بیماری دیسک گردن
گردن شما بخشی از یک ستون بلند انعطاف پذیر است که به عنوان ستون فقرات و یا “تیره¬ی پشت” شناخته می شود و در بخش وسیعی از بدن شما گسترش یافته است. ستون فقرات سرویکال (ناحیه گردن) متشکل از هفت استخوان (مهره های C1 -C7) می باشد که توسط دیسک بین مهره ای از هم جدا شده اند. این دیسک ها باعث حرکت آزادانه ستون فقرات شده و در طول انجام فعالیت های حرکتی به عنوان یک کمک فنر عمل می کند.
به قسمت پشتی هر جسم مهره ای یک قوس استخوانی متصل شده که یک فضای طولی توخالی و پیوسته را ایجاد می کند که این فضا در تمام قسمت طول پشت ما گسترده شده است. این فضا، که به آن کانال نخاعی گویند، منطقه ای است که طناب نخاعی و ریشه های عصبی از درون آن عبور می کنند. طناب نخاعی در مایع مغزی نخاعی (CSF) غوطه ور است و توسط سه لایه محافظ به نام مننژ (سخت شامه، عنکبوتیه و نرم شامه) احاطه شده است.
در هر سطح مهره ای یک جفت عصب نخاعی از طریق منافذ کوچکی به نام فورامن ها منشعب می شود (یک عصب به چپ و یک عصب به راست). این اعصاب در خدمت عضلات، پوست و بافت های بدن هستند و در نتیجه، تامین کننده ی حس و حرکت برای تمام قسمت های بدن می باشند. طناب نخاعی حساس و اعصاب ظریف توسط ماهیچه های قوی و رباط های متصل به مهره ها نیز پشتیبانی می شوند.
بیماری دیسک گردن
ممکن است به دلیل مشکلات موجود در گردن، شانه ها، بازوها و یا دست به یک جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید. ممکن است در کل یا قسمتی از این مناطق احساس درد، بی حسی ، سوزن سوزن شدن و یا ضعف را تجربه کنید.
درد گردن ممکن است به دلیل انحطاط دیسک، تنگی کانال نخاعی ، ورم مفاصل (آرتروز)، و در موارد نادر سرطان یا مننژیت ایجاد شود. به منظور رفع مشکلات جدی گردن، باید با یک پزشک مراقبت های اولیه و اغلب یک متخصص، مانند جراح مغز و اعصاب، مشورت کرد تا به تشخیص دقیقی دست یافته و روش های درمانی تجویز شوند.
در صورت رخداد موارد زیر، باید با یک جراح مغز و اعصاب برای درد گردن مشورت کنید:
◾ درد گردن بعد از جراحت یا ضربه به سر رخ دهد
◾ تب و یا سردرد همراه با درد گردن وجود داشته باشد
◾ خشکی گردن مانع از این شود که شما چانه خود را به قفسه سینه بچسبانید
◾ درد در طول یک بازو
◾ در دست ها یا بازوها حس سوزن سوزن شدن، بی حسی یا ضعف وجود داشته باشد
◾ علائم درد گردن همراه با ضعف پا و یا از دست دادن هماهنگی در دست ها و پاها باشد.
◾ درد گردن و یا شانه پس از چهار هفته یا کمتر بهبود نیابد و ضعف گسترده تر شود.
سن، آسیب، وضعیت نامناسب قامت و یا بیماری هایی مانند آرتروز می تواند به انحطاط استخوان ها و مفاصل ستون فقرات گردن منجر شده و باعث رخداد فتق دیسک و یا اسپور استخوانی شود. علاوه بر این آسیب های شدید ناگهانی به ناحیه گردن ممکن است به فتق دیسک، کشیدگی گردن، تخریب رگ های خونی، آسیب استخوان مهره ها و یا رباط و در موارد شدید، فلج دائمی منجر شود. فتق دیسک و یا اسپور استخوانی ممکن است باعث تنگی کانال نخاعی یا حفره هایی شود که از طریق آن ریشه های عصبی نخاعی منشعب می شوند.
