدا حالت گیجی دارند، اما معمولاً با گذشت زمان اتفاقات قبل از کما را به یاد می‌آورند و می‌توانند به زندگی خود ادامه دهند. به طور معمول، برخی از درمان‌های توانبخشی بعد از این بیماری ضروری است.
دیدگاه کاربران
واقعا عالی و کامل بود ممنون از وقتی که صرف نوشتن این مطلب زیبا کردید
سلام مادرمن الان حدود ۲هفته میشه که به خاطر افت قند تو خواب به کما رفته صبح وقتی دیدم بیدار نشد به اورژانس زنگ زدم وقتی اومدن قند خون ۹۸ داشت چشماشو باز میکنه ولی خیره به یه سمت هستش و نسبت به دردهای سرنگ بدنشو میکشه امکان بازگشت داره اگه داره چقد طول میکشه