فشار به طناب نخاعی در منطقه گردن می تواند یک مشکل بسیار جدی باشد چرا که تقریبا کلیه ی اعصابی که به بخش های دیگر بدن می روند، باید از گردن عبور کنند تا به مقصد نهایی خود ( بازوها، سینه ، شکم، پا) برسند. این مسئله می تواند به طور بالقوه عملکرد بسیاری از اندام های مهم بدن را به خطر اندازد
تنگی کانال نخاعی گردنی
تنگی کانال نخاعی گردن هنگامی رخ می دهد که کانال نخاعی باریک شده و بر طناب نخاعی فشار وارد کند. این بیماری اغلب با افزایش سن رخ می دهد. دیسک های موجود در ستون فقرات که باعث جدایی مهره ها از هم و محافظت از آن ها می شوند، ممکن است تحلیل رفته و خشک شوند. در نتیجه، فضای بین مهره ها کاهش می یابد و دیسک ها توانایی خود به عنوان یک کمک فنر یا ضربه گیر را از دست می دهند. ضمناً استخوان ها و رباط ها که ستون فقرات را تشکیل می دهند قابلیت انعطاف خود را تدریجاً از دست می دهند و ضخیم تر می گردند. این تغییرات به باریک شدن یا تنگی کانال نخاعی منجر می شود. علاوه بر این، تغییرات دژنراتیو (خرابی یا انحطاط) در ارتباط با تنگی کانال نخاعی گردن می تواند بر مهره ها به شکلی تاثیر گذارد که به رشد زایده یا اسپور استخوانی منجر شده و باعث فشرده شدن ریشه های عصبی شود. تنگی کانال نخاعی گردن تا زمانی که علائم بیماری فقط محدود به درد گردن باشد، برای مدت زمان طولانی می تواند تحت درمان احتیاطی قرار گیرد. تنگی شدید نیاز به مراجعه به جراح مغز و اعصاب دارد.
علائم بیماری
◾ درد گردن و بازو
◾ بی حسی و ضعف در هر دو دست
◾ قدم های لرزان و بی ثبات هنگام راه رفتن
◾ اسپاسم های عضلانی در پاها
◾ فقدان هماهنگی
تشخیص بیماری
تشخیص بیماری توسط یک جراح مغز و اعصاب، بر اساس سابقه، علائم، معاینه فیزیکی و نتایج حاصل از آزمایشات صورت می گیرد که شامل موارد زیر است:
◾ اسکن توموگرافی کامپیوتری ( CT یا CAT اسکن: سی تی اسکن): نوعی تصویربرداری تشخیصی است و زمانی ایجاد می شود که کامپیوتر توده ای از اشعه های باریک X را خوانده و باهم ترکیب کند. این روش شکل و اندازه کانال نخاعی، محتویات و ساختارهای اطراف آن، به خصوص استخوان ها را نشان می دهد.
◾ تست الکترومایوگرام و مطالعات هدایت عصبی (EMG / NCS) : این تست ها ضربه الکتریکی را در امتداد ریشه های عصبی، اعصاب محیطی و بافت های عضلانی اندازه گیری می کنند. بر اساس این روش، امکان وجود آسیب عصبی در حال پیشرفت، امکان بهبودی اعصاب از آسیب های گذشته و امکان وجود محل دیگری که تحت فشار عصبی قرا گرفته باشد را نشان می دهد.
◾ تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): معاینه تشخیصی است که با استفاده از میدان های مغناطیسی و تکنولوژی کامپیوتری تصاویری از ساختار بدن ارائه می دهد. MRI تصاویری از طناب نخاعی، ریشه های عصبی و مناطق اطراف آن به دست می دهد. علاوه بر این بزرگ شدگی، انحطاط و تومورها را نیز نشان می دهد.
◾ نخاع نگاری یا میلوگرام (Myleogram): این روش عبارت است از عکسبرداری با اشعه ایکس از کانال نخاعی پس از تزریق یک ماده حاجب به داخل فضاهای مایع مغزی نخاعی مجاور. از طریق این روش می توان امکان وجود فشار بر روی طناب نخاعی یا اعصاب نخاعی را که در نتیجه فتق دیسک، اسپور یا زائده استخوانی، تومور، و غیره رخ داده اند را مشاهده نمود.
◾ اشعه ایکس: استفاده از اشعه برای تولید فیلم یا عکس از یک قسمت از بدن می تواند ساختار مهره ها و طرح کلی مفاصل را نشان دهد.
درمان بیماری
درمان غیر جراحی اولین رویکرد در بیماران مبتلا به درد شایع گردن است که ناشی از ضربه نباشد. به عنوان مثال، بسیاری از بیماران مبتلا به فتق دیسک گردنی از طریق درمان احتیاطی و به مرور زمان بهبود می یابند و نیازی به جراحی ندارند. درمان احتیاطی شامل زمان، دارو، استراحت نسبی، کاهش فعالیت فیزیکی و درمان فیزیکی است. پزشک شما ممکن است به منظور تسریع زمان بهبود، داروهایی برای کاهش درد و التهاب و شل کننده های عضلانی تجویز نماید. تزریق کورتیکواستروئیدها ممکن است برای کاهش درد به طور موقت مورد استفاده قرار گیرند.
عمل جراحی
شما ممکن است در شرایط زیر متقاضی عمل جراحی باشید:
◾ درمان احتیاطی کمکی نکند
◾ علائم عصبی پیشرونده را در بازو و یا پاهایتان تجربه نمایید
◾ در حفظ تعادل یا راه رفتن با مشکل مواجه شوید
◾ در صورت جراحی احتمالاً وضعیت بهتری داشته باشید
چندین روش مختلف جراحی وجود دارند که می توانند مورد استفاده قرار گیرند که انتخاب از بین آن روش ها بر اساس شدت بیماری متغیر است. بی ثباتی ستون فقرات در درصد کمی از بیماران ممکن است نیازمند انجام عمل فیوژن (هم جوشی) ستون فقرات باشد، این تصمیم عموماً قبل از عمل اتخاذ می شود. فیوژن ستون فقرات نوعی جراحی است که اتصال محکمی بین دو یا چند مهره ایجاد می کند. ابزارهای مختلفی (مانند پیچ و یا صفحه) ممکن است به منظور افزایش هم جوشی و تقویت مناطق بی ثبات ستون فقرات گردنی مورد استفاده قرار گیرند. این روش ممکن است به تقویت و تثبیت ستون فقرات کمک کرده و در نتیجه باعث کاهش درد شدید و مزمن گردن شود.
دیسککتومی قدامی گردن
این عمل جراحی بر روی گردن انجام می شود و برای از بین بردن فشار در یک یا چند ریشه عصبی یا در طناب نخاعی مورد استفاده قرار می گیرد. دسترسی به ستون فقرات گردنی از طریق برش کوچکی در قدام (جلو ) گردن شما امکان پذیر می شود. اگر قرار است فقط یک دیسک برداشته شود، به طور معمول برش افقی کوچکی در چین پوست ایجاد می شود. در صورت گسترده تر بودن جراحی، ممکن است به برش مورب و طولانی تری نیاز باشد. پس از این که بافت های نرم گردن از هم جدا شدند، دیسک بین مهره ای و زایده استخوانی برداشته می شوند (دیسککتومی). فضای باقی مانده بین مهره ها ممکن است باز مانده و از طریق فیوژن ستون فقرات با یک قطعه کوچک استخوان و یا یک دستگاه پر شود. بعد از مدتی، مهره ها ممکن است به هم جوش خورده و یکی شوند.
کورپکتومی قدامی گردن
این جراحی در ارتباط با دیسککتومی قدامی گردن انجام می شود. کورپکتومی اغلب به منظور رفع تنگی چند سطحی گردن به دلیل فشردگی ستون فقرات ناشی از ایجاد اسپور یا زایده استخوانی انجام می شود. در این روش، جراح مغز و اعصاب بخشی از جسم مهره را بر می دارد تا فشار بر روی طناب نخاعی را کاهش دهد. یک یا چند جسم مهره از جمله دیسک های مجاور ممکن است برداشته شوند. برش معمولا بزرگتر است. فضای بین مهره ها از طریق فیوژن ستون فقرات با یک قطعه کوچک استخوان و یا یک دستگاه پر می شود. از آنجا که استخوان های بیشتری برداشته می شود، روند بهبود برای التیام همجوشی و ثبات گردن عموماً طولانی تر از دیسککتومی قدامی گردن است. جراح شما ممکن است از یک صفحه فلزی که به قسمت جلویی مهره ها پیچ می شود برای کمک به فرایند درمان استفاده کند.
میکرودیسککتومی خلفی
این روش از طریق یک برش عمودی در خلف (پشت) گردن، عموماً در وسط، انجام می شود. این روش ممکن است برای فتق بزرگ دیسک نرم که در کناره ی طناب نخاعی قرار دارد در نظر گرفته شود. در این روش با استفاده از یک دریل (Burr) سرعت بالا، بخشی از مفصل فاست برداشته می شود و ریشه های عصبی زیر مفصل فاست نمایان می شوند. ریشه های عصبی باید به آرامی کنار روند تا فتق دیسک از میان برداشته شود.
لامینکتومی خلفی گردن
در این روش یک برش کوچک در وسط گردن برای خارج کردن استخوان لامینا ایجاد می شود (قسمت پشتی قوس مهره ای). خارج کردن بخش (هایی) از استخوان به منظور کاهش فشار حاصل از لیگامنت ضخیم شده، تشکیل زائده یا اسپور استخوانی یا مواد دیسکی به طناب نخاعی و یا ریشه های عصبی انجام می شود. فورامن ، مجرایی در مهره ها که از طریق آن ریشه های عصبی نخاعی عبور می کنند، نیز ممکن است گشاد شود تا امکان عبور اعصاب از طریق آن فراهم شود.
خطرات و عواقب
اگر چه عوارض حاصل، مانند هر عمل جراحی دیگر نسبتا نادر است، اما خطرات زیر ممکن است با جراحی ستون فقرات گردنی مرتبط باشند:
◾ عفونت
◾ خونریزی بیش از حد که ممکن است مستلزم انتقال خون باشد
◾ واکنش های جانبی به بیهوشی
◾ درد مزمن گردن یا بازو
◾ بهبود ناقص علائم
◾ آسیب به اعصاب و ریشه های عصبی
◾ آسیب به طناب نخاعی (احتمال ۱ در ۱۰۰۰۰)، که منجر به فلج می شود
◾ بی ثباتی ستون فقرات
◾ آسیب به مری، نای و یا تارهای صوتی
◾ صدمه به شریان های کاروتید و یا مهره ای، که می تواند منجر به سکته مغزی شود
◾ عدم بهبود فیوژن
◾ شکستگی و یا خرابی ابزار استفاده شده
◾ بلع مداوم و یا اختلال در گفتار
◾ نشت مایع نخاعی مغزی
مزایای عمل جراحی در برابر خطرات آن همیشه باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. اگر چه درصد زیادی از بیماران ستون فقرات گردنی خبر از تسکین قابل توجه درد پس از عمل جراحی می دهند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که این عمل به همه ی افراد کمک کند.
بعد از جراحی
پزشک دستور العمل خاص بعد از جراحی را به شما خواهد داد و معمولا داروی مسکن نیز تجویز خواهد نمود. پزشک در تعیین زمانی که می توانید فعالیت های عادی زندگی خود مانند بازگشت به کار، رانندگی و ورزش را از سر بگیرید به شما کمک خواهد کرد. برخی بیماران ممکن است از توانبخشی نظارتی و فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی بهره مند شوند. هنگام بازگشت تدریجی به فعالیت های عادی زندگی، انتظار رنج و احساس درد وجود دارد، اما درد یک سیگنال هشدار دهنده محسوب می شود و به این معناست که باید سرعت فعالیت خود را کاهش دهید.
سلام.آقای دکتر صمدیان من رو به تازگی عمل کردن.واقعا ایشون تو ایران حرف اول رو میزنن.بی نهایت ازتون سپاسگزارم
با سلام ، من یک ماهه متوجه شدم به دیسک گردن مبتلا شدم ، خیلی استفاده کردم از راهنمایی هاتون
من چهل سالم دیسک گردن دارم و جدیدا دچار عدم تعادل در راه رفتن شدم احساس میکنم یه پام درازتر از اون یکی هست علتشاز دیسک گردن میتونه باشه
باید معاینه شوید